Świadkowie Jehowy w województwie dolnośląskim

Świadkowie Jehowy w województwie dolnośląskim – wspólnota religijna Świadków Jehowy w województwie dolnośląskim. W wyniku Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 określono liczbę osób na terenie województwa deklarujących swoją przynależność religijną do Świadków Jehowy na 15 371[1]. Natomiast liczba głosicieli według opracowania GUS „Wyznania religijne w Polsce 2015–2018” w roku 2018 wynosiła 12 188[2]. W listopadzie 2022 roku na terenie województwa znajdowały się miejsca zgromadzeń 130 zborów (w tym zbór angielskojęzyczny, cztery zbory i grupa rosyjskojęzyczna, dwa zbory i grupa ukraińskojęzyczna, zbór polskiego języka migowego[3][a])[b].

Historia

Początki

Początek XX wieku

Na terenie należącym wtedy do Cesarstwa Niemieckiego działalność rozpoczęto na początku XX wieku. W roku 1910, 1911, 1914 i 1919 grupy we Wrocławiu (1910, 1911, 1914), Głuszycy (1911), Lwówku Śląskim (1910), Łomnicy (1910) i Zgorzelcu (1910, 1911, 1914, 1919) odwiedzał przedstawiciel niemieckiego biura, pielgrzym Hermann Herkendell (1889–1926)[c][4].

Wiosną 1916 roku pielgrzym Max Cunow odwiedził zbory we Wrocławiu i Zgorzelcu[5], w którym ponownie przebywał w listopadzie 1916 roku[6]. W zborze w Zgorzelcu przebywał również w 1917 roku. Później odwiedził zbór w Cieplicach, Boguszowie, we Wrocławiu i w Legnicy[d][7]. W lutym 1917 roku pielgrzym Karl Wellershaus odwiedził zbory m.in. we Wrocławiu, w Głuszycy, Legnicy i Zgorzelcu[e][8]. W 1919 roku we Wrocławiu było 19 wyznawców.

Lata 20. XX wieku

Na początku lat 20. XX wieku organizowano wyjazdy rowerowe, aby prowadzić działalność kaznodziejską do 100 km od Wrocławia. Pod koniec lat 20. XX wieku w Cieplicach Śląskich-Zdroju działało ponad 40 wyznawców, a w samej Jeleniej Górze – około 60. Duże grupy wyznawców działały także w okolicach Wałbrzycha, Kłodzka, Nowej Rudy oraz Zgorzelca.

Lata 30. XX wieku

We wrześniu 1932 roku pielgrzym o nazwisku Rahbe odwiedził zbory w Lubaniu, Wałbrzychu, Świdnicy, Dzierżoniowie, Bielawie i Nowej Rudzie[f][9].

W 1932 roku zbory w Lubaniu, Bolesławcu, Górze, Głogowie, Nowej Rudzie, Wałbrzychu, a w 1933 roku w Świebodzicach, Lubiechowie (obecna dzielnica Wałbrzycha) i Braszowicach odwiedził Robert Arthur Winkler[g][10].

W 1932 roku zgromadzenia odbyły się w Legnicy (4, 5 czerwca, przy Breslauer Str. 3/II)[11], Jeleniej Górze (2, 3 lipca, przy Rosenauer Str. 9)[12], Kamiennej Górze (26, 27 listopada, przy Liebauer Str. 13)[13], Nowej Rudzie (17, 18 września, przy Wollenspüle 2)[14], Wałbrzychu (13, 14 lutego, przy Hermannstr. 25), Zgorzelcu (20, 21 lutego, przy Konsulstr. 32)[15] i Ziębicach (11, 12 czerwca, przy Rosenstr. 14)[12], a w 1933 roku – we Wrocławiu (6, 7 maja)[16] i Legnicy (22 i 23 kwietnia, przy Grenadierstr. 30h)[17].

Prześladowania w okresie III Rzeszy

Hitlerowskie oświadczenie o wyrzeczeniu się wiary, którego podpisania odmawiali Świadkowie Jehowy m.in. w obozie koncentracyjnym Gross-Rosen

W czasach nazizmu wielu tutejszych niemieckich Świadków Jehowy trafiło do więzień i hitlerowskich obozów koncentracyjnych za odmowę pójścia na kompromis i wyrzeczenia się służenia Bogu Jehowie (m.in. z Legnicy, Nowej Rudy, Lubania[18] oraz z Góry[19]).

W niemieckim obozie koncentracyjnym Groß-Rosen osadzono 109 Świadków Jehowy z Niemiec, Polski, Holandii, Austrii, Czech, Luksemburga i innych krajów, przebywali także w kopalni w Złotoryi, na robotach przymusowych[20].

W latach 30. Świadkowie Jehowy ze zboru Hirschberg (Jelenia Góra) w kilkuosobowych grupach, wyglądający na turystów przenosili zakazaną w Niemczech literaturę biblijną przez zieloną granicę ze Szpindlerowego Młyna, znajdującego się na terenie Czechosłowacji. Następnie literatura była pakowana w paczki podobnie jak mydło i rozsyłana koleją do różnych części Niemiec. Działalność ta została ograniczona w 1936 roku gdy władze odkryły punkt przechowywania literatury znajdujący się pod Berlinem, a w nim wśród wielu innych trzy paczki z Hirschberga. Pomimo aresztowania trzech miejscowych Świadków transport literatury na szlaku karkonoskim odbywał się dalej, choć już w mniejszym stopniu[21].

Kurierzy z publikacjami docierali także m.in. do Zgorzelca oraz Wrocławia[22].

