Święta (województwo zachodniopomorskie)

Święta

wieś
Lapidarium w Świętej
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	goleniowski
Gmina	Goleniów
Liczba ludności (2009)	308
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-113[1]
Tablice rejestracyjne	ZGL
SIMC	0775570
Położenie na mapie gminy Goleniów Święta
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Święta
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Święta
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Święta
53°33′28″N 14°37′46″E/53,557778 14,629444

Święta (do 1945 niem. Langenberg) – wieś^[2] w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów.

Położenie

Wieś, ostatnia miejscowość przy drodze wojewódzkiej nr 113, położona bezpośrednio na prawym brzegu Odry (Domiąży), naprzeciw Polic, w Dolinie Dolnej Odry, ok. 16 km na zachód od Goleniowa. Na zachód od wsi zlokalizowana jest wyspa Krampa. Okoliczne miejscowości: Inoujście, Bolesławice, Kamieniska, Police.

Zabudowa i forma

Wieś w początku XX wieku

Fragment zabudowy wsi

Początkowo (do przełomu XIX i XX wieku) wieś miała formę niedługiej ulicówki leżącej na osi wschód-zachód. W początkach XX wieku układ ten uległ zaburzeniom. Dominującymi elementami zabudowy były gospodarstwa dwubudynkowe, ściśle do siebie przyległe. We wsi funkcjonował folwark, kopalnia torfu, przystań dla barek i kompleks magazynowy przy niej^[3]. Zabudowa blokowa pochodzi z okresu PRL, wieś popegeerowska. Nad Odrą zachowały się resztki przystani promowej (przeprawa do Barda) oraz dwór z początków XX wieku i resztki zabudowy folwarcznej.

Przyroda

W pobliżu wsi, na terenach bagiennych i leśnych (na północ), w okolicach nieistniejącej wsi Raduń założono rezerwat "Uroczysko Święta", florystyczny, którego celem jest ochrona drzew liściastych, wiciokrzewu pomorskiego, długosza królewskiego i woskownicy europejskiej. Rezerwat położony jest na terenach depresyjnych, zalewowych. Nieopodal znajdują się również duże sztuczne zbiorniki wodne, wykorzystywane przez wędkarzy. We wsi znajduje się również leśniczówka Czarna Łąka.

Historia

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1754 roku, wtedy Święta była własnością Szczecina, a następnie prywatną własnością wielu posiadaczy ziemskich (Schwank, Marquardt, Camp, Kickebusch). Przed II wojną światową Święta należała do Dominium Langenberg G.m.b.H. Znajdowała się tutaj przystań dla barek, folwark i dwór z parkiem, fabryka torfu, cmentarz, a przy porcie zespół budynków magazynowych^[3].

W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.

W 2013 roku w Świętej utworzone zostało lapidarium, w którym umieszczono niemieckie nagrobki pochodzące z cmentarzy nieistniejących już okolicznych miejscowości (Inoujście, Jedliny, Kiełpinica, Raduń)^[4].

Zobacz też

• Święta
• Krampa (wyspa)
• Bardo (Police)

Przypisy