Świątynia Jowisza Obrońcy

Świątynia Jowisza Obrońcy

© José Luiz Bernardes Ribeiro, CC BY-SA 4.0 Relief z Łuku Marka Aureliusza. Z prawej strony znajduje się przypuszczalne przedstawienie świątyni Jowisza Obrońcy
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Położenie na mapie Rzymu Świątynia Jowisza Obrońcy
Położenie na mapie Włoch Świątynia Jowisza Obrońcy
Położenie na mapie Lacjum Świątynia Jowisza Obrońcy
41,89182°N 12,48189°E/41,891825 12,481892

Świątynia Jowisza Obrońcy – niezachowana do czasów współczesnych świątynia dedykowana Jowiszowi Obrońcy (Iuppiter Custos), stojąca w starożytności na rzymskim Kapitolu w pobliżu południowo-wschodniego narożnika świątyni Jowisza Najlepszego Największego^[1].

Poprzedniczką świątyni była niewielka kapliczka dedykowana Jowiszowi Zbawcy (Iuppiter Conservator), wzniesiona z rozkazu Domicjana w okresie panowania cesarza Wespazjana. Upamiętniać miała ona zwycięstwo nad stronnikami Witeliusza podczas walk w roku 69^[1][2]. Wzniesiona została w miejscu domku stróża opiekującego się okręgiem świątyni Jowisza Najlepszego Największego, w którym Domicjan schronił się podczas szturmu witelian na Kapitol^[1][2]. Na stojącym w kaplicy ołtarzu umieszczono reliefy przedstawiające te wydarzenia^[1][2].

Po swoim wstąpieniu na tron cesarski Domicjan rozkazał w miejscu dotychczasowej kaplicy wznieść dużych rozmiarów świątynię^[1][2]. Była to ostatnia spośród świątyń, jakie zbudowano na Kapitolu^[1]. W jej wnętrzu znajdował się posąg przedstawiający Jowisza trzymającego w objęciach Domicjana^[1][2].

Podium świątyni zostało odsłonięte podczas prac archeologicznych przeprowadzonych w 1896 roku, zniszczono je jednak podczas budowy via di Monte Tarpeio (obecnie via del Tempio di Giove)^[1][2]. Wyobrażenia świątyni zachowały się na reliefach zdobiących attykę Łuku Trajana w Benewencie^[1][2] oraz przypuszczalnie na jednym z reliefów pochodzących z Łuku Marka Aureliusza, znajdującym się w rzymskim Pallazo dei Conservatori^[1].

Przypisy

Plan starożytnego Kapitolu

Area Capitolina Arx Forum Romanum Fora cesarskie Velabrum Świątynia Jowisza Najlepszego Największego Tabularium Świątynia Junony Monety Teatr Marcellusa Forum Holitorium Świątynia Bellony Ś. Jowisza Feretriusa Świątynia Veiovisa Auguraculum Iseum Świątynia Jowisza Strażnika (?) Świątynia Konkordii (Arx) (?) Świątynia Jowisza Obrońcy Casa Romuli Ołtarz Tensarum Świątynia Jowisza Grzmiącego Clivus Capitolinus Centus Gradus Porta Pandana Świątynia Janusa Świątynia Junony Sospita Świątynia Spes Świątynia Augusta Asylum Inter duos lucos Vicus Iugarius Pole Marsowe Portyk Dii Consentes Świątynia Wespazjana Świątynia Konkordii Tullianum Clivus Argentarius Świątynia Wenus Érycine Świątynia Mens (?) Świątynia Fides (?) Świątynia Ops (?) Łuk Scypiona Świątynia Saturna Bazylika Julia Ś. Wenus Victrix (?) Ś. Genius  publicus populi  Romani (?) Ś. Fausta Felicitas (?)