Okres powojenny

Po II wojnie światowej przybyli tu polscy Świadkowie Jehowy. Powstały nowe zbory. W roku 1945 do Jeleniej Góry przeprowadził się z rodziną Stanisław Kocieniewski, który powrócił z niemieckiego obozu pracy. Wkrótce sprowadzali się inni i powstał tam pierwszy zbór[23]. W roku 1946 w Boguszowie miejscowi Świadkowie Jehowy posiadali własną Salę Królestwa. Działał też około 50-osobowy zbór w Wałbrzychu[24]. W lutym 1946 roku w Polkowicach mieszkało około 20 rodzin Świadków Jehowy[25].

W lipcu 1947 roku w Jeleniej Górze odbyła się pierwsza powojenna konwencja na Dolnym Śląsku z udziałem ok. 600 osób[26]. Urządzili ją w wyremontowanym przez nich budynku. Na zjazd przyjechała orkiestra z Poznania oraz delegacje z Kłodzka i Wrocławia. Miejsce zgromadzenia do późnej nocy ochraniała milicja[27].

Również w Głogowie pierwszych kilkoro Świadków Jehowy pojawiło się zaraz po zakończeniu wojny. Na początku spotykali się na zebraniach religijnych w mieszkaniach prywatnych. Działalność głoszenia powodowała, że liczba wyznawców stale się zwiększała. W 1993 roku na terenie miasta istniało już 5 zborów[28]. W roku 1947 na terenie województwa wrocławskiego działały 44 zbory. W roku 1949 aresztowano uczestników zebrań w Salach Królestwa w Kamiennej Górze oraz we Wrocławiu[29]. Według szacunków Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa wiosną 1950 roku na terenie województwa wrocławskiego działało 86 grup. Ustalił też informacje o 3395 głosicielach mieszkających w województwie i oszacował liczbę głosicieli oraz osób zainteresowanych na około 7320. W czerwcu 1950 roku według kolejnych szacunków WUB działało 71 grup i co najmniej 5000 głosicieli[30].

Prześladowania

W roku 1950 nastąpiła fala aresztowań i zakaz działalności. W województwie wrocławskim, poza główną akcją aresztowań z czerwca (w ciągu jednej nocy zatrzymano ponad 600 osób), 5 lipca 1950 roku przeprowadzono następną, podczas której aresztowano kolejnych głosicieli. Według niepełnych danych na dzień 8 lipca 1950 roku liczba aresztowanych w województwie wynosiła 518 osób. Do 5 sierpnia 123 osoby zostały zwolnione, a 359 pozostawało w areszcie. Na koniec 1950 roku spośród 621 aresztowanych, 30 zostało skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności[31]. Od tego roku działalność prowadzona była konspiracyjnie. Działalność wydawnicza publikacji była prowadzona konspiracyjnie w kilku ukrytych ośrodkach drukarskich na terenie województwa.

Szczególnie od roku 1955 wielu Świadków za działalność religijną oraz za odmowę odbycia służby wojskowej skazywano na kary więzienia w zakładach karnych. W roku 1964 rozpoczęto organizowanie tzw. konwencji leśnych na polanach w lasach. Według danych UB w 1969 roku powiecie głogowskim mieszkało 104 głosicieli, w tym w samym Głogowie 38[32].

Sprawy przeciwko Świadkom Jehowy w latach 50.

Funkcjonariusze UB prowadzili sprawy m.in. przeciwko: Janowi Gondkowi (1950–1951)[33], Józefowi Wieczorkowi (1949–1953)[34], Marianowi Pietrzakowi (1950)[35], Tadeuszowi Gębusiowi (1949–1954)[36], Bogusławie Pić (1950–1953)[37], Michałowi Jaworskiemu (1947–1952)[38], Tadeuszowi Kaczmarkowi (1949-1950; prowadzącemu działalność na terenie powiatu lubińskiego)[39], Tymoteuszowi Wołczakowi/Wowczakowi (1950; prowadzącemu działalność na terenie powiatu lubińskiego)[40], Adamowi Wołczakowi/Wowczakowi (1950–1951; prowadzącemu działalność na terenie powiatu lubińskiego)[41], Józefowi Dziubce (1950–1953; prowadzącemu działalność na terenie powiatu lubińskiego i kożuchowskiego)[42], Jadwidze/Feliksie Hercog (1954–1955)[43], Bogusławowi Jaśkiewiczowi (1950–1954; prowadzącemu działalność na terenie powiatu jaworskiego)[44], Janowi Szarf (1952–1953; prowadzącemu działalność na terenie powiatu jaworskiego)[45], Stefanowi Chomie (1953; prowadzącemu działalność na terenie powiatu jaworskiego)[46], Benedyktowi Lewandowskiemu (1954; prowadzącemu działalność na terenie powiatu jaworskiego)[47], Czesławowi Bazylewiczowi (1954; prowadzącemu działalność na terenie powiatu dzierżoniowskiego)[48], Heleny Serek (1954; prowadzącej działalność na terenie Bielawy)[49], Janowi Spisakowi Heleny Serek (1951)[50], Zygmuntowi Kolczykowi (1947–1953; prowadzącemu działalność na terenie powiatu lubańskiego)[51], Marianowi Bukowieckiemu (1950–1954; prowadzącemu działalność na terenie powiatu górowskiego)[52], Marianowi Dycowi (1954–1955; prowadzącemu działalność na terenie powiatu górowskiego)[53], Bronisławowi Pawlikowi (1950–1954; prowadzącemu działalność na terenie powiatu opoczyńskiego i milickiego)[54], Edmunda Kalinowskiego (1948–1950; prowadzącemu działalność na terenie Kłodzka)[55], Edwarda Mazurczaka (1953–1955; prowadzącemu działalność na terenie Milicza)[56], Tadeusza Paradowskiego (1947–1956)[57], Mieczysława Duszkiewicza (1949–1950)[58], Michalinie Sidor (1953–1954)[59], Stanisławowi Wojciechowskiemu (1952–1954)[60], Bronisławowi Kopanickiemu (1953–1954)[61], Zygmuntowi Kuśmierek (1954–1955; prowadzącemu działalność na terenie Jeleniej Góry)[62], Walentemu Cendrowskiemu (1953–1954; prowadzącemu działalność na terenie Jeleniej Góry)[63], Józefowi Kargolowi (1950–1953; prowadzącemu działalność w okolicach Ząbkowic Śląskich)[64], Władysławowi Andrzejakowi (1952–1956)[65], Fritzowi Halitschke (1951–1956; prowadzącemu działalność na terenie Cieplic)[66], Władysławowi Rudolfowi (1951–1954)[67], Bogdanowi Loretz (1950–1952)[68], Janowi Czubakowi (1952–1954)[69], Krystynie Kruszyńskiej (1958–1959; prowadzącej działalność na terenie Lubania)[70], Albina Koblowskiego (1955–1956)[71], Michała Górecznego (1949–1955)[72].

