Święty Szczepan

Święty
Szczepan

Στέφανος

apostoł diakon męczennik
Wizerunek św. Szczepana obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325.
Data i miejsce śmierci	26 grudnia? 34[1] Jerozolima
Czczony przez	Kościół katolicki, Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	26 grudnia[a] 9 i 17 stycznia, 15 sierpnia i 28 września[b]
Atrybuty	kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka
Patron	archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy

© Raimond Spekking / CC BY-SA 4.0 (via Wikimedia Commons)

Męczeństwo (ukamienowanie) Szczepana, witraż w Oknie bawarskim kolońskiej katedry, Niemcy

Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł^[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.

Życie

Szczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego). Zginął ok. 34 roku^[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.

Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)

Został osądzony przez Sanhedryn i ukamienowany:

Kult

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.

Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.

Dzień obchodów

W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).

Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:

• 27 grudnia/9 stycznia^[5], tj. 9 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,
• 2/15 sierpnia, tj. 15 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 428),
• 15/28 września, tj. 28 września (rocznica otwarcia relikwii w 415),
• 4/17 stycznia, tj. 17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).

Patronat

81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM^[6].

Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.

Zobacz też

• kult świętych
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• siedemdziesięciu dwóch
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• miejscowości Szczepanów (w Polsce)
• Wawrzyniec z Rzymu

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Święty Szczepan, diakon pierwszy męczennik (pol.). 2008-12-04. [dostęp 2009-06-19]. – materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009]
• ap. Stefan, pierwszy męczennik i archidiakon na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)