Śruba (złącze)

Śruba z nakrętką

Śruba – element połączenia śrubowego. W budowie maszyn łączniki te znajdują różnorakie zastosowanie, dlatego też występują w wielu odmianach zawartych w normie PN-91/M-82055^[1]. Śruby, pod względem postaci, różnią się między sobą m.in. kształtem łba, zakończenia lub czopa, długością gwintu w stosunku do długości trzpienia, rodzajem gwintu oraz innymi szczegółami.

Przykład zastosowania śruby pasowanej

Śruba z łbem grzybkowym z podsadzeniem – zamkowa

Podział śrub

Wyróżnia się różne postacie śrub w zależności od kształtu łba, trzpienia, czy zakończenia. Ze względu na te czynniki śruby można podzielić na te z^[1]:

Przykład

Wyróżnia się różnorakie postacie śrub (wybór):

• śruba z łbem sześciokątnym, z gwintem na części długości trzpienia (PN-85/M-82101; M5-M48; klasa 5.6, 5.8, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba z łbem sześciokątnym ,z gwintem na całej długości trzpienia (PN-85/M-82105; M3-M48; klasa 5.6, 5.8, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba z łbem sześciokątnym, zmniejszonym (PN-85/M-82241; M8-M48)
• śruba z łbem sześciokątnym powiększonym do połączeń sprężanych (PN-83/M-82343; M12-M36; klasa 10.9)
• śruba z łbem sześciokątnym, zmniejszonym z kołnierzem stożkowym (PN-93/M-82247; M5-M16; klasa 8.8, 10.9)
• śruba z łbem czworokątnym (PN-88/M-82121; M6-M39)
• śruba z łbem czworokątnym wieńcowym (PN-87/M-82301; M5-M20)
• śruba z łbem wieńcowym
• śruba z łbem młoteczkowym (PN-75/M-82424; M12-M48; klasa 4.8)
• śruba z łbem młoteczkowym podsadzanym (PN-75/M-82418; M6-M48; klasa 4.8)
• śruba z łbem walcowym, z gniazdem sześciokątnym – imbusowa (PN-87/M-82302; M3-M48; klasa 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba oczkowa ((PN-77/M-82425; M5-M39; klasa 4.8, 5.8)
• śruba skrzydełkowa (PN-64/M-82436; M3-M24)
• śruba z łbem grzybkowym z podsadzeniem – zamkowa (PN-87/M-82406; M5-M24; klasa 4.6, 8.8)
• śruba z łbem stożkowym z podsadzeniem – płużna (PN-87/M-82402; M5-M20; klasa 4.6, 8.8, 10.9)
• śruba z uchem (PN-92/M-82472; M6-M72)
• śruba z łbem walcowym do zgrzewania (PN-85/M-82412; M4-M12; klasa 4.8)
• śruba dociskowa – imakowa (PN-87/M-82308; M8-M16)
• śruba z trzpieniem stożkowym
• pręt gwintowany (DIN 975; l=1000, 2000; M3-M39; klasa 4.6, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba dwustronna długość części wkręcanej 1d (PN-90/M-82125; M6-M24; klasa 4.6, 5.8, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba dwustronna długość części wkręcanej 1,25d (PN-90/M-82131; M6-M24; klasa 4.6, 5.8, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba dwustronna długość części wkręcanej 2d (PN-90/M-82137; M6-M24; klasa 4.6, 5.8, 8.8, 10.9, 12.9)
• śruba pasowana długa z łbem sześciokątnym (PN-66/M-82341; M10-M48)
• śruba pasowana krótka z łbem sześciokątnym (PN-66/M-82342; M10-M48)

Łby śrub: a) sześciokątny, b) czworokątny, c) wieńcowy, d) młoteczkowy, e) imbusowy, f) oczkowy

Klasy właściwości mechanicznych

Cechy tworzywowe śrub oznaczane są w następujący sposób: Xa.b, gdzie X to klasa dokładności (A – elementy dokładne; B – elementy średnio dokładne; C – elementy zgrubne, tylko z gwintem zwykłym) oraz

minimalna wytrzymałość na rozciąganie R_m = a × 100 [N/mm²]

granica plastyczności R_e = a × b × 10 [N/mm²]

Przykład

Klasa wytrzymałości 5.6

R_m = 5 × 100 = 500 N/mm² (MPa)

R_e = 5 × 6 × 10 = 300 N/mm² (MPa) (inaczej, R_e to 60% z 500 N/mm²)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Postacie konstrukcyjne śrub