Świadkowie Jehowy w Argentynie
Państwo | |
---|---|
Liczebność (2021) | 157 734 |
% ludności kraju (2021) | 0,34% |
Liczba zborów (2021) | 1960 |
Rozpoczęcie działalności |
Świadkowie Jehowy w Argentynie – społeczność religijna w Argentynie, należąca do ogólnoświatowej wspólnoty Świadków Jehowy, licząca w 2021 roku 157 734 głosicieli, należących do 1960 zborów[2]. Na dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w 2021 roku zgromadziły się 411 392 osoby[3][4][a]. Działalność miejscowych oraz Świadków Jehowy w Urugwaju koordynuje Biuro Oddziału w Buenos Aires[5]. Jest to jedna z 27 wspólnot Świadków Jehowy na świecie, których liczebność przekracza 100 000 głosicieli[6].
Historia
Początki
Pierwszy list z Argentyny do Towarzystwa Strażnica dotarł w roku 1885. Wtedy też do kraju trafiły pierwsze publikacje biblijne Badaczy Pisma Świętego. W roku 1907 rodzina Heinów, mieszkająca w niemieckiej społeczności w prowincji Misiones, otrzymywała publikacje w języku niemieckim, którymi dzieliła się krewnymi i sąsiadami. Wkrótce utworzyli oni pierwszą grupę Badaczy Pisma Świętego w Argentynie[1][7][8]. W 1923 roku do kraju przybył Kanadyjczyk George Young. W ciągu kilku miesięcy zorganizował rozpowszechnienie w 25 najważniejszych miastach tego kraju 1480 książek i około 300 000 egzemplarzy innych publikacji biblijnych[9][10]. Wtedy też do Argentyny został skierowany hiszpański współwyznawca Juan Muñiz[11]. W 1926 roku otworzył w Buenos Aires Biuro Oddziału Towarzystwa Strażnica, które objęło nadzór nad działalnością w Argentynie, Chile, Paragwaju i Urugwaju[7][11]. W 1925 roku do kraju skierowano Karla (Carlosa) Otta, niemieckiego współwyznawcę, który prowadził działalność kaznodziejską wśród licznej w Argentynie ludności niemieckojęzycznej[11].
W 1930 roku wierzenia Badaczy Pisma Świętego przyjął Nicolás Argyrós, z pochodzenia Grek, który zaczął głosić greckojęzycznym mieszkańcom Buenos Aires. Kiedy później dostatecznie opanował język hiszpański, prowadził działalność ewangelizacyjną w tym języku w 14 spośród 22 prowincji Argentyny, głównie w północnej części kraju[11]. W tym też czasie wierzenia Świadków Jehowy przyjął Polak Jan (Juan) Rębacz, który razem z innym polskim współwyznawcą podjął działalność w południowej części Argentyny. Na początku lat 30. Armando Menazzi rozpoczął służbę jako sługa pełnoczasowy. Kupił on stary autobus i przerobił, dzięki czemu dziesięciu i więcej głosicieli wspólnie podróżowało, by prowadzić działalność kaznodziejską na odległych terenach[1]. W okresie tym w Argentynie publikacje o tematyce biblijnej rozpowszechniano w wielu językach: greckim, hiszpańskim, niemieckim, angielskim, arabskim, chorwackim, francuskim, jidysz, litewskim, łotewskim, ormiańskim, polskim, portugalskim, rosyjskim, ukraińskim, węgierskim i włoskim[12].
W roku 1945 do Argentyny przyjechał ówczesny prezes Towarzystwa Strażnica, Nathan H. Knorr[13][14]. Liczba głosicieli wyniosła 363 osoby[15]. W następnym roku do kraju skierowano dwoje argentyńskich misjonarzy, absolwentów Biblijnej Szkoły Strażnicy – Gilead. W roku 1947 w kraju działało 679 głosicieli. Od 1948 roku kierowano do Argentyny także misjonarzy pochodzących z innych krajów, w sumie blisko 80 osób[13]. W 1949 roku miała miejsce ponowna wizyta N. Knorra. Rozpoczął się sprzeciw ówczesnych władz: unieważniono zgodę na wynajem sali, w której miał przemawiać, a gdy zgromadzenie przeniesiono do Sali Królestwa, policja zatrzymała prezesa Towarzystwa Strażnica oraz pozostałych obecnych do następnego dnia[16].
