Święta (województwo wielkopolskie)

Święta

wieś
Chałupa numer 98 w 1974 roku (obecnie przeniesiona do Złotowa)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	złotowski
Gmina	Złotów
Liczba ludności (2011)	968[1]
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	77-414[2]
Tablice rejestracyjne	PZL
SIMC	0534316
Położenie na mapie gminy wiejskiej Złotów Święta
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Święta
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Święta
Położenie na mapie powiatu złotowskiego Święta
53°20′07″N 17°04′58″E/53,335278 17,082778
Strona internetowa

Święta – (koło Złotowa) wieś krajeńska w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Złotów.

Wieś szlachecka, własność wojewody płockiego Piotra Potulickiego, około 1580 roku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego^[3].

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Święta, po jej zniesieniu w gromadzie Złotów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie pilskim.

Według danych z 1 stycznia 2011 roku wieś liczyła 968 mieszkańców^[1].

Historia

Wieś nazywana często Starą Świętą - jest największą w gminie Złotów. Znana od 1440 roku. Należała do dóbr złotowskich. W XVII wieku i na początku XVIII w. wskutek wojen i epidemii niemal zupełnie wyludniała. Do 1725 r. była zamieszkana wyłącznie przez Polaków, później sprowadzeni zostali do niej koloniści niemieccy. Polska część wsi miała swojego sołtysa, a część niemiecka swojego.

Od 1864 roku istnieje tutaj Ochotnicza Straż Pożarna, pierwsza jednostka strażacka w okolicy. Pod koniec XIX wieku działały w Świętej mleczarnia, dwie cegielnie, kaszarnia i wiatrak, prężnie rozwijało się rzemiosło.

W okresie międzywojennym działał tu Związek Polaków w Niemczech. W 1929 r. otwarto pierwszą szkołę, a jej nauczyciel Józef Horst zginął męczeńską śmiercią z rąk hitlerowców. Jemu poświęcono tablicę pamiątkową, wmurowaną w ścianę budynku szkolnego w 1959 roku (dzisiaj budynek mieszkalny w centrum wsi).

27 lipca 1998 w Świętej utworzono rzymskokatolicką parafię św. Jana Chrzciciela^[4].

Zabytki

We wsi spotkać można szereg chat z XIX wieku, m.in. szachulcowych. Chałupa numer 98 z 1790 r. uchodzi za najstarszą na Ziemi Złotowskiej. Do czasu przeniesienia eksponatów do Muzeum w Złotowie, miała stylowe, dobrze zachowane wnętrze i wyposażenie. Stanowiła filię Muzeum Ziemi Złotowskiej. Chałupa została przeniesiona do Złotowa w okolice promenady. W południowej części wsi między dwoma niewielkimi jeziorami wznosi się Góra Żydowska (130 m n.p.m.) – miejsce kultu pogan, z którego prawdopodobnie wywodzi się nazwa miejscowości. Tutaj też znajduje się murowany korpus wiatraka, tzw. holendra, zbudowanego w 1902 roku.

Osoby urodzone w Świętej

• Jan Rożeński (1904–1968), działacz oświatowy Pogranicza i Śląska Opolskiego
• Joachim Zdrenka (* 1952), historyk, epigrafik i wykładowca Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Marcin Niewęgłowski (* 1988), gitarzysta, wokalista i kompozytor

Ze Świętej pochodzą trzej wybitni działacze polonijni z rodziny Maćkowiczów: Jan, Władysław oraz Izydor (1890–1959), późniejszy kierownik V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.

Przypisy