Świętobor I

Świętobor I
ilustracja herbu
książę szczeciński
Okres

od 1372
do 1404/1405

Poprzednik

Kazimierz III

Następca

on sam

książę szczeciński
Okres

od 1404/1405
do 1413

Poprzednik

on sam, Bogusław VII

Następca

Otton II, Kazimierz V

Dane biograficzne
Dynastia

Gryfici

Data urodzenia

ok. 1351

Data śmierci

21 czerwca 1413

Ojciec

Barnim III Wielki

Matka

Agnieszka

Żona

Anna, Zofia?

Dzieci

Albrecht, Otton II,
Kazimierz V, Małgorzata

Świętobor I[a] (ur. ok. 1351, zm. 21 czerwca 1413[1]) – książę szczeciński w latach 1372–1413, syn Barnima III Wielkiego i Agnieszki.

Życie i panowanie

Od 1372 do przełomu lat 1404/1405 współrządził wraz z bratem Bogusławem VII księstwem szczecińskim, a po jego śmierci objął samodzielne rządy[2]. W 1394 wyprawił się wraz z wojskiem do Pragi, aby uwolnić króla Wacława IV. Prawdopodobnie w tym samym roku kupił (wedle innej wersji otrzymał) od Wacława Beeskow w Nowej Marchii. Na przełomie 1395/1396 utracił to władztwo, jednak książęta szczecińscy jeszcze przez prawie sto lat zgłaszali pretensje do tego obszaru[3][2].

Prowadził chwiejną politykę pomiędzy zakonem krzyżackim, Wielkim Księstwem Litewskim a Koroną Królestwa Polskiego. Orientację polityczną zmieniał w zależności od możliwych korzyści i zaciąganych pożyczek. Przykładem może być forsowanie syna Ottona II na stolec arcybiskupi w Rydze (sojusz z 10 września 1395) lub wystawienie 600 rycerzy pod wodzą młodszego syna Kazimierza V do bitwy pod Grunwaldem przeciwko wojskom polsko-litewskim[4][5][6].

W latach 1409–1411 z upoważnienia margrabiego Brandenburgii Jodoka z Moraw był margrabią Marchii Środkowej ze stolicą w Berlinie. W 1411 margrabia brandenburski Zygmunt Luksemburski ustanowił nowego zarządcę Marchii Środkowej Fryderyka Hohenzollerna, Świętobor jednak do końca życia nie zrzekł się roszczeń do tych obszarów[7][2].

W 1374 na mocy małżeństwa Świętobor nabył zamki i miasta Königsberg, Schildeck(niem.), Kissige, Nüdlingen w Dolnej Frankonii oraz Altdorf, Heroldsberg i Brugen z przyległymi wsiami. Nie interesował się jednak tymi posiadłościami i w latach 1391-1394 sprzedał je mieszczanom norymberskim, palatynowi reńskiemu Ruprechtowi II i biskupowi Würzburga Gerhardowi ze Schwarzburga[8].

Zmarł 21 czerwca 1413. Pochowano go w opactwie cystersów w Kołbaczu[9][2][10].

Rodzina

Świętobor I z żoną Anną na obrazie z 1598 r.

Świętobor I prawdopodobnie 17 września 1374 poślubił Annę, córkę Albrechta Pięknego, burgrabiego Norymbergi i Zofii, córki Henryka VIII, hrabiego Hennebergu[1]. Ze związku małżeńskiego miał czworo dzieci:

Śmierć Anny nastąpiła pomiędzy 18 kwietnia a 17 października 1391[12]. Według W. H. Meyera Świętobor miał następnie poślubić Zofię, córkę Henryka IX, hrabiego Hennebergu. Edward Rymar, genealog nie wyklucza jej istnienia lecz również nie popiera poglądu, z uwagi na to, że znane są trzy córki Henryka IX, wśród, których imię Zofii nie występuje. Dalsze poszukiwania filiacji rzekomej hrabianki, z innymi przedstawicielami znanych rodów europejskich, nie dały jednoznacznej odpowiedzi badaczowi na wskazanie odpowiedniego rodowodu[1].

Genealogia

Otton I
ur. w okr. 1 I–31 VIII 1279
zm. 30 lub 31 XII 1344
Elżbieta (Elisabeta Suerinensis)
ur. ok. 1280
zm. 20 VII 1319
Henryk II Grecki
ur. 1289
zm. 1351
Jutta (Judyta) brandenburska
ur. ?
zm. ?
     
   
 Barnim III Wielki
ur. przed 1300
bądź w okr. 1303–1304
zm. 24 VIII 1368
Agnieszka
ur. na przeł. 1318/1319
zm. po 2 VI 1371
   
  
1
Anna Hohenzolern
ur. zap. 1360
zm. w okr. 18 IV–17 X 1391
OO    p. 17 IX 1374
Świętobor I
(ur. ok. 1351, zm. 21 VI 1413)
2
Zofia?
ur. ?
zm. ?
OO    najwcz. 1391
          
          
  1  1  1  1
Albrecht
 ur. najp. ok. 1379
 zm. p. najp. 29 V 1412
 
Otton II
 ur. ok. 1380
 zm. 27 III 1428
 
Kazimierz V
 ur. ok. 1381
 zm. w okr. 5 V–10 XII 1434
 
Małgorzata
 ur. 1375? lub w okr. 1383–1385
 zm. najp. 1467
 

Uwagi

  1. Dawniej określany, jako Świętobor III, gdyż numeracją obejmowano także Świętobora z XII wieku i Świętobora z bocznej linii Świętoborzyców. Obecnie praktyka ta została zarzucona.

Przypisy

  1. a b c E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408-412.
  2. a b c d K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 93.
  3. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408.
  4. K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 93, 95, 97.
  5. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 416-417, 414-415.
  6. J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 265, 337, 364-365.
  7. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408-409.
  8. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 409-410.
  9. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 409.
  10. J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 364.
  11. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 414-419.
  12. J. Zdrenka, Włości szczecińskie we Frankonii 1374-1400. Historia i dokumenty = Stettiner Landbesitz in Franken 1374-1400. Geschichte und Urkunden, Gdańsk 2004, s. 8.

Bibliografia

Opracowania

  • Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
  • Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
  • Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
  • Zdrenka J., Włości szczecińskie we Frankonii 1374-1400. Historia i dokumenty = Stettiner Landbesitz in Franken 1374-1400. Geschichte und Urkunden, Gdańsk 2004.

Literatura dodatkowa (online)

Media użyte na tej stronie

Swantibor I and his wife.jpg
Swantibor I of Pomerania and his wife, Anne of Nuremberg