Zakaz działalności
W 1950 roku na krótko oficjalnie uznano działalność 1416 miejscowych Świadków Jehowy, po czym obłożono ją zakazem[15][17]. Zabroniono im urządzać publiczne zgromadzenia oraz prowadzić działalność ewangelizacyjną. Natomiast Biuro Oddziału Towarzystwa Strażnica dalej funkcjonowało[16]. W 1953 roku zorganizowano wizytę Nathana H. Knorra oraz Miltona G. Henschela. Z powodu oficjalnego zakazu, podróżowali osobno i spotykali się ze współwyznawcami na niewielkich zgromadzeniach – w sumie przemawiali w 56 miejscach, a łączna liczba słuchaczy ich przemówień przekroczyła 2,5 tysiąca[18].
W roku 1956 w kraju zorganizowano w wielu miejscach małe zgromadzenia. W grudniu 1957 roku podjęto próbę zorganizowania większego, ogólnokrajowego kongresu pod hasłem „Życiodajna mądrość”, jednak gdy delegaci zaczęli się gromadzić w wynajętej sali w Buenos Aires, policja ją zamknęła, a 4 mężczyzn zatrzymano pod zarzutem organizacji nielegalnego zgromadzenia. Działanie władz sprzeczne z konstytucją zostały zaskarżone[18] i 14 marca 1958 roku w sprawie wolności zgromadzania sąd wydał wyrok korzystny dla Świadków Jehowy. W tym samym roku przeprowadzono kampanię informacyjną na temat działalności Świadków Jehowy i podjęto próbę jej legalizacji, jednak nie uzyskano uznania prawnego[19].
W 1959 roku przedstawiono władzom petycję o przyznanie wolności religijnej, podpisaną przez 322 636 osób. Charles Eisenhower – przedstawiciel Biura Oddziału – spotkał się z wysokimi urzędnikami. Ponadto z zagranicy przysłano ponad 7000 listów domagających się rejestracji. Mimo tych starań wyznanie nie zostało oficjalnie uznane, jednak stosunek rządu do Świadków wyraźnie złagodniał[19].
W roku 1962 ukończono budowę nowych budynków Biura Oddziału[20]. W roku 1966 odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Synowie Boży – synami wolności” z udziałem 15 238 obecnych, na którym 692 osoby zostały ochrzczone. W kraju działało 12 331 głosicieli[21].
W 1970 roku osiągnięto nową najwyższą liczbę 18 763 głosicieli[22]. Na początku 1974 roku Świadkowie Jehowy w Argentynie uczestniczyli w międzynarodowych zgromadzeniach pod hasłem „Boskie zwycięstwo” przeprowadzonych w Río Ceballos i Buenos Aires. Przybyło na nie około 15 tysięcy osób[23]. W październiku 1974 roku oddano do użytku nową siedzibę Biura Oddziału; okolicznościowe przemówienie wygłosił ówczesny wiceprezes Towarzystwa Strażnica, Frederick W. Franz. W grudniu powołano do istnienia Stowarzyszenie Kulturalne River Plate, by za jego pomocą sprowadzić z zagranicy wyposażenie dla miejscowej drukarni[20]. Drukarnia w Argentynie była pierwszą na świecie drukarnią Świadków Jehowy, w której używano do druku maszyny offsetowej zwojowej[23]. W roku 1975 powstał pierwszy zbór koreańskojęzyczny w Argentynie. W kolejnym roku, po przejęciu władzy w kraju przez wojskowy rząd Juana Peróna, miało miejsce szereg działań propagandowych i prześladowań wyznania[24].
