Święta Lipka

Artykuł

54°1′32″N 21°13′2″E

- błąd

38 m

WD

54°1'31"N, 21°12'58"E

- błąd

38 m

Odległość

83 m

Święta Lipka
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

kętrzyński

Gmina

Reszel

Liczba ludności (2011)

176[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-440[2]

Tablice rejestracyjne

NKE

SIMC

0487226

Położenie na mapie gminy Reszel
Mapa konturowa gminy Reszel, w centrum znajduje się punkt z opisem „Święta Lipka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Święta Lipka”
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kętrzyńskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Święta Lipka”
Ziemia54°01′32″N 21°13′02″E/54,025556 21,217222
Bazylika Nawiedzenia NMP, ołtarz główny

Święta Lipka (niem. Heiligelinde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.

Charakterystyka

Wieś położona jest na Pojezierzu Mrągowskim, w pobliżu znajdują się jeziora Wyrbel i Dejnowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Kult maryjny w Świętej Lipce

Znajduje się tam sanktuarium maryjne. Świętolipska bazylika pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny wraz z obejściem krużgankowym i klasztorem to zabytek barokowy.

Początki kultu i pierwsza kaplica

Początki kultu Matki Boskiej w Świętej Lipce sięgają XIV w. Według ustnie przekazanej informacji, skazaniec więziony w lochach kętrzyńskiego kościoła dzięki natchnieniu Matki Bożej wyrzeźbił w drewnie figurkę Madonny z Dzieciątkiem. Po wykonaniu rzeźby został uwolniony, a swą figurkę zawiesił na lipie przy drodze z Kętrzyna do Reszla. Rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem zasłynęła cudami. Z czasem wokół lipy wybudowano kaplicę; nie wiadomo, jak ona wyglądała. Kaplicę obsługiwali księża krzyżaccy z Kętrzyna.

Najstarszą udokumentowaną informację o Świętej Lipce znaleziono w aktach kapituły płockiej – zapis z 1473 informujący, że ludzie chodzą na odpusty do Prus, nie precyzujący bliżej, czy w Świętej Lipce jest kaplica. Natomiast z przywileju wielkiego mistrza krzyżackiego Johanna von Tieffena z 1491 wydanego dla karczmarza w Świętej Lipce już jednoznacznie wynika, że kaplica tam była. Do Świętej Lipki przybywały wówczas liczne pielgrzymki. Przybył tu także ostatni wielki mistrz krzyżacki w Prusach Zakonnych Albrecht.

Kaplica w Świętej Lipce została zniszczona w czasie reformacji – według napisu w kościele było to w 1524. Aby odstraszyć pielgrzymów, na miejscu kaplicy postawiono szubienicę.

Druga Kaplica Świętolipska

Dzięki staraniom Stefana Sadorskiego można było przystąpić do odbudowy kaplicy. Jesienią 1618 odsłonięto fundamenty pierwszej kaplicy o wymiarach 40 x 26 stóp. Budowę kaplicy zrealizowano na starych fundamentach w 1619, a uroczystej jej konsekracji dokonał biskup warmiński Szymon Rudnicki w dniu 19 listopada 1619. Na fasadzie kaplicy znalazły się trzy herby: Zygmunta III Wazy, księcia pruskiego Jana Zygmunta i biskupa Szymona Rudnickiego. Odbudowaną kaplicę dzięki Sadorskiemu przekazano pod opiekę jezuitów. Zaginioną cudowną figurkę zastąpił obraz M.B. Świętolipskiej.

Do Świętej Lipki przybywali pielgrzymi nie tylko z Warmii, ale i z dalszych okolic, jak np. Warszawy, Wilna i Lwowa. Znalazł się wśród nich królewicz Jan Kazimierz. Pielgrzymi nie mieścili się w świętolipskiej kaplicy.

Między Świątą Lipką a Reszlem biegnie Trakt pielgrzymkowy z zabytkowym zespołem kapliczek kalwaryjnych i wiekowymi lipami – pomnikami przyrody.

Bazylika Świętolipska

Barokowe organy

Zobacz też

Przypisy

  1. Wieś Święta Lipka w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-11-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288 [zarchiwizowane 2022-10-26].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Reszel (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Kościół Nawiedzenia NMP w Świętej Lipce-organy.jpg
Autor: Marek3.141592, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie barokowych organów w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.
The Altar in Swieta Lipka Church.JPG
Autor: Avi1111 dr. avishai teicher, Licencja: CC BY-SA 3.0
המזבח בכנסיית סבייטה ליפקה בפולין
Święta Lipka, Bazylika Nawiedzenia NMP.jpg
Autor: Alfista33, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.
Kętrzyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kętrzyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.37 N
  • S: 53.92 N
  • W: 21.00 E
  • E: 21.62 E