Świadkowie Jehowy w województwie podkarpackim

Świadkowie Jehowy w województwie podkarpackim – wspólnota religijna Świadków Jehowy w województwie podkarpackim. W wyniku Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 określono liczbę osób na terenie województwa deklarujących swoją przynależność religijną do Świadków Jehowy na 4030[a][b][1]. Natomiast liczba głosicieli według opracowania GUS „Wyznania religijne w Polsce 2019–2021” w roku 2021 wynosiła 3235[2]. W lipcu 2022 roku na terenie województwa znajdowały się miejsca zgromadzeń 41 zborów (w tym grupa ukraińskojęzyczna w Rzeszowie oraz dwóch grup języka migowego w Rzeszowie[3] i w Ropczycach)[4].

Historia

Początki

Historia Świadków Jehowy w województwie sięga pierwszej dekady XX wieku. W latach 1914–1922 w Wólce Tanewskiej i w okolicach Niska działalność kaznodziejską rozpoczęli wyznawcy, którzy powrócili ze Stanów Zjednoczonych[5].

Lata 20. XX wieku

W roku 1921 w Zwolakach koło Ulanowa powstała grupa wyznawców[5]. W tym samym roku z emigracji powrócił również niejaki Winiarz z Mielca, który zakupił przy ul. Kącik 5 w Krakowie dom na salę zebrań. W latach 20. XX wieku we wschodniej części obecnego województwa działalność prowadzili wyznawcy ze Lwowa, jego okolic oraz z Lubelszczyzny, a w zachodniej części – Jan Kusina, pochodzący ze wsi Młodochów w powiecie mieleckim. W końcu lutego 1921 roku w okolicach Pilzna z powodu działalności kaznodziejskiej został aresztowany Józef Sokołowski ze Zwiernika wraz ze współpracownikami. Po dwóch dniach został wypuszczony, ale zabrano mu publikacje i gramofon z płytami[6][7]. 12 grudnia 1921 roku Tomaszowi Grochowiczowi w Witkach funkcjonariusze żandarmerii powiatowej skonfiskowali publikacje biblijne. Urząd Pocztowy w Starym Dzikowie nie wydawał mu przesyłki z czasopismem „Strażnica”, tylko odsyłał ją do miejscowego księdza. Podobna sytuacja miała miejsce 19 marca 1922 roku w stosunku do przesyłek dla Michała Markiewicza (pod koniec lat 20. został epifanistą) z Cewkowa[8]. Działalność prowadzona była też na Łemkowszczyźnie w okolicach miejscowości Wola Cieklińska i Pielgrzymka przez powracających ze Stanów Zjednoczonych Badaczy Pisma Świętego[9].

W roku 1924 na terenie województwa rzeszowskiego działalność prowadzili pionierzy.

Lata 30. XX wieku

W roku 1935 w Zwolakach powstał zbór Świadków Jehowy (przyjęcie nowej nazwy w 1931 roku[c]), a na terenie województwa rzeszowskiego działalność prowadzili pionierzy (m.in. w okolicach miejscowości Niwiska[10]).

W roku 1937 w Ulanowie trzynaście osób zostało ochrzczonych, a rok później pięćdziesiąt osób uczestniczyło w Pamiątce śmierci Jezusa Chrystusa[5].

W czasie II wojny światowej wielu Świadków Jehowy zostało osadzonych w obozach koncentracyjnych i nosiło znak – fioletowy trójkąt

Okres II wojny światowej

W czasie II wojny światowej tamtejsi wyznawcy byli osadzani w hitlerowskich obozach koncentracyjnych[11].

W roku 1943 Jan i Julia Habratowie z okolic Krosna wierzeniami zainteresowali Tadeusza Klarę z Rogów, który został Świadkiem Jehowy i po zakończeniu II wojny światowej prowadził działalność kaznodziejską w lubuskim[12].

26 czerwca 1943 roku został zamordowany Tomasz Wach, ponieważ ukrywał rodzinę Madejów – Świadków Jehowy z Brzózy Królewskiej[13].

Okres powojenny

W roku 1945 w okolicach Rakszawy pod Łańcutem została utworzona grupa wyznawców i osób zainteresowanych ze Stanisławowa i z Lubelszczyzny. W czerwcu 1945 roku cztery osoby przyjęły tam chrzest, który odbył się w rzece Wisłok[14]. W roku 1947 na terenie województwa rzeszowskiego działało 20 zborów[15]. W 1948 roku zorganizowano zgromadzenie obwodowe w Harasiukach[16]. W tym samym roku pojawili się nowi wyznawcy w okolicach Dobrej k. Sanoka.