7 września 1976 roku, na podstawie rozporządzenia z 31 sierpnia, zakazano (i tak już zdelegalizowanej w 1950 roku) działalności Świadków Jehowy w Argentynie. Policja zamknęła Biuro Oddziału i drukarnię oraz wszystkie Sale Królestwa[25]. Konfiskowała też publikacje religijne, jeśli nie zdołano ich w porę ukryć[26]. Później osoby odmawiające służby wojskowej trafiały z tego powodu do więzień[1]. 23 listopada 1977 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla współwyznawców, poszkodowanych przez wielkie trzęsienie ziemi. 10 października 1978 roku sprawy związane z działalnością wyznania przedstawiono m.in. Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka, która uznała, że w przypadku Świadków Jehowy władze naruszyły prawa człowieka i zaleciła uchylenie zakazu[27]. W roku 1979 Sąd Najwyższy zagwarantował Świadkom Jehowy prawo do kontynuowania nauki w szkołach nawet pomimo odmowy udziału w ceremoniach patriotycznych[28].
Uchylenie zakazu i dalszy rozwój
12 grudnia 1980 roku rząd odwołał zakaz działalności dla 36 050 głosicieli działających w Argentynie. 9 marca 1984 roku władze uznały Stowarzyszenie Świadków Jehowy za religię. Oddano do użytku Salę Zgromadzeń w mieście Moreno. Zanotowano liczbę 51 962 głosicieli. W roku 1986 otwarto Salę Zgromadzeń w mieście Lomas de Zamora.
W roku 1990 rozbudowano Biuro Oddziału. W grudniu 1990 roku na stadionach „River Plate” i „Vélez Sarsfield” w Buenos Aires odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Czysta mowa”. Wśród ponad 67 000 obecnych było około 6000 delegatów z ponad 20 krajów, m.in. z Japonii[29]. Przemówienia wygłosili członkowie Ciała Kierowniczego – John E. Barr i Lyman A. Swingle[30]. W roku 1993 wybudowano Salę Zgromadzeń w mieście Cordoba, a do stolicy Chile, Santiago pojechało na zgromadzenie międzynarodowe pod hasłem „Pouczani przez Boga” przeszło 1000 argentyńskich delegatów. W roku 1994 utworzono pierwsze argentyńskie zbory dla niesłyszących i zbory angielskojęzyczne. W marcu 1995 roku we wsi Cañuelas otwarto Salę Zgromadzeń, mogącą pomieścić prawie 10 000 osób. Przemówienie okolicznościowe wygłosił Carey W. Barber z Ciała Kierowniczego, który wziął też udział w specjalnym zgromadzeniu na stadionie River Plate, na które przybyło 71 800 osób. W roku 1998 delegaci z Argentyny byli obecni na kongresach międzynarodowych pod hasłem „Boża droga życia” w São Paulo w Brazylii i w San Diego w Stanach Zjednoczonych. W kwietniu 1998 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla współwyznawców poszkodowanych przez powódź.
W roku 2009 liczba głosicieli przekroczyła 140 000 osób. W kolejnym roku na Pamiątce obecnych było 320 217 osób. Wiosną 2011 roku do kraju dotarli kolejni misjonarze Szkoły Gilead. W drugiej połowie roku 2011 Świadków Jehowy zorganizowali pomoc współwyznawcom z południa kraju, których domy zostały uszkodzone przez pył wulkaniczny[31].
W roku 2012 Sąd Najwyższy Argentyny wydał orzeczenie na korzyść wyznawcy Pabla Alberraciniego, nakazujące poszanowania jego praw do podejmowania decyzji w sprawie leczenia[32].
W kwietniu 2013 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez powódź w Buenos Aires i La Plata[33]. W roku 2013 kongres specjalny pod hasłem „Słowo Boże jest prawdą!” odbył się w Cañuelas. W 2014 roku liczba głosicieli przekroczyła 150 tysięcy[34]. W kwietniu 2017 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla współwyznawców poszkodowanych przez powódź w prowincjach Chubut i Salta[35].
