Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach

Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach

nr rej. Rejestr zabytków
Średniowieczny krzyż w Kijowicach w 2012 roku
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Kijowice
Wysokość całkowita	2,4 m
Ukończenie budowy	XIV w.
Zniszczono	2009
Odbudowano	2011
Położenie na mapie Bierutowa Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach
Położenie na mapie gminy Bierutów Średniowieczny krzyż kamienny w Kijowicach
51°07′55″N 17°30′15″E/51,131944 17,504167

Granitowy krzyż w Kijowicach – krzyż kamienny, który znajduje się w lesie na skrzyżowaniu dróg, ok. 300 m na północ od wsi Kijowice, położonej niedaleko miasta Bierutów.

Krzyż pochodzi prawdopodobnie z XIV w., mierzy od powierzchni ziemi ponad 240 cm, rozpiętość ramion wynosi 109 cm, a grubość 12 cm. Został wykuty z jednolitego głazu granitowego, którego powierzchnię ozdabia ryt przedstawiający ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa i postać modlącą się u jego stóp. Wzdłuż całej krawędzi widoczny jest gotycki napis, zawierający prawdopodobnie słowa modlitwy "Ojcze nasz".

Miejscowa legenda głosiła, że fundował go nieznany mężczyzna, na miejscu bratobójstwa. Kolejna z legend mówiła, że w tym miejscu dziedzic zadusił dziewczynę. Pojawiało się też określenie krzyża jako morowego^[1]. W rzeczywistości nie wiadomo jakie są przyczyny fundacji tego krzyża, ani też kto jest jego fundatorem. Współczesne próby określenia przyczyn i daty powstania krzyża, oparte na analizie graficznej rytu oraz próbie odczytania inskrypcji, pozwalają stwierdzić, że krzyż upamiętnia śmierć mężczyzny o imieniu Konrad w 1357 r. Stylistyka rytu wskazuje, że sam krzyż powstał również w tym okresie^[2]. Krzyż oznaczany jest często jako tzw. krzyż pokutny. Jest to jednak tylko, niemająca uprawnienia w bezpośrednich dowodach, hipoteza oparta na nieprawdopodobnym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże na Dolnym Śląsku są krzyżami pokutnymi^[3][4]. W rzeczywistości krzyż wystawiony został w związku z zabójstwem ale nie wiadomo czy w wyniku umowy pojednania (pokutny) czy o prostu jako upamiętniający śmierć^[2]. Niezależnie od przyczyny fundacji wykluczone jest żeby był to krzyż zrobiony przez amatora zabójcę czego chcą współczesne legendy dotyczące krzyży pokutnych. Jest to tylko mit, a w tym konkretnym wypadku wyklucza to wysoki poziom umiejętności kamieniarskich wykonawcy.

W październiku 2009 krzyż został złamany i pozostał po nim tylko trzydziestocentymetrowy trzon. Uszkodzony krzyż poddano naprawie i wiosną 2011 został w całości ustawiony na dawnym miejscu. Po naprawie krzyż został osadzony o kilkanaście centymetrów wyżej oraz został oczyszczony z zabrudzeń. Krzyż z Kijowic odznacza się szczególnie starannym wykonaniem, co wyklucza współczesne legendy o wykonaniu go przez zabójcę.

Przypisy