Kiedy ZSRR zawarł z Polską porozumienie, na mocy którego Polaków z zachodniej Ukrainy przesiedlono do Polski, a Ukraińców z kresów Polski na Ukrainę, wśród repatriantów było sporo Świadków Jehowy. Przesiedlano nieraz całe zbory. Dawało to sposobność działalności na nowych terenach. Rocznik Świadków Jehowy 1947 informował: „Cały ten ruch ludności zainicjował bardzo szybkie szerzenie się prawdy biblijnej tam, gdzie w normalnych warunkach miałaby ona znikome szanse dotarcia. Tak oto do wychwalania Jehowy przyczyniły się smutne skądinąd okoliczności.”

W 1949 roku funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa zaczęli prowadzić sprawy (trwające do 1960 roku) „rozpoznania i rozpracowania członków związku wyznaniowego Świadkowie Jehowy w związku z działalnością prowadzoną na terenie powiatu dębickiego”[17] oraz sprawy przeciwko Włodzimierzowi Tyciakowi i Zofii Dziedzic (1947–1952)[18].

Prześladowania

Lata 50. XX wieku

Na terenach, gdzie ludność ukraińska była przemieszana z polską, dochodziło do masowych rzezi – niektóre wsie wycięto w pień. W tych masakrach zginęła też pewna liczba wyznawców, którzy w nich nie brali żadnego udziału. Według szacunków Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa wiosną 1950 roku na terenie województwa działały 29 grupy (zbory). Ustalił też informacje o 435 głosicielach mieszkających w województwie rzeszowskim i oszacowano liczbę 940 głosicieli oraz osób zainteresowanych. W czerwcu 1950 roku według kolejnych szacunków WUB działało 30 grup i co najmniej 700 głosicieli[19].

W roku 1950 nastąpiła fala aresztowań. Aresztowani byli przetrzymywani w aresztach i więzieniach (np. w Krośnie w piwnicach przy ul. Portiusa 4 zorganizowano więzienie, w którym przetrzymywano, przesłuchiwano i torturowano m.in. Świadków Jehowy[20]). W Nisku aresztowano 14 osób[21]. W województwie rzeszowskim, poza główną akcją aresztowań z czerwca, 5 lipca 1950 roku przeprowadzono następną, podczas której aresztowano kolejnych. Według niepełnych danych na dzień 8 lipca 1950 roku liczba aresztowanych w województwie wynosiła 11 osób. Do 5 sierpnia liczba wzrosła do 13 osób, 8 osób zostało zwolnionych, a 6 pozostawało w areszcie. Na koniec roku 1950 roku spośród około 50 aresztowanych, 5 zostało skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności[22].

Od tego roku działalność prowadzona była konspiracyjnie. W następnych dziesięcioleciach – w czasie zakazu działalności – powstały kolejne zbory.

Od lat 50. XX wieku wyznawcy prowadzili konspiracyjne kontakty ze współwyznawcami na Ukrainie, którzy wówczas nadzorowali działalność w całym ZSRR. Ta działalność nosiła kryptonim Erika. Utrzymywano z nimi stałą korespondencję. Listy przesyłano dzięki kolejarzom jeżdżącym na trasie z Przemyśla do Lwowa[23].

Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa w Rzeszowie prowadzili sprawy m.in. o kryptonimach: „Babilon” (1958–1972)[24]; „Komitet” (do roku 1955)[25]; „Zwolniony”, „Skryci”, „Syrena”, „Wschód” (1955-1962)[26].

Wojskowa Prokuratura Wojewódzka w Rzeszowie prowadziła sprawy m.in. przeciwko: Walerii Niedzieli (1950)[27]; Janinie Rożeń (1950)[28]; Marceli Skręt (1950)[29]; Janowi Kubaryczowi (1950–1951)[30]; Franciszkowi Piotrowskiemu z Dobrej Szlacheckiej (1950–1951)[31]; Stefanowi Krawcowi (1950–1951)[32]; Janowi Rogowskiemu (1950–1951)[33]; Julii Drobotowicz (1950–1951)[34][35]; Emilianowi Supikowi (1950–1951)[36]; Michałowi Pastuszakowi (1950–1951)[37]; Piotrowi Karwacińskiemu (1950–1952)[38][39]; Antoniemu Gierlachowi (1951–1952)[40].

Służba Bezpieczeństwa prowadziła także sprawy m.in. przeciwko; Edwardowi Sieczkowskiemu i Emilowi Mołoń (1954–1960)[41][42]; Bronisławowi Wdowiczowi (1955–1959)[43].