Sąd Apelacyjny miasta La Plata stwierdził, że oboje rodzice mają równe prawo do pouczania nieletnich w kwestiach religijnych[36].
16 października 2015 roku wydano Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata (Nowy Testament) w argentyńskim języku migowym[37].
W dniach od 27 do 29 października 2017 roku w boliwijskim mieście Cochabamba odbył się kongres specjalny pod hasłem „Nie poddawaj się!” z udziałem delegacji z Argentyny[38], w listopadzie 2018 roku kongres specjalny pod hasłem „Bądź odważny!” w Limie w Peru[39], a latem 2019 roku kongresy międzynarodowe pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” w Australii, Brazylii, Ekwadorze, Meksyku, Hiszpanii i Stanach Zjednoczonych[1].
W sierpniu 2018 roku w Buenos Aires ruszyła budowa nowego Biura Oddziału[40][41][42]. W lipcu 2021 roku rozpoczęła się przeprowadzka do tego obiektu[43][44].
Od 6 do 18 października 2018 roku, w związku z letnimi Młodzieżowymi Igrzyskami Olimpijskimi w Buenos Aires, przeprowadzono specjalną kampanię głoszenia w miejscach publicznych. Ponad 6400 Świadków Jehowy wykorzystało do tego 390 wózków na literaturę, ustawionych w prawie 100 miejscach[45].
W dniach od 13 do 15 grudnia 2019 roku kongres międzynarodowy pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” odbył się na Estadio Ciudad de La Plata w Buenos Aires w Argentynie. Uczestniczyło w nim 47 555 osób, w tym również 6300 zagranicznych delegatów z 54 krajów[46]. Ochrzczono 563 osoby. Ciało Kierownicze Świadków Jehowy reprezentował Kenneth Cook[47]. Program był przedstawiany w języku angielskim, hiszpańskim i argentyńskim migowym. Poza tym w Argentynie odbyło się 90 kongresów regionalnych. W przygotowaniach i przebiegu kongresu brało udział około 20 000 wolontariuszy[46]. Na kongresie ogłoszono wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich (Nowy Testament) w argentyńskim języku migowym. Jest to pierwsze tłumaczenie Pism Greckich w tym języku. W 2019 roku w Argentynie działało około 2700 głosicieli posługujących się tym językiem, w tym 470 niesłyszących[48]. 12 grudnia 2019 roku legislatura Buenos Aires uznała ten kongres międzynarodowy za wydarzenie o wyjątkowym znaczeniu społecznym, kulturalnym i religijnym[49].
Na początku 2022 roku oddano do użytku nowy kompleks Biura Oddziału na przedmieściu stolicy. Składa się z budynku biurowego ze 136 stanowiskami pracy i z dwóch budynków mieszkalnych z 98 pokojami. Budynki poprzedniego Biura Oddziału były położone w kilku miejscach[50].
25 czerwca 2022 roku Peter Bell z brytyjskiego Komitetu Oddziału ogłosił wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata w języku walijskim. Język ten ma około pół miliona użytkowników. Program był transmitowany na żywo z jednej z Sal Królestwa w Walii. Wysłuchało go 2057 osób zebranych w Salach Królestwa w Walii oraz w Argentynie. Językiem tym posługuje się 270 głosicieli w 3 zborach i 2 grupach[51][52].
Prowadzona jest też działalność ewangelizacyjna w argentyńskich ośrodkach penitencjarnych i więzieniach[53]. Zebrania zborowe odbywają się w języku hiszpańskim, ajmara, angielskim, arabskim, argentyńskim migowym, chińskim, francuskim, guarani, keczua (Boliwia), keczua (Santiago del Estero), koreańskim, kreolskim (Haiti), niemieckim, ormiańskim, portugalskim, rosyjskim, romani (Argentyna) i walijskim[b]. Kongresy regionalne odbywają się w językach: hiszpańskim, angielskim, argentyńskim migowym, chińskim, guarani, keczua i koreańskim. Świadkowie Jehowy w Argentynie korzystają z 1024 własnych Sal Królestwa.
