Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

Państwo	Grecja
Miejscowość	Ateny
Rozpoczęcie budowy	VI wiek p.n.e.
Ukończenie budowy	132 n.e.
Położenie na mapie Aten Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach
Położenie na mapie Grecji (c) Lencer, CC BY-SA 3.0 Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach
37°58′09″N 23°43′59″E/37,969167 23,733056

Świątynia Zeusa Olimpijskiego, także: Olimpiejon^[1] (gr. Ναός του Ολυμπίου Διός) – największa spośród świątyń starożytnej Grecji, znajdująca się w Atenach, poświęcona Zeusowi. Jej budowa trwała z przerwami od VI wieku p.n.e. do II wieku n.e.^[2]

Budowa świątyni rozpoczęta została za rządów Pizystratydów, zarzucono ją jednak po obaleniu tyranii w 510 roku p.n.e.^[2] Roboty wznowił w 174 p.n.e. król Syrii Antioch IV Epifanes, powierzając ich prowadzenie rzymskiemu architektowi Kossutiuszowi. Po śmierci władcy w 164 p.n.e. zostały przerwane^[2][3]. Po zdobyciu Aten przez Sullę w 86 p.n.e. część kolumn z placu budowy wywieziono do Rzymu, gdzie zostały wykorzystane w świątyni Jowisza na Kapitolu^[2][3]. Drobniejsze roboty podjęto za panowania Augusta^[2]. Ostatecznie sanktuarium wykończył i poświęcił w 132 roku cesarz Hadrian^[2][4].

Świątynia posadowiona została na olbrzymim stylobacie o wymiarach 41,12×107,8 m^[2]. Wspierała się na łącznie 108 kolumnach^[2]: wzdłuż boków biegły dwa rzędy po 20 kolumn, od frontu i tyłu trzy rzędy po 8 kolumn^[3]. Według oryginalnego planu z czasów Pizystratydów była prawdopodobnie budowlą dorycką, w czasach Antiocha Epifanesa porządek zmieniono jednak na koryncki^[2][4]. Świątynia przypuszczalnie nie była nakryta dachem^[2]. W celli stała wykonana w technice chryzelefantynowej kopia posągu Zeusa dłuta Fidiasza^[4].

W średniowieczu porzucona budowla zaczęła być wykorzystywana jako źródło darmowego budulca i w ciągu wieków została systematycznie rozszabrowana^[2]. Do naszych czasów zachowało się jedynie 15 kolumn. Kolejna leży na ziemi, powalona w 1858 roku przez wichurę^[2].

Przypisy