Lata 60. XX wieku

Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa w Przemyślu prowadziły sprawy m.in. o kryptonimach: „Janek”, dotycząca Jana Świątka (1960–1989)[44], „Sługa” dotycząca Jana Jamróza (1964–1989)[45]; a w Rzeszowie m.in. o kryptonimach: „Bolek”, dotycząca Józefa Szandrocha (1960–1969)[46]. Prowadzono także sprawy m.in. przeciwko: Zdzisławowi Ciszewskiemu (1962)[47]; Augustynowi Jaśkowiakowi, Janowi Reichowi, Wiktorowi Piotrowskiemu i innym (1960–1962)[48]; Feliksowi Siewardze (1966–1972)[49]; Stanisławowi Jagiełło (1961–1972)[50]; Stanisławowi Zającowi (1968–1972)[51].

Lata 70. XX wieku

Funkcjonariusze Urzędu Spraw Wewnętrznych w Przemyślu prowadzili sprawy m.in. o kryptonimach: „Dozorca” dotycząca Henryka Popowicza (1972–1989)[52]; oraz przeciwko: Feliksowi Siewarga (1972–1975)[53][54]; Stanisławowi Jagiełło (1972–1976)[55]. Natomiast WUSW w Rzeszowie m.in. prowadził sprawę dotyczącą: Antoniego Pasternaka z Babicy „utrzymującego kontakty z wyznawcami na terenie NRD” (1973–1986)[56]. Wydział do Spraw Wyznań w Rzeszowie prowadził sprawy dotyczące działalności na terenie województwa rzeszowskiego (1978)[57]. Funkcjonariusze Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krośnie prowadzili sprawy m.in. o kryptonimie „Babilon” (1975–1990)[58].

Świadkowie Jehowy z powiatu niżańskiego byli pod ciągłą obserwacją miejscowych służb bezpieczeństwa. Najwięcej głosicieli w tamtym regionie zamieszkiwało Jastkowice[59].

Rozwój działalności

Czas „odwilży”

Szczególnie od końca lat 60. XX wieku głosiciele w lecie prowadzili grupową wyjazdową działalność kaznodziejską na terenach, gdzie jest mniej wyznawców (wcześniejsze nazwy: grupy pionierskie, ośrodki pionierskie, obozy pionierskie)[b].

Wyznawcy za działalność religijną oraz za odmowę służby wojskowej do końca 1988 roku byli skazywani na kary więzienia w zakładach karnych. Działalność wydawnicza ich publikacji była prowadzona konspiracyjnie w ukrytych ośrodkach drukarskich.

Pod koniec 1977 roku Daniel Sydlik z Ciała Kierowniczego spotkał się z pojedynczymi Świadkami z terenów obecnego województwa[60].

W tamtym okresie niektórym Świadkom Jehowy udało się wyjechać na kongresy poza granice Polski. Później w roku 1980 i w roku 1981 do Wiednia, a w latach 90. XX wieku i w XXI wieku, delegacje z tutejszych zborów były obecne na kongresach międzynarodowych w Niemczech, Austrii, Francji, Rosji, Czechach, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, na Węgrzech i na Ukrainie.

W latach 80. XX wieku na terenie województwa rzeszowskiego według oceny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych było około 800 Świadków Jehowy[61].

Wydział do Spraw Wyznań w Krośnie prowadził sprawy dotyczące działalności w Sanoku (1987)[62].

W 1986 roku Świadek Jehowy – Józefa Sobol z Jarosławia – została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc w ocaleniu życia osobie pochodzenia żydowskiego w czasie II wojny światowej we Lwowie[63].

W 1988 roku do 12-osobowej grupy wyznawców w Lubaczowie dołączyli pionierzy. Wkrótce powstał tam zbór. W 1991 roku było w nim już 72 głosicieli, a na uroczystość Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa przybyło do nowo zbudowanej Sali Królestwa 150 osób. W Lubaczowie odbyło się także zgromadzenie specjalne dla wyznawców z województwa przemyskiego[64]. Rok później o działalności miejscowych wyznawców napisała „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”[65].