W Biurze Oddziału literatura biblijna jest tłumaczona na argentyński język migowy, urugwajski język migowy, język romani używany w Argentynie i miejscowe języki: keczua (Santiago del Estero), chorote, pilaga, toba i wichi[5]. 11 grudnia 2019 roku otwarto w nim nową wystawę. Składa się ona z dwóch części zatytułowanych „Naśladujcie ich wiarę” (ukazuje historię działalności Świadków Jehowy w Argentynie i Urugwaju) i „Twoje Słowo nie przemija” (ukazano zbiór 47 egzemplarzy Biblii, w tym na przykład Biblia Ferrara z 1630 roku i pierwsze wydanie przekładu Reiny-Valery z 1602 roku)[54]. W Biurze Oddziału usługuje około 150 wolontariuszy[41].
Uwagi
- ↑ W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). Od 1 kwietnia 2022 roku program uroczystości Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa oraz zebrań zborowych przeprowadzany jest w formie hybrydowej: w Sali Królestwa i poprzez wideokonferencje. Do 31 grudnia 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program jest zamieszczany w oficjalnym serwisie internetowym jw.org.
- ↑ Grupy posługujące się językiem romani (Argentyna) znajdują się również w Brazylii oraz w Szwecji.
Przypisy
- ↑ a b c d e Watchtower, Kongresy międzynarodowe 2019, jw2019.org, 8 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-24] .
- ↑ Argentyna – Ilu tam jest Świadków Jehowy, jw.org [dostęp 2021-12-31] .
- ↑ Watchtower, Sprawozdanie z działalności Świadków Jehowy na całym świecie w roku służbowym 2021, jw.org .
- ↑ Argentyna, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watch Tower Bible and Tract Society, sierpień 2015, s. 2, ISSN 1234-1150 .
- ↑ a b Watchtower, Biuro Oddziału w Argentynie, jw.org [dostęp 2017-01-25] .
- ↑ Watchtower, Coraz więcej krajów w „klubie stutysięczników”, jw.org, 2015 [dostęp 2015-09-06] .
- ↑ a b Welcome to the Argentina Branch Office of Jehovah’s Witnesses, Watchtower, 2013 [dostęp 2019-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-24] (ang.).
- ↑ Tudor Petcu , Persecutarea Martorilor lui Iehova - Vol. II, issuu.com, 1 lutego 2022, s. 2 [dostęp 2022-08-02] (rum.).
- ↑ Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, New York: Towarzystwo Strażnica, 1995, s. 436, ISBN 83-903551-0-8 .
- ↑ Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, New York: Towarzystwo Strażnica, 1995, s. 366, ISBN 83-903551-0-8 .
- ↑ a b c d Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 151
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 152
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 154
- ↑ Watchtower, Ciało Kierownicze dba o jedność — część 1, jw.org, 2022 [dostęp 2022-09-05] .
- ↑ a b Jehowa dokonał dla nas wielkich rzeczy, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, CVII nr 7, 1986, s. 23 .
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 155
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 186
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 156, 157
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 157
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 159
- ↑ ‘Faith Talked About Throughout the Whole World’, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 maja 1967, s. 268 (ang.).
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 158
- ↑ a b Rocznik Świadków Jehowy 2001, s. 160
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, ss. 161–164
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, ss. 164, 165
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, ss. 168, 169
- ↑ Inter-American Commission on Human Rights , Jehovah's Witnesses v. Argentina, Case 2137, Inter-Am. C.H.R., OEA/Ser.L/V/II.47, doc. 13 rev. 1 (1978), worldcourts.com [dostęp 2014-03-12] (ang.).
- ↑ Królestwo Boże panuje!, Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 2014, s. 154, 155 .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 1998, Watchtower, s. 157 .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2001, Watchtower, s. 207 .
- ↑ Watchtower, Miłość w działaniu po kataklizmie, jw.org [dostęp 2014-08-10] .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2014, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 34, 35 .
