Święta Katarzyna (województwo dolnośląskie)

Święta Katarzyna

wieś
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wrocławski
Gmina	Siechnice
Wysokość	125 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	2586[1]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-010[2]
Tablice rejestracyjne	DWR
SIMC	0881213
Położenie na mapie gminy Siechnice Święta Katarzyna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Święta Katarzyna
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Święta Katarzyna
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Święta Katarzyna
51°01′31″N 17°06′51″E/51,025278 17,114167

Święta Katarzyna (niem. Kattern^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Siechnice.

Wieś położona jest 9 kilometrów na południowy wschód od centrum Wrocławia, do 31.12.2009 r. była siedzibą gminy Święta Katarzyna.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Historia

Historia osadnictwa na tym terenie sięga 4200 lat p.n.e. Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w 1257 roku jako sancte Katherine. Nazwa wsi ma charakter kultowy i pochodzi od imienia patronki miejscowego kościoła. Od XVII wieku notowano niemieckie formy, najpierw Cathern, później Cattern i Kattern. Swoje dobra kuchenne posiadały tam osadzone we Wrocławiu zakony rycerskie: szpitalników–joannitów oraz krzyżowców z czerwoną gwiazdą. Poważnie zniszczona w czasie wojny trzydziestoletniej. W miejscowym kościele do około 1800 r. odprawiane były msze w języku polskim.

Dawny herb gminy Święta Katarzyna

Dawny herb gminy Święta Katarzyna

Herb gminy Święta Katarzyna przedstawiał na lewej (heraldycznie) połowie czarnego orła dolnośląskiego, z charakterystycznym półksiężycem i krzyżem na piersi – piastowskim symbolem wywodzącym się z czasów Henryka II Pobożnego. Prawa strona herbu przedstawiała koło i miecz na czerwonym tle – symbole męczeństwa świętej Katarzyny Aleksandryjskiej, od której wywodzi się nazwa miejscowości.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[4]:

• kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej – Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, z XIII w. (1257 r),
• zespół klasztorno-szpitalny ss. ze Zgromadzenia Chrystusa Dobrego Pasterza (obecnie prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej) z początku XX w. (1925 r.):
  • kaplica I pw. Dobrego Pasterza,
  • kaplica II północna,
  • dom mieszkalny sióstr,
  • budynek szpitalny,
  • 6 budynków mieszkalno-gospodarczych,
  • cmentarz,
  • kaplica na cmentarzu,
  • zespół kapliczek drogi krzyżowej.

Pozostałe zabytki:

• głowica późnogotyckiej kapliczki słupowej na koronie muru przykościelnego^[5],
• dworzec kolejowy, XIX w.,
• kaplica cmentarza parafialnego, XIX w.,
• klasztor Sióstr Elżbietanek, XIX w.,
• budynek dawnego Urzędu Gminy, XIX w.,
• zespół zabudowań folwarcznych (ul. Powstańców Śl.), XIX w.

Edukacja, kultura i rozrywka

W Świętej Katarzynie znajduje się Oddział Zespołu Przedszkoli w Żernikach Wrocławskich (ul. Dąbrowskiego 10); Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia (ul. Główna 94) oraz Oddział Zamiejscowy Gimnazjum im. Księżnej Anny z Przemyślidów w Siechnicach (ul. Główna 94). Funkcjonuje również Gminne Centrum Kultury oraz Biblioteka Publiczna im. Andrzeja Waligórskiego (ul. Główna 82). W miejscowym parku znajdują się "Ścieżka Zdrowia" i Hala Sportowa im. Andrzeja Grubby, a przy miejscowym boisku działa Klub Sportowy "Orzeł Święta Katarzyna".

Religia i społeczeństwo

Miejscowość jednolita wyznaniowo, choć podzielona kulturowo i mentalnie, szczególnie wśród starszego pokolenia jako pozostałość po okresie repatriacji z Kresów Wschodnich. Istnieje wyraźny podział na miejscowo rdzenną społeczność i na społeczność wrocławską, która nie utożsamia się ze społeczeństwem miejscowym. Święta Katarzyna nazywana jest "sypialnią Wrocławia". Dominuje wyznanie rzymskokatolickie. W Świętej Katarzynie znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, ustanowione 16 października 1999 r. decyzją kard. Henryka Gulbinowicza – ówczesnego Arcybiskupa Metropolity Wrocławskiego, a konsekrowane 3 maja 2000 r. przez bpa Józefa Pazdura – ówczesnego Biskupa Pomocniczego Archidiecezji Wrocławskiej. Ze względu na obecność łaskami słynącego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, przywiezionego przez repatriantów w 1945 r. z miejscowości Dolina, miejscowość ma charakter pielgrzymkowy. W Świętej Katarzynie znajdują się dwa żeńskie domy zakonne: klasztor Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej (Siostry Pasterki) oraz klasztor Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety (Siostry Elżbietanki)^[6].

Od 1948 r. posługę w parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej sprawował ks. Henryk Smoluk (1913-1974) były administrator parafii w Wełdzirzu w województwie stanisławowskim i były więzień sowieckich łagrów na Syberii^[7].

Transport i komunikacja

Święta Katarzyna jest miejscowością bardzo dobrze skomunikowaną. Miejscowość leży nieopodal drogi krajowej nr 94 oraz drogi wojewódzkiej nr 395 z dogodnym dojazdem do autostrady A4. Przez Świętą Katarzynę przechodzi Wschodnia Obwodnica Wrocławia (WOW). Do Świętej Katarzyny dawniej docierała komunikacja podmiejska: linie 900L, 900P oraz 910 obsługiwane przez Dolnośląskie Linie Autobusowe (DLA) Sevibus.

1 marca 2019 r. uruchomiona została Siechnicka Komunikacja Publiczna, w ramach której przez Świętą Katarzynę przejeżdżają autobusy 800, 840, 860 i 870 w stronę Siechnic i Żernik Wrocławskich. Zastąpiły one linie 900L, 900P i 910. Nowe autobusy jeżdżą częściej i obejmują nowe trasy na terenie Wrocławia, m.in. Tarnogaj^[8]. Dodatkowo przez Świętą Katarzynę przebiega trasa komunikacji autobusowej na trasie Oława-Wrocław oraz Wrocław-Oława obsługiwanej przez PKS Oława. Istnieje również połączenie kolejowe z Wrocławiem i z Opolem.

Miejsca Pamięci

• Dąb Pamięci tragicznie zmarłego Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego oraz wszystkich ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 r. – znajduje się przed kościołem św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
• Dąb Pamięci posadzony dla uhonorowania porucznika Józefa Nawarowskiego, (zamordowanego w Katyniu w 1940 r.) w ramach projektu "Katyń, ocalić od zapomnienia" – znajduje się przed kościołem św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
• Dębem Pamięci Aleksandry Natalli-Świat Posłanki na Sejm RP, tragicznie zmarłej w katastrofie pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r., nazwano dąb, która sama posadziła, podczas jednej z wizyt w Świętej Katarzynie – znajduje się w miejscowym parku.

Ludzie związani ze Świętą Katarzyną

• Piotr Dzięcioł – polski producent filmowy

Zobacz też

• Zabytki romańskie w Polsce

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Retrotek@ – historia Świętej Katarzyny. retroteka.home.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-21)].
• Strona Rady Osiedla. sw-katarzyna.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].