Kongresy i zgromadzenia

Od roku 1982 rozpoczęto wynajmować ponownie hale sportowe, a od roku 1984 Świadkowie Jehowy spotykali się na wynajętych stadionach. W latach 80. XX wieku wyjeżdżali na kongresy do Krakowa, a z północno-wschodnich krańców obecnego województwa – do Lublina lub do Zamościa. W następnych latach spotykali się na stadionach w Stalowej Woli i Rzeszowie, a na zgromadzeniach obwodowych w halach w Rzeszowie[66], Sanoku[67], Krośnie, Lubaczowie i Mielcu[68]. Kongresy regionalne dla większości podkarpackich zborów odbywały się[b] w rzeszowskiej hali Podpromie[69][70] (w latach 80. i na początku lat 90. XX wieku kongresy dla większości zborów z woj. rzeszowskiego, przemyskiego i krośnieńskiego odbywały się na stadionach w Krakowie[71]), a z północno-wschodnich krańców województwa także w Lublinie (poprzednio w Zamościu)[d]. Zgromadzenia obwodowe odbywały się w G2A Arena w Jasionce pod Rzeszowem[72][73][74] (poprzednio też w wynajmowanych obiektach widowiskowo-sportowych w Rzeszowie, Sanoku i w Krośnie)[b].

Kongresy regionalne odbywały się w latach 2004–2019 w rzeszowskiej hali Podpromie

2–4 sierpnia 1991 roku kongres („Lud miłujący wolność”) odbył się na stadionie Stali w Stalowej Woli. Na tym samym stadionie odbył się kolejne kongresy: 24–26 lipca 1992 roku („Nosiciele światła”) i 22–25 lipca 1993 roku („Pouczani przez Boga”).

W dniach od 8 do 10 lipca 1994 roku kongres („Bojaźń Boża”) odbył się na Stadionie ZKS Stal Rzeszów, w tym samym miejscu odbyły się kolejne kongresy: 7–9 lipca 1995 roku („Rozradowani chwalcy Boga”), 28–30 czerwca 1996 roku („Posłańcy pokoju Bożego”), 11–13 lipca 1997 roku („Wiara w Słowo Boże”), 3–5 lipca 1998 roku („Boża droga życia”), 16–18 lipca 1999 roku („Prorocze słowo Boże”), 21–23 lipca 2000 roku („Wykonawcy słowa Bożego”), 27–29 lipca 2001 („Nauczyciele słowa Bożego”), w 2002 roku („Gorliwi głosiciele Królestwa”) oraz 18–20 lipca 2003 roku („Oddajcie chwałę Bogu”).

Kongresy w rzeszowskiej hali Podpromie odbyły się: 30 lipca–1 sierpnia 2004 roku („Chodź z Bogiem”), 1–3 lipca 2005 roku („Posłuszni Bogu”), 6–8 lipca 2007 roku („Naśladuj Chrystusa!”), 4–6 lipca 2008 roku („Kierowani duchem Bożym”) (5447 obecnych, 39 osób zostało ochrzczonych)[75][76][77][78], 16–19 lipca 2009 roku („Czuwajcie!”)[79], 16–18 lipca 2010 roku („Trwaj przy Jehowie!”) (ponad 5000 obecnych)[80], 1–3 lipca 2011 roku („Niech przyjdzie Królestwo Boże!”) (ponad 5000 obecnych)[81][82][83], od 13 do 15 lipca 2012 roku pod hasłem „Strzeż swego serca!”[84], 26–28 lipca 2013 lipca („Słowo Boże jest prawdą!”)[85], 4–6 lipca 2014 roku („Szukajmy najpierw Królestwa Bożego!”) (prawie 5 tysięcy obecnych), 31 lipca–2 sierpnia 2015 roku („Naśladujmy Jezusa!”) (prawie 5 tysięcy obecnych, 26 osób zostało ochrzczonych)[86][87][88], 15–17 lipca 2016 roku („Lojalnie trwajmy przy Jehowie!”) (ponad 4,5 tysiąca obecnych, ochrzczono 21 osób)[89][90][91], 7–9 lipca 2017 roku („Nie poddawaj się!”) (4700 obecnych, ochrzczono 20 osób)[92][93][94], 17–19 sierpnia 2018 roku („Bądź odważny!”) i 16–18 sierpnia 2019 roku („Miłość nigdy nie zawodzi!”)[95].

Działalność w zakładach karnych

Od roku 1990 specjalnie przygotowani kaznodzieje odwiedzają zakłady karne na terenie województwa (w Rzeszowie, Dębicy, Jaśle, Łupkowie, Medyce, Nisku, Przemyślu, Sanoku i Uhercach Mineralnych), aby prowadzić tam działalność kaznodziejską[b][96].