- ↑ Watchtower, Powódź w Argentynie, jw.org, 29 kwietnia 2013 [dostęp 2015-11-01] .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2015. Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2015, s. 178–187.
- ↑ Watchtower, Ulewne deszcze i powodzie w Argentynie, jw.org, 2 maja 2017 [dostęp 2017-05-04] .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2017, Towarzystwo Strażnica, 2016, s. 30 .
- ↑ Watchtower, Una Biblia en la lengua que nos llega al corazón, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 15 maja 2016, s. 27–31 .
- ↑ Watchtower, Kongresy specjalne 2017, jw2017.org, 1 października 2016 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25] .
- ↑ Watchtower, Kongresy specjalne 2018, jw2018.org, 10 września 2017 [dostęp 2017-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-21] .
- ↑ Watchtower, Ruszyła budowa nowego Biura Oddziału w Argentynie, jw.org, 29 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-10] .
- ↑ a b JW Broadcasting — styczeń 2020: Zgromadzenie statutowe 2019, jw.org, 7 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-07] .
- ↑ Sprawozdanie z Paragwaju i Argentyny, jw.org, 21 marca 2021 [dostęp 2021-03-21] .
- ↑ Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 6/2021, jw.org, 16 lipca 2021 [dostęp 2021-07-16] .
- ↑ Watchtower, Jesteśmy wdzięczni za to, że chętnie dajecie, jw.org, 14 października 2022 [dostęp 2022-10-14] .
- ↑ Watchtower, Kampania głoszenia w miejscach publicznych podczas Młodzieżowych Igrzysk Olimpijskich w roku 2018 w Argentynie, jw.org, 6 listopada 2018 [dostęp 2018-11-13] .
- ↑ a b Comienza hoy en la Argentina la Asamblea Internacional de Testigos de Jehová más grande del mundo, infobae.com, 13 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-13] (hiszp.).
- ↑ Watchtower, Kongres międzynarodowy w roku 2019 pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” — Buenos Aires, Argentyna, jw.org, 20 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-20] .
- ↑ Watchtower, Wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata w argentyńskim języku migowym, jw.org, 2020 [dostęp 2020-01-01] .
- ↑ Watchtower, Władze Buenos Aires złożyły wyrazy uznania za kongres międzynarodowy w 2019 roku, jw.org, 31 grudnia 2019 [dostęp 2020-01-06] .
- ↑ Watchtower, Rodzina Betel w Argentynie cieszy się z nowego Biura Oddziału, jw.org, 2 lutego 2022 [dostęp 2022-02-10] .
- ↑ Watchtower, Nowy rekord tłumaczeniowy — wydanie Biblii w 13 językach w jeden weekend!, jw.org, 8 lipca 2022 [dostęp 2022-07-15] .
- ↑ Watchtower, Beibl Mewn Iaith Bob Dydd, jw.org, 28 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-18] .
- ↑ Watchtower, Więźniowie uczą się na podstawie Biblii mimo pandemii, jw.org, 9 września 2020 [dostęp 2020-09-11] .
- ↑ Watchtower, Otwarcie nowej wystawy w argentyńskim Biurze Oddziału, jw.org, 25 stycznia 2010 [dostęp 2020-02-27] .
Bibliografia
- Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 2001, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2001, s. 149–223, ISBN 83-86930-54-3 .
Linki zewnętrzne
- Watchtower, Świadkowie Jehowy na całym świecie. Argentyna, jw.org [dostęp 2017-04-11] .
- Watchtower, Wiadomości. Argentyna, jw.org [dostęp 2016-01-01] .
- Religion by Location: Argentina, continued..., adherents.com [zarchiwizowane z adresu 2008-08-29] (ang.).
- 2011 report of Jehovah's Witnesses Worldwide, watchtower.org [dostęp 2012-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-19] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Shiny green button/marker widget.
Autor: WikiDiego91, Licencja: CC BY-SA 3.0
Examinando las escrituras diariamente 2014
Autor: The hunter1986, Licencja: CC BY-SA 3.0
Portada de la Biblia TNM del año 1967 , basada en la versión de 1961