Prowadzono również sprawy o kryptonimie: „Fanatyk” (1951–1955; dotycząca Józefa Ratajczyka prowadzącego działalność na terenie Ciechanowic)[73], „Stado-6” (1954–1955; dotycząca Stefana Jagiełły prowadzącego działalność na terenie Osiecznicy)[74].

Sprawy przeciwko Świadkom Jehowy w latach 60.

W roku 1964 funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zlikwidowali drukarnię w Koźlicach[75] oraz Wiatraczynie[76].

Prowadzili również sprawy m.in. przeciwko: Zygfrydowi Adachowi (1963–1964; który do 1962 roku prowadził działalność w Szklarskiej Porębie, Dzierżoniowie i innych miejscowościach woj. wrocławskiego)[77].

Sprawy przeciwko Świadkom Jehowy w latach 70.

Prowadzono sprawy o kryptonimie: „Fanatyk” (1972–1984; dotycząca Michała Podlaska prowadzącego działalność na terenie Głogowa)[78], „Turystka” (1974–1984; dotycząca Sabiny Wawrykowicz)[79], „Głosiciel” (1974–1984; dotycząca Juliana Faleckiego)[80], „Pionier” (1977–1986; dotycząca Józefa Dworoka)[81].

W 1974 roku w ramach operacji o kryptonimie „Wicek-Szef”, funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zlikwidowali drukarnię w Zgorzelcu[82].

Czas „odwilży”

Szczególnie od lat 70. XX wieku głosiciele w lecie prowadzą grupową wyjazdową działalność kaznodziejską na terenach, gdzie jest mniej wyznawców (wcześniejsze nazwy: obozy pionierskie, ośrodki pionierskie, grupy pionierskie)[b].

W listopadzie 1977 roku przedstawiciele Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy oficjalnie spotkali się z niektórymi wyznawcami na terenie obecnego województwa dolnośląskiego[83].

W latach 80. XX wieku zaczęto organizować zgromadzenia w halach i na stadionach.

W 1982 roku kongres pod hasłem „Prawda o Królestwie” odbył się w Hali Ludowej we Wrocławiu (4700 obecnych).

W dniach 16–18 sierpnia 1985 roku na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Lud zachowujący prawość”[84][83]. Najwyższa liczba obecnych wyniosła 16 003 osoby, a 545 ochrzczono.

W 1988 roku kongres ph. „Sprawiedliwość Boża” odbył się we Wrocławiu i w Wałbrzychu[85].

Odzyskanie rejestracji prawnej i rozwój działalności

Sale Królestwa

Po odzyskaniu uznania prawnego w Polsce (w 1989 roku) w wielu miastach zaczęły powstawać nowe Sale Królestwa (np. w pod koniec lat 90. w Świdnicy[86], w ostatnich latach: 3 grudnia 2012 roku w Boguszowie-Gorcach[87][88][89], Sobótce[90], w lipcu 2019 roku w Świebodzicach[91], a w styczniu 2020 roku w Legnicy[92]).

W roku 1988 do głosicielki w Środzie Śląskiej dołączyli pionierzy. W 1990 roku powstał tam 47-osobowy zbór, a wkrótce Sala Królestwa. W 1992 roku działalność miejscowych głosicieli opisano w czasopiśmie religijnym „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”[93].

Pomoc dla potrzebujących

W czasie powodzi w 1997 roku oraz powodzi w 2010 roku zorganizowano pomoc humanitarną głównie dla poszkodowanych przez nią współwyznawców[94]. Od końca lutego 2022 roku rozpoczęto organizowanie pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji.

Wystawy, konferencje naukowe i konkursy poświęcone represjom w trakcie II wojny światowej i okresu powojennego oraz działalności Świadków Jehowy

W 2002 roku wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie historycznym Fundacji Ośrodka Karta otrzymała praca zespołowa z Głogowa dotycząca historii odmienności Świadków Jehowy[95].