Działalność wśród obcokrajowców i w polskim języku migowym

W XXI wieku powstały grupy obcojęzyczne, języka angielskiego (działająca do 2021 roku), ukraińskiego w Rzeszowie (od 2018 roku), Stalowej Woli (działająca w latach 2019–2020) i rosyjskiego w Przemyślu (działająca w 2012 roku).

Świadkowie Jehowy korzystają też z możliwości działalności wśród osadzonych w Strzeżonych Ośrodkach Dla Cudzoziemców[97].

Na przełomie lat 80 i 90. XX wieku rozpoczęto tłumaczenie symultanicznie zebrań zborowych na język migowy (m.in. w Rzeszowie, Jaśle, Krośnie, Lubaczowie, Ropczycach). Na początku XX wieku w Rzeszowie powstała grupa polskiego j. migowego, w 2016 roku powstała grupa tego języka w Sanoku (działająca do 2022 roku) i Ropczycach, a w 2017 roku w Przemyślu (działająca do 2018 roku). Niesłyszący korzystali z tłumaczonego symultanicznie programu w czasie kongresów[98], od 2005 roku z programu przedstawianego wyłącznie w tym języku[99].

Pomoc dla potrzebujących

W 2010 roku zorganizowano pomoc głównie dla poszkodowanych przez powódź współwyznawców.

Od 24 lutego 2022 roku rozpoczęto organizowanie pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji (zorganizowano całodobowe dyżury na przejściach granicznych i dworcach, aby móc ich odebrać, zapewnić im bezpłatne zakwaterowanie i wyżywienie w mieszkaniach oraz w Salach Królestwa). W tym celu na terenie województwa powołano jeden z 16 Komitetów Pomocy Doraźnej działających w Polsce, składający się z przeszkolonych wolontariuszy[100]. W dniach od 1 do 6 maja 2022 roku członek Ciała Kierowniczego, Mark Sanderson wraz z grupą niektórych członków Komitetów Oddziałów w Polsce oraz w Finlandii spotykał się m.in. z uchodźcami rozlokowanymi w Sali Królestwa w Radymnie. Grupa spotkała się też z ochotnikami dyżurującymi na polsko-ukraińskich przejściach granicznych[101][102][103][104][105][106][107][108][109][110][111][112].

Konferencje naukowe poświęcone represjom Świadków Jehowy w trakcie II wojny światowej i okresu powojennego

W programie Międzynarodowej Konferencji „Kresowe dziedzictwo – narody, wyznania, kultura”, która odbyła się 8 listopada 2012 roku w Przemyślu przedstawiono wykład „W tych czasach była i wolność i prześladowanie”. Kulturowe narracje Świadków Jehowy z Kresów[113][114].

23 maja 2018 roku w Rzeszowie w programie I Międzynarodowego Kongresu Praw Człowieka organizowanym przez Uniwersytet Rzeszowski, Michał Kuzdak z tej uczelni przedstawił wykład „Delegalizacja Świadków Jehowy w Rosji jako przejaw dyskryminacji na tle wyznaniowym”[115].

Pozostała działalność

W 2003 roku na terenie województwa funkcjonowało 59 zborów[116]. W 2008 roku działało 60 zborów[117]. W 2010 roku było 3662 głosicieli w 61 zborach oraz 35 Sal Królestwa[118].

W latach 2012–2016 miała miejsce reorganizacja zborów, wskutek czego zbory stały się większe i lepiej zorganizowane, lecz ich liczba zmniejszyła się.

W roku 2013 wdrożono program świadczenia publicznego na terenie poszczególnych zborów za pomocą wózków z literaturą biblijną[b].

W 2015 roku było 3668 głosicieli w 42 zborach[119]. W roku 2018 liczba głosicieli wynosiła 3359 należących do 41 zborów[120]. W 2021 roku było 3235 głosicieli należących do 41 zborów, w których usługiwało 243 starszych zboru[2].

W 2022 roku w dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w Rzeszowie uczestniczyło około tysiąca osób. Na Podkarpaciu było ich około 5 tysięcy[121].

