Święty Gotard (Poznań)

Święty Gotard
Część Poznania
Ilustracja
Plac przed kościołem podominikańskim będący możliwą pozostałością założenia osady
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miasto

Poznań

Data założenia

połowa XII w.

W granicach Poznania

od 1253

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Święty Gotard”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Święty Gotard”
Ziemia52°24′35″N 16°56′12″E/52,409639 16,936806
Portal Polska

Święty Gotard – osada przedlokacyjna, która istniała na terenie lokowanego w 1253 lewobrzeżnego Poznania. Obecnie nazwa zanikła. Osada w żadnych źródłach nie nosiła nazwy miasta, a mieszkańców nigdzie nie określono jako mieszczan (cives)[1].

Historia

Wybrzuszenie planu miasta lokacyjnego na północnym wschodzie jest pozostałością po osadzie

Osada rozwijała się od połowy XII wieku w rejonie obecnego kościoła i klasztoru dominikańskiego. Miała regularną zabudowę i była stosunkowo ludnym ośrodkiem. Zamieszkiwali ją przede wszystkim rzemieślnicy trudniący się produkcją metalurgiczną i garncarską. Mogła mieć także charakter targowy, ponieważ w pobliżu znajdowała się przeprawa przez Wartę prowadząca ku Ostrowowi Tumskiemu, a zatem Poznaniowi przedlokacyjnemu. W centrum osady istniał kościół św. Gotarda[2], który po 1244 został zburzony (parafię przeniesiono na Święty Wojciech[2]), a w jego miejscu postawiono okazalszy klasztor dominikański z fundacji książęcej Przemysła I[3] i Bolesława Pobożnego[4]. Spowodowało to kolejny etap rozwoju osady i jej powiększenie, jednak na krótko, ponieważ w 1253 nastąpiła lokacja lewobrzeżnego Poznania na prawie magdeburskim i Święty Gotard znalazł się wewnątrz murów[1].

Plan miasta lokacyjnego jest w rejonie dawnej osady zdeformowany (wybrzuszony) i nie stanowi przez to jako całość owalu. Pozostałością osady było poszerzenie ulicy przed frontem kościoła Dominikanów, a także przy jego południowej elewacji. Na planach XVIII-wiecznych i późniejszych (m.in. z 1803) widać dwa lub trzy płytkie bloki zabudowy o zupełnie odmiennych proporcjach niż okoliczne. Istniało też wówczas nieregularne, ukośne przejście między budynkami[1].

Z osady prowadziła droga ku północnemu zachodowi, w kierunku pobliskiego Świętego Wojciecha i dalej na Winiary[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 1, PWN, Warszawa-Poznań, 1988, s.165-167, 175, ISBN 83-01-08194-5
  2. ↑ a b Marcin Libicki, Poznań – przewodnik, Piotr Libicki (ilust.), Poznań: Wyd. „Gazeta Handlowa”, 1997, s. 114, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
  3. ↑ Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 291, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
  4. ↑ Poznań – przewodnik po zabytkach i historii, Janusz Pazder (oprac.), Jerzy Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 127, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344.

Media użyte na tej stronie

Poznań outline map.svg
Autor:

Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.

Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa lokalizacyjna Poznania
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Dominikanska.jpg
Autor: Krzywhooo, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Poznań, kościół p.w. św. Dominika i Matki Boskiej Pocieszenia, 1244-1253, 1700-1724, 1803, 1922-1923