Od 2 kwietnia do 31 lipca 2009 roku w byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym Gross-Rosen prezentowana była wystawa Więzieni za wiarę – Świadkowie Jehowy a hitleryzm, poświęcona ich neutralności w okresie nazizmu[96], a jej skrócona prezentacja miała również miejsce w marcu 1998 roku w Szczawnie-Zdroju, gdzie miała miejsce też prezentacja filmu „Niezłomni w obliczu prześladowań – Świadkowie Jehowy a hitleryzm” wraz z przemówieniem Wojciecha Sitka[97].

12 września 2019 roku na XVII Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym we Wrocławiu ph. „Ja, My, Oni? Podmiotowość, tożsamość, przynależność”, Kamila Fiałkowska, Michał P. Garapich, Elżbieta Mirga-Wójtowicz reprezentując Uniwersytet Warszawski, wygłosili wykład: „Jest szeroka ścieżka i jest wąska ścieżka. My wybraliśmy wąską”. Rola religii w negocjowaniu przynależności i kontestacji władzy wśród polskich Romów – Świadków Jehowy w Wielkiej Brytanii[98].

Kongresy i zgromadzenia

Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu, znajdująca się w podbrzeskiej miejscowości Skarbimierz-Osiedle (do marca 2020 roku)[b] gościła dolnośląskich Świadków Jehowy z okazji zgromadzeń obwodowych (oprócz zborów z rejonu Głogowa i Zgorzelca).

Kongresy regionalne odbywały się[b] we Wrocławiu (do roku 2011 najczęściej na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu, w latach 2016–2017 w Hali „Orbita”, w roku 2008 i w latach 2014–2015 w Hali Stulecia, w 2012, 2013, 2018 i 2019 roku na Stadionie Miejskim we Wrocławiu[99]. Poprzednio również w Zgorzelcu (w latach 2015–2017 w Turów Arenie) i Lubinie (w latach 2015–2017 w hali RCS) oraz w Wałbrzychu (np. w latach 1990–1998 i 2006 na Stadionie GKS „Górnika”, a w latach 2015–2017 w hali Aqua Zdrój) i w Legnicy (w latach 1999–2005, 2010, 2014 na Stadionie Miejskim)

Kongresy organizowano na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu: 26–29 lipca 1990 („Czysta mowa”); 19–21 lipca 1991 („Lud miłujący wolność”); 24–26 lipca 1992 („Nosiciele światła”); 22–25 lipca 1993 („Pouczani przez Boga”); 8–10 lipca 1994: („Bojaźń Boża”); 21–24 lipca 1995 („Rozradowani chwalcy Boga”); 9–11 sierpnia 1996 („Posłańcy pokoju Bożego”); 27–29 czerwca 1997 („Wiara w Słowo Boże”; 28 czerwca we Wrocławiu i w Warszawie jednocześnie ogłoszono wydanie polskiej wersji językowej całego Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata); 17–19 lipca 1998 („Boża droga życia”); 16–18 lipca 1999 („Prorocze słowo Boże”); 7–9 lipca 2000 („Wykonawcy słowa Bożego”); 13–15 lipca 2001 („Nauczyciele słowa Bożego”); 26–28 lipca 2002 („Gorliwi głosiciele Królestwa”); 18–20 lipca 2003 („Oddajcie chwałę Bogu”); 9–11 lipca 2004 („Chodź z Bogiem”); 22–24 lipca 2005 („Posłuszni Bogu”); 27–29 lipca 2007 („Naśladuj Chrystusa!”); 11–13 lipca 2008 („Kierowani duchem Bożym”); 16–19 lipca 2009 („Czuwajcie!”); 16–18 lipca 2010 („Trwaj przy Jehowie!”); 1–3 lipca 2011 („Niech przyjdzie Królestwo Boże!”).

Na Stadionie GKS „Górnika” Wałbrzych kongresy odbyły się: 12–14 lipca 1990; 19–21 lipca 1991; 31 lipca–2 sierpnia 1992; 8–11 lipca 1993; 1–3 lipca 1994; 28–30 lipca 1995; 26–28 lipca 1996; 18–20 lipca 1997; 10–12 lipca 1998; 4–6 sierpnia 2006 („Wyzwolenie jest blisko!”).

Natomiast kongresy na Stadionie Miejskim w Legnicy miały miejsce w dniach: 2–4 lipca 1999; 21–23 lipca 2000; 6–8 lipca 2001; 19–21 lipca 2002; 11–13 lipca 2003; 2–4 lipca 2004; 1–3 lipca 2005; 2–4 lipca 2010; 8–10 lipca 2011.

Działalność w ośrodkach penitencjarnych

Świadkowie Jehowy studiują Biblię także z więźniami w zakładach karnych indywidualnie i w kilkuosobowych grupach m.in. w dwóch więzieniach w Wołowie[100], w Zarębie[101] oraz we Wrocławiu[102]. Niektórzy skazani dzięki temu dokonali niezbędnych zmian w swym postępowaniu, by mogli zostać ochrzczeni[100][103][b].

Działalność wśród obcokrajowców i grup etnicznych

Działalność prowadzona jest także wśród obcorajowców, zebrania zborowe oprócz j. polskiego i polskiego j. migowego przeprowadza się także w j. angielskim, ukraińskim i rosyjskim (do 2020 roku również w j. arabskim i hiszpańskim).

Wielu Romów jest członkami polskojęzycznych zborów (np. w Lubaniu[104]).

Działalność w polskim języku migowym

We Wrocławiu funkcjonuje zbór polskiego języka migowego[105] (wcześniej co najmniej od lat 80. XX wieku zebrania zborowe na ten język były tłumaczone symultanicznie, w poprzednich latach działały także grupy języka migowego m.in. w Zgorzelcu (do 2022), Jeleniej Górze).