Zbory

Sala Królestwa w Krośnie

Poniższa lista obejmuje zbory zgromadzające się na terenie województwa[e][f][4]:

Na terenie miast na prawach powiatu
  • Krosno: 3 zbory: Krosno-Jedlicze, Krosno-Południe, Krosno-Północ (1 Sala Królestwa)[122]
  • Przemyśl: 2 zbory: Przemyśl-Wschód, Przemyśl-Zachód (1 Sala Królestwa)
  • Rzeszów: 5 zborów: Rzeszów-Baranówka, Rzeszów-Południe (w tym grupa ukraińskojęzyczna), Rzeszów-Północ, Rzeszów-Wschód (w tym grupa języka migowego), Rzeszów-Zalesie (2 Sale Królestwa)[122]
  • Tarnobrzeg: 1 zbór: Tarnobrzeg (Sala Królestwa)
Mapa konturowa województwa podkarpackiego
Geographylogo.svg
Miejscowości w województwie podkarpackim, w których są zbory Świadków Jehowy[4]. Na żółto zaznaczono zbory zgromadzające się w Sali Królestwa sąsiedniego zboru.
Sala Królestwa w Mielcu…
… w Sanoku
Na terenie powiatów

Uwagi

  1. ↑ Obwody polskojęzyczne: Rzeszów–Stalowa Wola, Krosno–Sanok; Tarnów–Nowy Sącz (cześć); Zamość (część); polskiego języka migowego: Piotrków–Tomaszów (część); angielski (część); ukraiński (część).
  2. ↑ a b c d e f W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). W związku z tym do 31 grudnia 2022 roku zawieszono wszelkie szkolenia i kursy (oprócz Kursu Służby Pionierskiej przeprowadzanego do końca 2022 roku w formie wideokonferencji). Od marca 2020 roku zebrania zborowe odbywały się wyłącznie w formie wideokonferencji, a od 1 kwietnia 2022 roku odbywają się ponownie w Sali Królestwa oraz w formie „hybrydowej” (wszyscy uczestnicy w Sali Królestwa i odbierający program transmitowany przez wideokonferencje mogą brać czynny udział w punktach i dyskusjach). Do 31 maja 2022 roku wstrzymano również budowy i remonty Sal Królestwa. Do 31 grudnia 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org.
  3. ↑ Największa grupa Badaczy Pisma Świętego, która pozostała związana z Towarzystwem Strażnica, 26 lipca 1931 roku przyjęła nazwę Świadkowie Jehowy.
  4. ↑ W 2018 roku większość zborów z województwa podkarpackiego uczestniczyło w kongresie regionalnym pod hasłem „Bądź odważny!” w Krakowie, a w 2019 roku w kongresie regionalnym pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” także w Krakowie, a pozostałe zbory w Lublinie.
  5. ↑ Jeżeli nie zaznaczono inaczej, miejsce cotygodniowych zebrań chrześcijańskich zboru jest w miejscowości, od której zbór nosi nazwę.
  6. ↑ Według NSP 2011 największy odsetek mieszkańców deklarujących przynależność do Świadków Jehowy zanotowano w powiecie niżańskim (0,75–0,99%); w powiecie krośnieńskim i sanockim (0,50–0,74%); w Rzeszowie (0,18–0,24%); a w pozostałych powiatach poniżej 0,18% (uwzględniono tylko deklaracje powyżej 300 osób w powiecie).

