Święta żydowskie

Święta żydowskieświęta religijne obchodzone przez wyznawców judaizmu oraz wielu niereligijnych Żydów.

Święta obchodzone są w określonych momentach cyklu rocznego, które stanowią podstawę rytuału i określają znaczenie dni świątecznych. Święta uważane są za odpoczynek od codzienności, czas na wytchnienie i rozmyślanie. W dzień świąteczny praca (hebr. melacha) według ortodoksyjnych Żydów jest zabroniona, a jej miejsce zajmuje święta posługa (hebr. awada). Dzień świąteczny przez wyznawców judaizmu nazywany jest Jamim Towim (hebr.), czyli dobrymi dniami.

Roczny kalendarz świąt

Żydowski kalendarz świąt rozpoczyna dziesięć Strasznych Dni, przeznaczonych na pokutę. Rozpoczyna je żydowski Nowy Rok, czyli Rosz ha-Szana, który jest również nazywany Dniem Sądu – w niebie otwierane są księgi i każde stworzenie jest oceniane. Tego dnia dmie się w róg barani szofar, który symbolizuje trąbę, która zabrzmi na końcu czasów w Dniu Sądu. Okres pokuty kończy Jom Kipur, czyli Dzień Pojednania.

Kilka dni później rozpoczyna się siedmiodniowe Święto Namiotów Sukkot, pierwotnie święto plonów, które jest radosnym świętem. Po nim następuje święto ‘Radości Tory’ Simchat Tora.

Święto Pesach upamiętnia wyjście Izraelitów z Egiptu. Ze świętem tym wiążą się rozbudowane zwyczaje dotyczące jedzenia. Siedem tygodni po tym święcie obchodzone jest Święto Tygodni Szawuot – pamiątka przekazania przez Boga Mojżeszowi przykazań na górze Synaj.

W okresie przesilenia zimowego żydzi obchodzą trwające osiem dni Święto Świateł Chanukka. Upamiętnia on wydarzenia jakie nastąpiły po zbezczeszczeniu Świątyni Jerozolimskiej, kiedy to jeden dzbanuszek oliwy płonął przez wszystkie osiem dni uroczystości ponownego wyświęcenia Świątyni.

Święto Purim upamiętnia wybawienie od zagłady Żydów za czasów perskiego panowania.

Terminy żydowskich świąt na tle rocznego kalendarza żydowskiego
MiesiącNumerDługość (dni)Odpowiednik w kalendarzu gregoriańskimWydarzenie / Święto
Nisan130marzec – kwiecień7 dni (w diasporze 8 dni) Pesach
Ijar229kwiecień – majDzień Niepodległości Izraela oraz Rocznica Zagłady
Siwan330maj – czerwiecSzawuot (w 7. tyg. po święcie Paschy)
Tamuz429czerwiec – lipiecSziwa Asar be-Tamuz, symbol niewoli i post upamiętniający zdobycie i zburzenie Jerozolimy
Aw530lipiec – sierpień9 dni dalszego postu i dni półpokutnych ku pamiątce zdobycia Jerozolimy po których następuje Tisza be-Aw upamiętniający zburzenie obu świątyń. (9 dzień miesiąca)
Elul629sierpień – wrzesieńprzygotowanie do Nowego Roku
Tiszri730wrzesień – październikRosz ha-Szana oraz Jom Kipur, 7 dni Sukkot zakończone Szmini Aceret oraz Simchat Tora
Cheszwan829/30październik – listopad
Kislew929/30listopad – grudzieńChanuka
Tewet1029grudzień – styczeńpost upamiętniający oblężenie Jerozolimy
Szwat1130styczeń – lutyTu bi-szwat (15 dzień miesiąca)
Adar1229/30luty – marzecPurim; czytanie Księgi Estery
Adar II1329marzec – kwiecień

Geneza świąt żydowskich

nazwa hebrajskanazwa polskaupamiętniaterminSTNT
SzabatSzabatodpoczynek Boga[1]co 7 dniKpł 23,1-3[2]Mt 12, 1-4[3]
PesachPascha i Święto Przaśnikówwyjście z Egiptu[4]od 15 nisanKpł 23,4-8[5]np. J 13[6]
SzawuotŚwięto Tygodni, Pięćdziesiątnicanadanie Tory Mojżeszowi na górze Synaj6 siwanPwt 16,9[7], Kpł 23, 15-22[8]Dz 2,1-13[9]
Sziwa Asar be-Tamuzsiedemnasty dzień miesiąca tamuzzdobycie i zniszczenie przez Nabuchodonozora Jerozolimy w 586 roku p.n.e.[10]17 tamuz
Tisza be-Awdziewiąty dzień miesiąca awzburzenie Pierwszej i Drugiej Świątyni Jerozolimskiej9 aw
Rosz ha-SzanaNowy Rok, Święto Trąbekstworzenie świata; przypomnienie o sądzie Bożym1 tiszriKpł 23,23-25[11]
Jom KipurDzień Pojednaniaskrucha i prośba o przebaczenie10 tiszriKpł 16[12], Kpł 23, 23-32[13]
SukkotŚwięto Szałasówmieszkanie w namiotach podczas ucieczki Izraelitów z Egiptu i wędrówki do Kanaanu15 tiszriKpł 23,33-44[14]J 7, 2[15]
ChanukaŚwięto Światełoczyszczenie świątyni podczas powstania Machabeuszów pod wodzą Judy Machabeusza[16]od 25 kislewJ 10, 22[17]
Tu bi-szwat15 szwatkoniec zimy i początek pory opadów15 szwatKpł 19, 23-25[18][19]
Purimlosyuchronienie Żydów od zagłady w perskim imperium Achemenidów14 adarEst 9,25-32[20]

Szabat

Do szczególnych dni świątecznych należy szabat, czyli siódmy dzień tygodnia, przeznaczony na odpoczynek, w którym obowiązuje zakaz wykonywania niektórych czynności.

Święta pielgrzymie

Wyróżnia się trzy święta pielgrzymie (hebr. szalosz regalim): Pesach, Szawuot i Sukkot. W starożytności w te święta pielgrzymowano do Świątyni w Jerozolimie i składano ofiarę z płodów ziemi.

Tradycje świąteczne

Tradycyjne życzenia świąteczne to חג שמח [Chag Sameach], czyli Wesołych Świąt.

W najważniejsze święta żydowskie odczytywane są księgi biblijne z tzw. zbioru megilot.

Przypisy

Bibliografia

  • Efrat Gal-Ed: Księga świąt żydowskich. Warszawa: Cyklady, 2005, s. 20–21. ISBN 83-86859-97-0.

Media użyte na tej stronie

Schild davids transparent.svg
Autor: MesserWoland, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Original authors