Bezkrwawa chirurgia

W placówkach medycznych na terenie województwa dolnośląskiego (m.in. we wrocławskim Wojskowym Szpitalu Klinicznym) zespoły medyczne operują Świadków Jehowy bez krwi[106].

Pozostała działalność

W latach 2012–2019 nastąpiła reorganizacja zborów. W roku 2013 rozpoczęto specjalne świadczenie publiczne na terenie wielkomiejskim, obejmujące Wrocław. Wdrożono też program świadczenia publicznego na terenie poszczególnych zborów za pomocą wózków z literaturą biblijną[107].

W 2016 roku w Głogowie zakończyła naukę 15 klasa Kursu dla Ewangelizatorów Królestwa.

W dniach od 30 listopada do 3 grudnia 2017 roku Świadkowie Jehowy prezentowali i udostępniali swoje bezpłatne publikacje biblijne na „26. Wrocławskich Targach Dobrych Książek”[108], a w dniach od 5 do 8 grudnia 2019 roku na „28. Wrocławskich Targach Dobrej Książki”[109].

Weryfikacja stanowiska Sądu Najwyższego wobec powojennej działalności Świadków Jehowy (na terenie województwa)

14 marca 2018 roku Sąd Najwyższy uchylił wyroki wrocławskich sądów z 1970 i 1971 roku, skazujące Świadka Jehowy za udział w związku, którego istnienie, ustrój i cel miało być „tajemnicą wobec organów państwowych” (sygn. akt V KK 106/18)[110][111].

Zbory

Poniższa lista obejmuje zbory zgromadzające się na terenie województwa[h][3]:

Na terenie miast na prawach powiatów[i]
  • Jelenia Góra: 6 zborów: Cieplice–Południe, Cieplice–Północ, Południe, Północ, Wschód, Zachód (w tym grupa ukraińskojęzyczna)
  • Legnica: 8 zborów: Centrum, Nadbrzeże, Piekary, Południe, Północ, Ukraiński, Wschód, Zachód
  • Wałbrzych 10 zborów: Biały Kamień, Nowe Miasto, Piaskowa Góra (w tym grupa rosyjskojęzyczna), Podgórze, Podzamcze, Rusinowa, Rynek, Sobięcin (Sala Królestwa: Boguszów-Gorce), Stary Zdrój, Wałbrzych–Szczawno-Zdrój
  • Wrocław: 26 zborów: Angielski, Brochów, Gajowice, Gądów, Grabiszynek, Huby, Jagodno, Karłowice, Klecina, Krzyki, Legnicka, Leśnica, Migowy, Milenijna, Nadodrze, Nowy Dwór, Ołbin, Osobowice, Plac Grunwaldzki, Psie Pole, Rosyjski–Południe, Rosyjski–Północ, Rynek, Sępolno, Ukraiński, Zakrzów
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego
Geographylogo.svg
Miejscowości w województwie dolnośląskim, w których są zbory Świadków Jehowy[3]. Na żółto zaznaczono zbory zgromadzające się w Sali Królestwa sąsiedniego zboru. Skróty: W – Wałbrzych, K – Kamienna Góra, S – Szczawno-Zdrój.
Sala Królestwa w Kłodzku
Sala Królestwa w Sobótce
Sala Królestwa w Świebodzicach
Na terenie powiatów

Uwagi

  1. ↑ Obwody polskojęzyczne: Wrocław-Południe, Wrocław-Północ, Jelenia Góra, Kłodzko, Legnica, Wałbrzych, Zgorzelec, Głogów-Żary (część), Ostrów Wielkopolski (część); polskiego języka migowego: Piotrków-Tomaszów (część); angielski (część); rosyjski (część); ukraiński (część).
  2. ↑ a b c d e W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). W związku z tym do 31 grudnia 2922 roku zawieszono wszelkie szkolenia i kursy (oprócz Kursu Służby Pionierskiej przeprowadzanego do 31 grudnia 2022 roku w formie wideokonferencji). Od 1 kwietnia 2022 roku zebrania zborowe odbywają się ponownie w Sali Królestwa oraz dodatkowo nadal w formie wideokonferencji („hybrydowo”). Do 31 grudnia 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org. Do 31 maja 2022 roku wstrzymano również budowy i remonty Sal Królestwa.
  3. ↑ Hermann Herkendell złożył wizyty grupom we Wrocławiu (26.06.1910; 1, 2.06.1911; 5, 6.03.1914), Głuszycy (31.05.1911), Lwówku Śląskim (24.06.1910), Łomnicy (25.06.1910) i Zgorzelcu (23.06.1910; 30.05.1911; 3, 4.03.1914; 3–6.04.1919).
  4. ↑ Max Cunow złożył wizyty zborom we Wrocławiu (04.1916; 2, 3.11.1916; 6, 7.07.1917), Boguszowie (5.07.1917), Cieplicach (3,4.07.1917) i Zgorzelcu (19, 20.05.1917; 1, 2.07.1917).
  5. ↑ Karl Wellershaus złożył wizyty zborom we Wrocławiu (7.02.1917), Głuszycy (8.02.1917), Legnicy (9.02.1917) i Zgorzelcu (10.02.1917).
  6. ↑ Rahbe złożył wizyty zborom w Lubaniu (12.09.1932), Wałbrzychu (13.09.1932), Świdnicy (14.09.1932), Dzierżoniowie (15.09.1932), Bielawie (16.09.1932) i Nowej Rudzie (17.09.1932).
  7. ↑ Rober Arthur Winkel złożył wizyty zborom w Lubaniu (5, 6.09.1932), Bolesławcu (7.09.1932), Górze (8.09.1932), Głogowie (9.09.1932), Nowej Rudzie (18.10.1932), Wałbrzychu (19.10.1932), Świebodzicach (20.02.1933), Lubiechowie (21.02.1933) i Braszowicach (22.02.1933).
  8. ↑ Według NSP 2011 największy odsetek mieszkańców deklarujących przynależność do Świadków Jehowy zanotowano w powiecie wałbrzyskim (powyżej 1% mieszkańców); w powiecie zgorzeleckim i Legnicy (0,75–0,99%); w powiatach głogowskim, karkonoskim, kłodzkim, świdnickim, ząbkowickim i Jeleniej Górze (0,5–0,74%); w powiatach bolesławieckim, dzierżoniowskim, lubińskim, oleśnickim, polkowickim i we Wrocławiu (0,24–0,49%); a w pozostałych poniżej 0,24% (uwzględniono tylko deklaracje powyżej 300 osób w powiecie).
  9. ↑ W nazwach zborów na terenie miast na prawach powiatów pominięto pierwszy człon ich nazwy, którym jest nazwa miasta, na terenie którego zgromadza się dany zbór.

