Święta Katarzyna (województwo świętokrzyskie)

Artykuł50°54′22″N 20°52′50″E
- błąd39 m
WD50°51'N, 20°56'E, 50°54'23.18"N, 20°52'51.82"E
- błąd19794 m
Odległość4 m
Święta Katarzyna
wieś
Ilustracja
Kościół św. Katarzyny i klasztor bernardynek
Państwo Polska
Województwo świętokrzyskie
Powiatkielecki
GminaBodzentyn
Liczba ludności (2011)768[1][2]
Strefa numeracyjna41
Kod pocztowy26-010[3]
Tablice rejestracyjneTKI
SIMC0230510[4]
Położenie na mapie gminy Bodzentyn
Mapa konturowa gminy Bodzentyn, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Święta Katarzyna”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Święta Katarzyna”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Święta Katarzyna”
Ziemia50°54′22″N 20°52′50″E/50,906111 20,880556
Kaplica św. Franciszka
Źródełko św. Franciszka
Szkoła Podstawowa im. Poetów Doliny Wilkowskiej

Święta Katarzyna – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Bodzentyn[5].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Miejscowość jest siedzibą parafii św. Katarzyny. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii krakowskiej, diecezji kieleckiej, dekanatu bodzentyńskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Święta Katarzyna[6][4]
SIMCNazwaRodzaj
0230527Grabowaczęść wsi
0991835Wzorkiczęść wsi

Położenie

Święta Katarzyna znajduje się u podnóża Łysicy (612 m n.p.m.) – najwyższego szczytu Gór Świętokrzyskich. Przez wieś przepływa strumień, który jest jednym z cieków źródłowych Czarnej Nidy.

Przez wieś przechodzi szlak turystyczny czerwony Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków, szlak turystyczny niebieski niebieski szlak turystyczny im. E. Wołoszyna z Wąchocka do Cedzyny oraz szlak rowerowy czerwony czerwony szlak rowerowy z Cedzyny do Nowej Słupi.

W Świętej Katarzynie znajdują się domy wycieczkowe, schronisko młodzieżowe, restauracje oraz kawiarnia PTTK.

Historia

Podania mówią, że istniała tu kiedyś pogańska świątynia. Według tradycji w średniowieczu osiedlali się tu pustelnicy. W 1399 r. miał tu osiąść rycerz Wacławek, który ufundował kościółek św. Katarzyny.

W XIV w. ziemia ta należała do biskupów krakowskich. Około 1478 r. biskup Jan Rzeszowski osadził przy kościele bernardynów. Początkowo przy kościółku istniał także oddzielny dom emerytów. W 1490 r. Maciej z Pyzdr, opat świętokrzyski nadał dom wraz z kościołem bernardynom. W 1817 r. bernardyni ustąpili miejsca bernardynkom, których klasztor w Drzewicy spłonął w pożarze[7].

W 1910 r. powstało tu schronisko turystyczne PTK, pierwsze w Górach Świętokrzyskich. Jego założycielem był Aleksander Janowski.

W 1943 r. w miejscowości stacjonował oddział niemieckiej żandarmerii pod dowództwem Alberta Szustera. Odpowiada on za wiele mordów dokonanych w okolicznych miejscowościach. W samej Świętej Katarzynie rozstrzelano łącznie 50 mieszkańców. Zbiorowe mogiły pomordowanych znajdują się na skraju lasu.

W 1957 r. w Świętej Katarzynie wybudowano nowy Dom Wycieczkowy PTTK.

Zabytki

  • Zespół klasztorny bernardynek, założony w drugiej połowie XV w., początkowo jako klasztor bernardynów. Wielokrotnie przebudowywany i obecnie w zasadzie bezstylowy. Wyjątkiem jest otoczony krużgankami renesansowy wirydarz z 1633 r. W skład zespołu klasztornego wchodzi kościół pw. św. Katarzyny. W XIX w. wyposażenie świątyni uległo zniszczeniu na skutek pożaru. Z dawnego wyposażenia zachował się wyłącznie obraz Madonny z XVI w. Figurka św. Katarzyny jest prawdopodobnie kopią figury zaginionej w pożarze. Pierwotna figura według tradycji została tu sprowadzona z północnej Afryki.
Zespół klasztorny został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.222/1-3 z 8.02.1932 i z 15.06.1967)[8].
  • Drewniana kapliczka św. Franciszka przy drodze na Łysicę. Obok kapliczki znajduje się źródło, uznawane przez wiernych za cudowne. Według tradycji woda z tego źródełka leczy choroby oczu.
  • Kaplica cmentarna nazywana kapliczką Żeromskiego. Wzniesiona na początku XIX w. Na tynku znajdują się wyryte w 1882 r. podpisy Stefana Żeromskiego oraz jego szkolnego kolegi Janka Stróżeckiego. Nieopodal kapliczki znajdują się dwie mogiły: z czasów powstania styczniowego oraz z 1943 r.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Święta Katarzyna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-03-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1271 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-04-09].
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Słownik geograficzny ↓, s. 690.
  8. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 22 [dostęp 2015-11-02].

Bibliografia

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Święta Katarzyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 690.. wyd. Władysław Walewski.
  • Andrzej Jankowski, Włodzimierz Sadowski, Kielce i okolice. Przewodnik, Warszawa 1983, ISBN 83-217-2407-8.
  • Ryszard Garus, Znakowane szlaki turystyczne woj. kieleckiego, Kielce 1990

Linki zewnętrzne

Gmina Bodzentyn
Miasta
Wsie
Części wsi
Przysiółki wsi

Herb Gminy Bodzentyn

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Kielce County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kielce County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.08 N
  • S: 50.52 N
  • W: 20.08 E
  • E: 21.21 E
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
Szlak rowerowy czerwony.svg
Czerwony szlak rowerowy
20080701 Swieta Katarzyna klasztor 3578.jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC BY-SA 4.0
Monastery in Święta Katarzyna, Poland
Gmina bodzentyn herb.svg
Herb miasta Bodzentyn
Sw Katarzyna kaplica sw Franciszka 051006.jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kaplica św. Franciszka (Święta Katarzyna, województwo świętokrzyskie)
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
Święta Katarzyna 01 ssj 20051106.jpg
Autor: Paweł Cieśla Staszek_Szybki_Jest, Licencja: CC BY-SA 4.0
St. Francis spring in Święta Katarzyna (Poland)