Przypisy

  1. ↑ GUS, Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011.
  2. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2019-2021, stat.gov.pl, 22 grudnia 2022, s. 216-217 [dostęp 2022-12-23].
  3. ↑ Bogdan Hućko, Świadkowie Jehowy wydali Nowy Testament w polskim języku migowym, jaslo.naszemiasto.pl, 7 lipca 2022 [dostęp 2022-07-07].
  4. ↑ a b c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-07-04].
  5. ↑ a b c Krzysztof Biliński, Hiobowie XX wieku, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, 2012, s. 84, 180–190, ISBN 978-83-63306-15-1, OCLC 839256207.
  6. ↑ Sąd Powiatowy w Pilźnie do Ministerstwa Wyznań i Oświecenia, Pilzno, 15 marca 1921.
  7. ↑ Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego w Warszawie. Wydz. Wyznań Ewangelickich Dep. Wyzn. Religijnych, Warszawa, 18 grudnia 1925.
  8. ↑ Kazimierz Czapiński, Interpelacja posła Kazimierza Czapińskiego do Pana Ministra Spraw Wewnętrznych i Pana Ministra Poczt i Telegrafuw sprawie prześladowań religijnych w Polsce, Warszawa, 31 stycznia 1922.
  9. ↑ Jerzy Czajkowski, Łemkowie w historii i kulturze Karpat, Sanok 1995, s. 288, 334.
  10. ↑ Zarys demografii parafii Niwiska w latach 1918-1945, [w:] Antoni Więch, Rocznik Kolbuszowski, Ropczyce 2011, s. 173.
  11. ↑ Teresa Wontor-Cichy, Więzieni za wiarę: Świadkowie Jehowy w KL Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003.
  12. ↑ Marek Budniak, „Ludzie niezłomni” na Środkowym Nadodrzu. Rekonesans badawczy, „Studia Paradyskie Tom 28”, Szczecin – Paradyż: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2018, s. 136, ISSN 0860-8539.
  13. ↑ Sprawiedliwi wśród narodów świata - Rodzina Kazaków z Brzózy Królewskiej, samorzad.gov.pl.
  14. ↑ Krzysztof Biliński, Hiobowie XX wieku, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, 2012, s. 167, ISBN 978-83-63306-15-1, OCLC 839256207.
  15. ↑ Kazimierz Urban, Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny), Kraków 1994, s. 20.
    (Witold Kaszewski, Wierni Jehowie. Dzieje Świadków Jehowy w regionie łódzkim, Wydawnictwo A Propos, 2011, s. 87, ISBN 978-83-917339-8-1.
  16. ↑ Bolesław Górnik, Bolesław Górnik – opowieści o wojnie i życiu, Chełm 2010, s. 85, 86.
  17. ↑ Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie [1944] 1983-1990, IPN Rz 055/59 t. 1, [w:] ipn.gov.pl [online], IPN.
  18. ↑ Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie [1944] 1983-1990, IPN Rz 050/1633, [w:] ipn.gov.pl [online], IPN.
  19. ↑ Grzegorz Jasiński, Próba likwidacji wyznania Świadków Jehowy w Polsce w drugiej połowie 1950 roku. Zarys zagadnienia, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2020.
  20. ↑ Śmierć w Krośnie. Opowieści, które skrywa miasto, krosno24.pl [dostęp 2022-12-04].
  21. ↑ Były szef UB w Nisku oskarżony o 33 zbrodnie komunistyczne, tvn24.pl, 27 marca 2015 [dostęp 2020-02-11].
  22. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Działalność Świadków Jehowy w 1952 r. Charakterystyka, sierpień 1952, Warszawa: IPN, 1952, s. 110–170.
  23. ↑ Jerzy Morawski, Świadkowie Jehowy w PRL-u, „Rzeczpospolita”, 27 kwietnia 2001.
  24. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 053/179, ipn.gov.pl.
  25. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 055/59 t. 2, ipn.gov.pl.
  26. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 055/59 t. 6, ipn.gov.pl.
  27. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6087, ipn.gov.pl.
  28. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5883, ipn.gov.pl.
  29. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5911, ipn.gov.pl.
  30. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5947, ipn.gov.pl.
  31. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6081, ipn.gov.pl.
  32. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5949, ipn.gov.pl.
  33. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5994, ipn.gov.pl.
  34. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6070 t. 1, ipn.gov.pl.
  35. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6070 t. 2, ipn.gov.pl.
  36. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6077, ipn.gov.pl.
  37. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/5789, ipn.gov.pl.
  38. ↑ IPN, Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie 1946-1955, IPN Rz 108/6526, ipn.gov.pl.
  39. ↑ IPN, Prokuratura Wojewódzka w Rzeszowie 1950-1998, IPN Rz 108/6106, ipn.gov.pl.
  40. ↑ IPN, Prokuratura Wojewódzka w Rzeszowie 1950-1998, IPN Rz 108/6525, ipn.gov.pl.
  41. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie [1944] 1983-1990, IPN Rz 052/188 t. 1, ipn.gov.pl.
  42. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie [1944] 1983-1990, IPN Rz 052/188 t. 2, ipn.gov.pl.
  43. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie [1944] 1983-1990, IPN Rz 052/314, ipn.gov.pl.