Przypisy

  1. ↑ GUS, Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011.
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2015-2018, 28 lutego 2020, s. 234-236.
  3. ↑ a b c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-11-15].
  4. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 czerwca 1910, s. 98 (niem.).
    *„Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 maja 1911, s. 80 (niem.).
    *„Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 marca 1914, s. 34 (niem.).
    *„Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 kwietnia 1914, s. 50 (niem.).
  5. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 maja 1916, s. 66 (niem.).
  6. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 października 1916, s. 146 (niem.).
  7. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 lipca 1917, s. 114 (niem.).
  8. ↑ Bruder Karl Wellershaus, archiv-vegelahn.de (niem.).
  9. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 sierpnia 1932, s. 256 (niem.).
  10. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 października 1932, s. 306 (niem.).
    *„Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 kwietnia 1933, s. 128 (niem.).
  11. ↑ Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 maja 1932, s. 146 (niem.).
  12. ↑ a b Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 czerwca 1932, s. 178 (niem.).
  13. ↑ Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 listopada 1932, s. 338 (niem.).
  14. ↑ Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 września 1932, s. 258 (niem.).
  15. ↑ Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 1932, s. 18 (niem.).
  16. ↑ Watchtower, Bezirkshauptversammlung, „Biuletyn”, kwiecień 1933, s. 2 (niem.).
  17. ↑ Watchtower, Wochenendversammlungen, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 marca 1933, s. 82 (niem.).
  18. ↑ Teresa Wontor-Cichy, Więzieni za wiarę: Świadkowie Jehowy w KL Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003.
  19. ↑ Kathrin Kellermann, Aktuelle Presseinformationen. Der zwölfte Stolperstein ist für Karl Noske, wermelskirchen.de, 18 października 2022 (niem.).
  20. ↑ Aleksandra Matelska, „...w miłości nie ma bojaźni” Nazistowskie prześladowania Świadków Jehowy w Polsce, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, wyd. II, 2010, s. 113–120, 205, ISBN 978-83-61387-19-0.
  21. ↑ Jehowa osłaniał ich w cieniu góry, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 grudnia 2013, s. 3–5.
  22. ↑ Stefania Krug, Fritz Poppenberg, Nie bójcie się..., Drei Linden Film Gbr., 1997.
    *Watchtower, Gertrud Pötzinger: Najważniejsze jest imię Jehowy, jw.org, 6 lutego 2017 [dostęp 2017-02-06].
  23. ↑ Rocznik Świadków Jehowy 1994, Towarzystwo Strażnica, 1994, s. 211.
    *Holocaust Survivors and Victims Database. Stanisław Kocieniewski, [w:] Holocaust Encyclopedia [online], United States Holocaust Memorial Museum [dostęp 2022-09-26].
  24. ↑ Kronika Wałbrzyska, 1991, s. 12.
  25. ↑ Łukasz Langenfeld, Życie religijne w Polkowicach w latach 1945–2010, Wrocław 2015, s. 83.
  26. ↑ Krzysztof Biliński, Hiobowie XX wieku, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, 2012, s. 194, ISBN 978-83-63306-15-1, OCLC 839256207.
  27. ↑ „Świadkowie Jehowy” pod strażą, „Gazeta Ludowa”, 19 lipca 1947, s. 4.
  28. ↑ Glogopedia, Świadkowie Jehowy, Głogów 1994.
  29. ↑ K. Urban, Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny), Kraków 1994, s. 20.
    *Witold Kaszewski, Wierni Jehowie. Dzieje Świadków Jehowy w regionie łódzkim, Wydawnictwo A Propos, 2011, s. 87, ISBN 978-83-917339-8-1.
  30. ↑ Grzegorz Jasiński, Próba likwidacji wyznania Świadków Jehowy w Polsce w drugiej połowie 1950 roku. Zarys zagadnienia, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2020.
  31. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Działalność Świadków Jehowy w 1952 r. Charakterystyka, sierpień 1952, Warszawa: IPN, 1952, s. 110–170.
    *Ziobro składa kasacje w sprawach Świadków Jehowy. W PRL zostali skazani za "działalność antypaństwową", gazetaprawna.pl, 26 lipca 2021 [dostęp 2021-07-29].
  32. ↑ Analizy i informacje Komendy Wojewódzkiej MO o działalności i związku wyznaniowego "Świadkowie Jehowy" 1961, Zielona Góra, 30 czerwca 1969.
  33. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983–1990 (IPN Wr 024/1437), ipn.gov.pl.
  34. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/1496), ipn.gov.pl.
  35. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/1518 t. 1, t. 2), ipn.gov.pl.
  36. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2138), ipn.gov.pl.
  37. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2178), ipn.gov.pl.
  38. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2223), ipn.gov.pl.
  39. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2267), ipn.gov.pl.
  40. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2268), ipn.gov.pl.
  41. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2269), ipn.gov.pl.
  42. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2272), ipn.gov.pl.
  43. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2273), ipn.gov.pl.
  44. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2288), ipn.gov.pl.
  45. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2290), ipn.gov.pl.
  46. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2304), ipn.gov.pl.
  47. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/2313), ipn.gov.pl.
  48. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/3039), ipn.gov.pl.
  49. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/3526), ipn.gov.pl.
  50. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/3740 t. 3), ipn.gov.pl.
  51. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/3742), ipn.gov.pl.
  52. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4202), ipn.gov.pl.
  53. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4203), ipn.gov.pl.
  54. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4209), ipn.gov.pl.
  55. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4543), ipn.gov.pl.
  56. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4768), ipn.gov.pl.
  57. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4774), ipn.gov.pl.
  58. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/4776 t. 1), ipn.gov.pl.
  59. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/506), ipn.gov.pl.
  60. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/507), ipn.gov.pl.
  61. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/512), ipn.gov.pl.
  62. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/5264), ipn.gov.pl.
  63. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/5265), ipn.gov.pl.
