Świętoborzec

Świętoborzec
Osiedle Łobza
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

łobeski

Gmina

Łobez

Miasto

Łobez

Data założenia

1876

Strefa numeracyjna

+48 91

Kod pocztowy

73-150

Tablice rejestracyjne

ZLO

Położenie na mapie Łobza
Mapa konturowa Łobza, na dole znajduje się punkt z opisem „Świętoborzec”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Świętoborzec”
Położenie na mapie powiatu łobeskiego
Mapa konturowa powiatu łobeskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Świętoborzec”
Położenie na mapie gminy Łobez
Mapa konturowa gminy Łobez, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Świętoborzec”
Ziemia53°36′57″N 15°36′34″E/53,615864 15,609572
Portal Polska

Świętoborzec (niem.: Landgestüt) – peryferyjna, południowa dzielnica Łobza (województwo zachodniopomorskie), stanowiąca dawniej odrębną osadę[1], położona przy drodze do Węgorzyna[2]. Znajdują się tu obiekty pozostałe po działającym tu do 2004 roku[3] łobeskim Stadzie Ogierów, stanowiącym niegdyś jedną z największych atrakcji miasta[2].

Historia

Świętoborzec - zabytkowy dworek dyrektora - ruiny
Pomnik dla poległych żołnierzy - Wieczna chwała poległym bohaterom

Zaczątkiem Świętoborca była Pommersches Landgestüt Labes (Pomorska Stadnina Koni w Łobzie), założona tu w 1876 roku przez pochodzącego ze Stade[1] (Dolna Saksonia) Juliusa von Schlüttera[4].

Przez wiele lat był on oficerem dragonów w Celle. W 1874 wystąpił z tej formacji i zaczął tworzyć stadninę w Świętoborcu. Do pracy przy budowie stadniny namówił też część swoich podwładnych. Cesarsko-królewskie ministerstwo w Berlinie już wcześniej, wiosną 1872 roku, wysunęło propozycję ulokowania stadniny koło Łobza, Świdwina bądź Goleniowa[1]. W 1874 można było rozpocząć budowę stajni oraz budynków administracyjnych i służbowych. W 1876 nastąpiło oficjalne przekazanie stadniny dotychczasowemu komisarycznemu koniuszemu. 10 kwietnia 1874 dyrektorem i masztalerzem obiektu został Julius von Schlütter[1]. Rozpoczęto wtedy budowę dworku dla właściciela, który zachował się do dziś.

Zasadniczym celem funkcjonowania Stada Ogierów było uszlachetnianie pomorskich koni[2]. W 1887 świętoborskie stado liczyło 200 ogierów, przeważnie półkrwi. Gdy armia radziecka zaczęła zbliżać się do stadniny, podjęto decyzję o ucieczce i 2 marca 1945 koniuszy wraz ze stadem ruszyli na północny zachód, aby ocalić zwierzęta. Akcję ratunkową wspierała grupa młodych chłopców i dziewcząt oraz 17 francuskich robotników przymusowych. W Konarzewie Armia Czerwona odebrała uciekającym 350 koni, które zostały wywiezione na Kaukaz i Krym. W 1947, po przydzieleniu tych ziem Polsce, utworzono tu państwowe gospodarstwo rolne pod nazwą Państwowe Stado Ogierów Łobez. W 1948 liczba koni wynosiła 48, w 1956 – już 300[1]. Po wojnie organizowano tu zawody konne, gonitwy za lisem, a także powożenie zaprzęgami. Od lat 90. stado zaczęło popadać w ruinę. W 1993 po przekształceniu jako Stado Ogierów Łobez[5], w 1994 jako Stado Ogierów Skarbu Państwa Łobez oraz wydzielony Zakład Treningowy Skarbu Państwa Łobez[6]. W 2003 stado przyłączono do Stada Ogierów w Sierakowie Wielkopolskim Sp. z o.o.[7]. W 2004 stado zlikwidowano. W grudniu 2004 roku ostatnie konie trafiły do Białego Boru. Dawne stado zakupiła spółka[8].

Niegdyś mieściła się tu także kuźnia miedzi oraz młyn zbożowy, który powstał w 1871 r. Oba obiekty należały do rodziny Puchsteinów. Po bankructwie kuźni budynki, w których się mieściła, przerobiono na hale z urządzeniami młynarskimi. Wtedy też spiętrzono strumień, który miał swoje źródła w bonińskim lesie, aby powstało jezioro.

Tutaj żołnierze polscy z 43 Pułku Artylerii Lekkiej (dowódca: mjr Ilia Sadowski) (6 Brygada Artylerii Lekkiej), stoczyli potyczkę 6 marca 1945 z oddziałami X Korpusu SS (dowódca: gen. por. Günther Krappe - ur. 1893, †1981) w sile 20 czołgów i ok. 500 żołnierzy. Straty niemieckie to ok. 200 żołnierzy (zabitych lub rannych), a pozostali poddali się, a straty polskie to kilku poległych oficerów (porucznik Aleksander Segal - zastępca dowódcy ds. polityczno-wychowawczych 6 Brygady Artylerii Lekkiej, porucznik Jan Córuś, kapitan Michał Pisariew, podporucznik Fedor Dołganin, podporucznik Maśnikow i podporucznik Mieczysław Niewidziajło, którego ojciec Franciszek Niewidziajło dokonał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem), którzy zginęli w walce wręcz i kilku poległych żołnierzy (kanonier Kowalski i inni).

Mieczysław Niewidziajło pochowany został na cmentarzu w Łobzie[9], jednej z ulic w Łobzie nadano imię ul. Aleksandra Segala, a tutaj w Świętoborcu w roku 1987 postawiono pomnik upamiętniający poległych żołnierzy LWP.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Powiat łobeski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu łobeskiego, Polska
Świętoborzec - dworek.jpg
Autor: Jerzyjan1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Świętoborzec - dworek dyrektora
Łobez location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Łobez (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Łobez, Polska
Pomnik pamięci żołnierzy LWP i Armii Czerwonej.JPG
Autor: Jerzyjan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik pamięci żołnierzy LWP i Armii Czerwonej