Święty Pankracy

Święty
Pankracy
Pancratius
męczennik[a]
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 289
Frygia

Data i miejsce śmierci

ok. 304
Rzym

Czczony przez

Kościół katolicki,
Cerkiew prawosławną

Wspomnienie

12 maja[b], 25 maja[c]

Atrybuty

miecz, palma męczeńska, serce, włócznia[1]

Patron

dzieci, rycerstwa, ogrodników,
stróż przysiąg,
mściciel krzywoprzysięstwa

Szczególne miejsca kultu

Bazylika św. Pankracego za Murami

Święty Pankracy (cs. Мученик Панкра́тий Римский[2]; ur. ok. 289[3][4], zm. ok. 304[3]) – rzymski męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, jeden z trzech tzw. zimnych ogrodników.

Żywot świętego

Passio, która o nim opowiada, jest odrzucana przez historyków, niemniej zaświadczony jest wczesny kult św. Pankracego[5].

Pankracy urodził się pod koniec III wieku we Frygii[4][6]. Po śmierci rodziców przybył z wujem do Rzymu, gdzie obaj przyjęli chrzest z rąk papieża Marcelina. W tym samym czasie został ogłoszony edykt Dioklecjana o prześladowaniu chrześcijan. Pankracy poniósł śmierć na rzymskiej arenie jako nastolatek – został ścięty mieczem.

Kult świętego

Jego grób znajdował się w katakumbach przy Via Aurelia. Za pontyfikatu papieża Symmachusa (498–514) wybudowano nad nimi kościół, który później stał się bazyliką św. Pankracego za Murami. Tam przechowywany jest relikwiarz z głową świętego[6]. Część relikwii dotarła do Anglii, gdzie poświęcono mu wiele narodowych kościołów.

Abp Augustyn z Canterbury poświęcił mu swój pierwszy kościół, a relikwie podarowano królowi Nortumbrii. Na cześć świętego jego imieniem (St. Pancras) została nazwana dzielnica Londynu.

Święty Pankracy jest patronem dzieci i rycerstwa, ogrodników, młodych sadzonek, roślin ogrodowych, a nawet bólu głowy. Uważa się go za stróża przysiąg i mściciela krzywoprzysięstwa. W ikonografii jest przedstawiany z mieczem w ręku.

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim jest obchodzone 12 maja.

Cerkiew prawosławna wspomina męczennika Pankracego 12/25 maja[d], tj. 25 maja według kalendarza gregoriańskiego. W Kościołach wschodnich nie jest popularnym świętym[7].

W Polsce, Austrii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii i na Węgrzech św. Pankracy jest znany jako jeden z trzech zimnych ogrodników[8].

Przysłowia polskie

  • Mamert (11 maja) i Pankracy (12 maja) mrozem kwiat poznaczy.
  • Gdy przed Pankracym nocą przymrozi, lato będzie przepadziste, a jesienią czasy dżdżyste.
  • Gdy przed Pankracym przymrozek nocny się zdarzy, zimno wiosnę zwarzy.
  • Jasny dzień Pankracego przyczynia wina dobrego.
  • Gdy słoneczko przed Serwacym (13 maja) ciepło już dogrzewa, po Serwacym szron pokryje i kwiaty, i drzewa.
  • Pankracy, Serwacy i Bonifacy (14 maja) dla drzew wielcy niedobracy.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ kategorie i tytuły świętych prawosławnych
  2. ↑ liturgia katolicka oraz prawosławna według kalendarza juliańskiego
  3. ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
  4. ↑ podwójne datowanie

Przypisy

  1. ↑ Wiesław Aleksander Niewęgłowski: Leksykon świętych. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 75. ISBN 978-83-247-0574-0.
  2. ↑ Мученик Панкра́тий Римский, Церковный Календарь [dostęp 2021-04-13] (ros.).
  3. ↑ a b Fabio Arduino, San Pancrazio Martire, Santi e beati, 2006 (wł.).
  4. ↑ a b Joachim Schäfer, Pankratius, Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.).
  5. ↑ Pankracy, Deon.pl, Cytat: Passio, która o nim opowiada […], jest późna i tak pełna sprzeczności, że historycy ją odrzucają bez najmniejszego wahania. Ale […] dobrze zaświadczony i wczesnymi przejawami udokumentowany jest kult Pankracego.
  6. ↑ a b 12 maja – św. Pankracy, męczennik. Podlasie24, 2011-05-12. [dostęp 2012-01-29].
  7. ↑ Святой мученик Панкратий (ros.).
  8. ↑ Three Chilly Saints. [zarchiwizowane z tego adresu]. - Trzech chłodnych świętych [opublikowano: 1 maja 2003] (ang.)

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Pankratius (2).jpg
St. Pancratius