  64. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/5454), ipn.gov.pl.
  65. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/5511), ipn.gov.pl.
  66. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/5728), ipn.gov.pl.
  67. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/585), ipn.gov.pl.
  68. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/593), ipn.gov.pl.
  69. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/603), ipn.gov.pl.
  70. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/6044), ipn.gov.pl.
  71. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/6155), ipn.gov.pl.
  72. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/630), ipn.gov.pl.
  73. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/234), ipn.gov.pl.
  74. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 024/236 t. 1), ipn.gov.pl.
  75. ↑ Analizy i informacje Komendy Wojewódzkiej MO o działalności i związku wyznaniowego "Świadkowie Jehowy" 1961, Zielona Góra 1961.
  76. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990; IPN Wr 039/10080 t. 1, ipn.gov.pl.
  77. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu 1983-1990 (IPN Wr 23/293 t. 1), ipn.gov.pl.
  78. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Legnicy 1983-1990 (IPN Wr 022/1111), ipn.gov.pl.
  79. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Legnicy 1983-1990 (IPN Wr 022/567), ipn.gov.pl.
  80. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Legnicy 1983-1990 (IPN Wr 022/568), ipn.gov.pl.
  81. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Legnicy 1983-1990 (IPN Wr 022/794), ipn.gov.pl.
  82. ↑ IPN, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1956-1990; IPN BU 01245/72, ipn.gov.pl.
  83. ↑ a b Watchtower, Ciało Kierownicze dba o jedność — część 2, jw.org, 2022 [dostęp 2022-09-20].
  84. ↑ Zgromadzenie Świadków Jehowy, „Dziennik Polski”, 19 sierpnia 1985, s. 4.
    *Watchtower, Zgromadzenia Świadków Jehowy w Polsce, „Przebudźcie się!”, kwiecień 1986, s. 9–12.
  85. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Wałbrzychu 1983-1990 (IPN Wr 036/46); Sprawa obiektowa kryptonim „Kongres”, ipn.gov.pl.
  86. ↑ Urząd Miasta Świdnica, Dzieje Świdnicy po 1945 r., um.swidnica.pl, 6 lutego 2012, s. 38 [dostęp 2022-12-04].
  87. ↑ Sebastian Biały, Dni otwartych drzwi Sali Królestwa Świadków Jehowy w Boguszowie–Gorcach, walbrzyszek.com, 6 lutego 2012 [dostęp 2020-01-17].
  88. ↑ Zapraszają do Sali Królestwa, tw-24.pl, 7 lutego 2012.
  89. ↑ Boguszów-Gorce: Poznaj historię sali królestwa Świadków Jehowy, walbrzych.naszemiasto.pl, 7 lutego 2012 [dostęp 2022-12-04].
  90. ↑ Marek Zoellner, Świadkowie Jehowy budują pod Wrocławiem modlitewny dom spotkań, gazetawroclawska.pl, 25 sierpnia 2011 [dostęp 2022-07-31].
  91. ↑ Sebastian Biały, Z wizytą w Sali Królestwa w Świebodzicach, swiebodzice.info, 8 lipca 2019 [dostęp 2018-08-13].
  92. ↑ Sebastian Biały, Nowa Sala Królestwa Świadków Jehowy (wideo, foto), regionfan.pl, 26 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-27].
  93. ↑ Zbieranie „kosztowności” w Polsce (''Pionierzy torują drogę''), „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, 15 lipca 1992, s. 26.
  94. ↑ Watchtower, Kiedy już nic nie zakłóci bezpieczeństwa, „Przebudźcie się!”, Towarzystwo Strażnica, 8 października 1998, s. 10, ISSN 1234-1169.
  95. ↑ Karta, Tomy 34-36, Wydawnictwo Krąg, 2002, s. 137.
  96. ↑ Więzieni za wiarę. Świadkowie Jehowy a hitleryzm, „Wałbrzyski Informator Kulturalny”, Urząd Miejski w Wałbrzychu, kwiecień 2009, s. 16, ISSN 1426-8663.
    *Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, Wernisaż wystawy „Więzieni za wiarę. Świadkowie Jehowy a hitleryzm”, 28 kwietnia 2009.
  97. ↑ Aleksandra Matelska, „... w miłości nie ma bojaźni”. Nazistowskie prześladowania Świadków Jehowy w Polsce, Wrocław: Apropos, 2009, s. 28, 29, ISBN 978-83-61387-19-0.
  98. ↑ XVII Ogólnopolski Zjazd Socjologicznym: Ja, My, Oni? Podmiotowość, tożsamość, przynależność, home.agh.edu.pl, 2019, s. 5.
  99. ↑ Joanna Urbańska, 16 tys. osób na Kongresie Świadków Jehowy we Wrocławiu. 100 osób przyjęło chrzest, wroclaw.wyborcza.pl, 10 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-13].
    *Kongres Świadków Jehowy we Wrocławiu. Tysiące wiernych na stadionie, mmwrocław.pl.
    *Spowolniony ruch pod Wrocławiem. Rusza kongres Świadków Jehowy, tvn24.pl.
  100. ↑ a b Kiedy kamienne serca stają się wrażliwe, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, 15 października 1998, s. 25–27.
  101. ↑ Z historii Zakładu Karnego, „Gazetka Siekierczyńska”, gazetka.siekierczyn.pl, kwiecień 2002, s. 4 [dostęp 2022-12-04].
  102. ↑ Służba Więzienna, Opis jednostki. Areszt Śledczy we Wrocławiu, sw.gov.pl.
  103. ↑ „Zmieniliście moje zdanie o Świadkach Jehowy”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, 15 września 1999, s. 27, 28.
  104. ↑ Barbara Grzybek, Romowie w Lubaniu 1948-1955 na podstawie źródeł Archiwum Państwowego we Wrocławiu, Oddział w Bolesławcu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Oddział w Bolesławcu, s. 12.
  105. ↑ Nowy Testament dostępny w polskim języku migowym, twojeglubczyce.pl, 1 lipca 2022 [dostęp 2022-07-03].
  106. ↑ TVP Wrocław, Bezrwawe operacje. Jak to możliwe?, wroclaw.tvp.pl, 2 lutego 2015 [dostęp 2017-09-19].
    *Tosadzono Pajączek, Pierwsza taka operacja w Polsce. Przeszczep szpiku bez transfuzji krwi, wroclaw.onet.pl, 2 lipca 2018 [dostęp 2018-08-23].
  107. ↑ Świadkowie Jehowy ponownie w Kłodzku, dlk24.pl, 25 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-25].
    *Świadkowie Jehowy po dwóch latach wznawiają swoją publiczną działalność, wroclaw.tvp.pl, 28 czerwca 2022.
    *Świadkowie Jehowy w Ząbkowicach Śląskich wznawiają publiczną działalność, doba.pl, 29 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-30].
    *Wznawiają działalność publiczną, walbrzyszek.com, 29 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-30].
    *Świadkowie Jehowy wznawiają publiczną działalność, gazetaregionalna.com, 1 lipca 2022 [dostęp 2022-07-05].
  108. ↑ Anna Ćwik, 26. Wrocławskie Targi Dobrych Książek, wbp.wroc.pl [dostęp 2018-08-23].
  109. ↑ Wrocławski Dom Literatury, Lista wystawców – plan stoisk 28. WTDK 2019, domliteratury.wroc.pl [dostęp 2019-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29].
  110. ↑ Sąd Najwyższy uniewinnił na wniosek RPO świadka Jehowy skazanego w PRL, bip.brpo.pl, 26 kwietnia 2018.
  111. ↑ e-Sprawa (informacje o sprawach sądowych), sn.pl, 13 grudnia 2021 [dostęp 2022-12-14].
  112. ↑ Daniel Śmiłowski, Świadkowie Jehowy chlebem i winem upamiętnili śmierć Jezusa, regionfan.pl, 20 kwietnia 2019 [dostęp 2019-07-30].


