Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej

Świątynia Eskulapa
na Wyspie Tyberyjskiej

Zachowany fragment sanktuarium (obmurowanie brzegu wyspy)
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Adres	Wyspa Tyberyjska
Typ budynku	świątynia
Rozpoczęcie budowy	293 p.n.e.
Ukończenie budowy	290 p.n.e.
Położenie na mapie Rzymu Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej
Położenie na mapie Włoch Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej
Położenie na mapie Lacjum Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej
41°53′25″N 12°28′42″E/41,890278 12,478333

Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej w Rzymie (łac. Aedes Aesculapii in Insula, dosłownie: Dom Eskulapa na wyspie) – dawne sanktuarium boga Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej^[1].

Historia

Domniemany posąg Eskulapa ze świątyni rzymskiej (Kolekcja Farnese w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Neapolu)

Świątynia, otwarta 1 stycznia 289 p.n.e., była poświęcona bogu medycyny i uzdrowień Eskulapowi (utożsamianemu z greckim bóstwem Asklepiosem). Według legendy przyczyną zbudowania świątyni była epidemia dżumy w Rzymie na początku III wieku p.n.e. Aby opanować zarazę, Senat postanowił wprowadzić w stolicy kult greckiego boga Asklepiosa. W Księgach sybillińskich znaleziono przyzwolenie na tę decyzję. Do Epidauros w Grecji udała się delegacja dygnitarzy rzymskich w celu sprowadzenia stamtąd posągu boga. Tam, podczas rytuałów w świątyni Asklepiosa, wielki święty wąż (jeden z atrybutów tego boga), wypełznął z sanktuarium i ukrył się na rzymskim statku. Rzymianie uznali to za oznakę przychylności boga. Gdy statek dotarł do Rzymu, święty wąż opuścił statek i skrył się na Wyspie Tyberyjskiej, wskazując w ten sposób lokalizację przyszłej świątyni. Budowę sanktuarium rozpoczęto w 293 p.n.e., a 3 lata później zakończono, co zbiegło się z ustaniem epidemii (uznanym za dowód łaski boga).^[1]

Wyspę Tyberyjską przebudowano w taki sposób, aby przypominała rzymski statek triremę, który przywiózł świętego węża. Pośrodku wyspy umieszczono obelisk, przypominający maszt, a brzegi wyspy obmurowano blokami trawertynu, aby wyglądały jak dziób i rufa. Wnętrze świątyni zdobiły freski. Oprócz świątyni, wzniesiono tu kilka innych budynków, m.in. pomieszczenia dla chorych i pielgrzymów, przybywających licznie do sanktuarium z prośbami o uzdrowienie^[1].

Świątynia została zniszczona w średniowieczu, jej ruiny wykorzystano następnie jako źródło materiałów budowlanych. W 1000 r. n.e. cesarz Otton III kazał zbudować na jej pozostałościach bazylikę św. Bartłomieja. Obok, w roku 1585 wzniesiono Szpital Fatebenefratelli (Ospedale San Giovanni Calibita Fatebenefratelli)^[1].

Do dziś z dawnej świątyni pozostało niewiele: studnia w pobliżu ołtarza bazyliki (prawdopodobnie czerpano z niej wodę dla starożytnego sanktuarium), kolumny w nawie bazyliki, część obmurowań brzegów wyspy i kilka fragmentów obelisku. Odnaleziono także wiele inskrypcji i figurek wotywnych^[1].

Przypisy