Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach
Ilustracja
Państwo

 Grecja

Miejscowość

Ateny

Rozpoczęcie budowy

VI wiek p.n.e.

Ukończenie budowy

132 n.e.

Położenie na mapie Aten
Mapa konturowa Aten, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach”
Położenie na mapie Grecji
Ziemia37°58′09″N 23°43′59″E/37,969167 23,733056

Świątynia Zeusa Olimpijskiego, także: Olimpiejon[1] (gr. Ναός του Ολυμπίου Διός) – największa spośród świątyń starożytnej Grecji, znajdująca się w Atenach, poświęcona Zeusowi. Jej budowa trwała z przerwami od VI wieku p.n.e. do II wieku n.e.[2]

Budowa świątyni rozpoczęta została za rządów Pizystratydów, zarzucono ją jednak po obaleniu tyranii w 510 roku p.n.e.[2] Roboty wznowił w 174 p.n.e. król Syrii Antioch IV Epifanes, powierzając ich prowadzenie rzymskiemu architektowi Kossutiuszowi. Po śmierci władcy w 164 p.n.e. zostały przerwane[2][3]. Po zdobyciu Aten przez Sullę w 86 p.n.e. część kolumn z placu budowy wywieziono do Rzymu, gdzie zostały wykorzystane w świątyni Jowisza na Kapitolu[2][3]. Drobniejsze roboty podjęto za panowania Augusta[2]. Ostatecznie sanktuarium wykończył i poświęcił w 132 roku cesarz Hadrian[2][4].

Świątynia posadowiona została na olbrzymim stylobacie o wymiarach 41,12×107,8 m[2]. Wspierała się na łącznie 108 kolumnach[2]: wzdłuż boków biegły dwa rzędy po 20 kolumn, od frontu i tyłu trzy rzędy po 8 kolumn[3]. Według oryginalnego planu z czasów Pizystratydów była prawdopodobnie budowlą dorycką, w czasach Antiocha Epifanesa porządek zmieniono jednak na koryncki[2][4]. Świątynia przypuszczalnie nie była nakryta dachem[2]. W celli stała wykonana w technice chryzelefantynowej kopia posągu Zeusa dłuta Fidiasza[4].

W średniowieczu porzucona budowla zaczęła być wykorzystywana jako źródło darmowego budulca i w ciągu wieków została systematycznie rozszabrowana[2]. Do naszych czasów zachowało się jedynie 15 kolumn. Kolejna leży na ziemi, powalona w 1858 roku przez wichurę[2].

Przypisy

  1. Polskie egzonimy wprowadzone na 108. posiedzeniu KSNG.
  2. a b c d e f g h i j k l Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 1083-1084. ISBN 1-884964-80-X.
  3. a b c Sztuka i historia Grecji. Łódź: Galaktyka, 1999, s. 22. ISBN 88-8029-804-6.
  4. a b c Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 348.

Media użyte na tej stronie

Greece location map.svg
(c) Lencer, CC BY-SA 3.0
Location map of Greece

Equirectangular projection, N/S stretching 120 %. Geographic limits of the map:

  • N: 42.0° N
  • S: 34.6° N
  • W: 19.1° E
  • E: 29.9° E
Athens geolocation map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: CC BY-SA 2.0
OpenStreetMap map of Athens, Greece, intended for use in geolocation templates.
  • top = 38.151
  • bottom = 37.858
  • left = 23.556
  • right = 23.897
Temple of Zeus in Athens.jpg
Autor: Andreas Trepte, Licencja: CC BY-SA 2.5
Temple of Zeus in Athens at Athens.