Świadkowie Jehowy w Polsce

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Yellow pog.svg
Shiny yellow button/marker widget. Used to mark the location on a map.
2016 Sala Królestwa Świadkow Jehowy w Kłodzku.JPG
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sala Królestwa Świadków Jehowy w Kłodzku
Sobótka Fotopolska 432928.jpg
Autor: Neo[EZN], Licencja: CC BY-SA 3.0
Sala Królestwa Świadków Jehowy Sobótka
Świebodzice. Sala Królestwa.jpg
Autor: Koruzie, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kingdom Hall in Świebodzice (Poland)
Nazi JWrenunciationdocument.jpg

English translation:

I.... born.... in.... make the following statement:

1. I acknowledge that the International Association of Jehovah's Witnesses advocates a false doctrine using their religious activities as a pretext in the pursuit of their subversive aims. 2. I have therefore totally rejected this organization, and have freed myself emotionally from the sect. 3. I hereby undertake never again to work for the International Association of Jehovah's Witnesses. I shall report any persons who approach me with the false doctrine of Jehovah's Witnesses or those who in any way display sympathy for them. Should I receive any Jehovah's Witness literature, I shall surrender it immediately to the nearest police station. 4. I shall in future observe the laws of the nation especially in the event of war when I shall take up arms to defend my Fatherland, and strive to become a whole-hearted member of the national community. 5. I have been informed that I must expect a further term of protective custody if I fail to observe the undertaking which I make today.

Source: Concentration Camp Dachau: 1933-45, publication by the Comtite International De Dachau, Brussels, 1979, 9th edition, page 62.