  44. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990, ipn.gov.pl.
  45. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990, ipn.gov.pl.
  46. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 070/260, ipn.gov.pl.
  47. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 052/387, ipn.gov.pl.
  48. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 052/389, ipn.gov.pl.
  49. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu [1975] 1983-1990; IPN Rz 034/28, ipn.gov.pl.
  50. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu [1975] 1983-1990; IPN Rz 034/30, ipn.gov.pl.
  51. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu [1975] 1983-1990; IPN Rz 034/32, ipn.gov.pl.
  52. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990, ipn.gov.pl.
  53. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990; IPN Rz 00142/34/D, ipn.gov.pl.
  54. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990; IPN Rz 00142/34/J, ipn.gov.pl.
  55. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Przemyślu 1983-1990; IPN Rz 00142/36/D, ipn.gov.pl.
  56. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983-1990; IPN Rz 00141/2790/D, ipn.gov.pl.
  57. ↑ IPN, Wydział do Spraw Wyznań; IPN Rz 261/77, ipn.gov.pl.
  58. ↑ IPN, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Krośnie [1975] 1983-1990; IPN Rz 038/67 t. 1, ipn.gov.pl.
  59. ↑ Represje Służby Bezpieczeństwa wobec Kościoła Katolickiego w powiecie niżańskim w latach 1956-1970, [w:] Mirosław Głowacki, Studia Sandomierskie, t. 2011, nr 2, Stalowa Wola, s. 60 [dostęp 2022-08-14].
  60. ↑ Watchtower, Ciało Kierownicze dba o jedność — część 2, jw.org, 2022 [dostęp 2022-09-20].
  61. ↑ Jan Draus, Zbigniew Nawrocki, Przeciw Solidarności 1980–1989: rzeszowska opozycja w tajnych archiwach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Rzeszów: Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność” w Rzeszowie, 2000, s. 309.
  62. ↑ IPN, Wydział do Spraw Wyznań; IPN Rz 261/78, ipn.gov.pl.
  63. ↑ Historia pomocy. Józefa Sobol, sprawoedliwi.org.
  64. ↑ Marian Ważny, Zgromadzenie Świadków Jehowy w Lubaczowie, „Kresowiak Galicyjski”, kwiecień 1991, s. 2.
  65. ↑ Watchtower, Zbieranie „kosztowności” w Polsce, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 15 lipca 1992, s. 26.
  66. ↑ Zgromadzenie Świadków Jehowy w hali na Podpromiu w Rzeszowie [ZDJĘCIA], rzeszow.naszemiasto.pl, 9 marca 2019.
  67. ↑ Zgromadzenie Świadków Jehowy w Sanoku, „Kurier Podkarpacki”, lipiec 1995, s. 2.
  68. ↑ Encyklopedia Miasta Mielec [dostęp 2015-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-22].
  69. ↑ Radio Rzeszów, Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie, radio.rzeszow.pl, 20 listopada 2011 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-14].
  70. ↑ Rzeszowska Telewizja Internetowa, Błękitna TV, Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie, blekitna.tv:80.pl, 18 lipca 2012 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-25].
  71. ↑ TEMI. Krzysztof Modzelewski, Religie w Tarnowskiem. Świadkowie Jehowy, wsb-nlu.edu.pl, 21 lipca 1993 [dostęp 2020-04-13].
  72. ↑ Krzysztof Kapica, Kongres Świadków Jehowy 2019 w G2A Arena w Jasionce pod Rzeszowem, rzeszow.naszemiasto.pl, 23 listopada 2019 [dostęp 2019-11-23].
  73. ↑ G2A Arena, Kongres Świadków Jehowy, g2aarena.pl, 3 listopada 2019 [dostęp 2019-11-23].
  74. ↑ G2A Arena, Kongres Świadków Jehowy, g2aarena.pl, 2 listopada 2019 [dostęp 2019-11-23].
  75. ↑ Tłumy na zgromadzeniu Świadków Jehowy, warszawa.naszemiasto.pl, 6 lipca 2008.
  76. ↑ Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie, TvM Rzeszów, 18 lipca 2008.
  77. ↑ Świadkowie Jehowy pomagają młodym kierować się w życiu duchem Bożym, rzeszow.naszemiasto.pl, 2 lipca 2008 [dostęp 2021-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-06].
  78. ↑ Zgromadzeni Świadkowie mówią o źródle wiarygodnych rad, rzeszow.naszemiasto.pl, 2 lipca 2008 [dostęp 2021-05-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-01-03].
  79. ↑ Zgromadzenie Świadków Jehowy w hali na Podpromiu, mmrzeszow.pl [dostęp 2014-04-25].
  80. ↑ W Rzeszowie trwa zgromadzenie Świadków Jehowy, nowiny24.pl, 17 lipca 2010.
  81. ↑ Zbliża się Kongres Świadków Jehowy, rzeszow.naszemiasto.pl, 14 czerwca 2011 [dostęp 2020-04-09].
  82. ↑ Rzeszów. Kongres Świadków Jehowy, rzeszow360.pl, 13 czerwca 2011.
  83. ↑ W Rzeszowie rozpoczął się kongres Świadków Jehowy, mmrzeszow.pl, 2 lipca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-09-03].
  84. ↑ Trzydniowy kongres Świadków Jehowy już w ten weekend w Rzeszowie, rzeszow.naszemiasto.pl, 14 lipca 2012 [dostęp 2020-04-06].
  85. ↑ Trwa Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie, rzeszow.tvp.pl, 27 lipca 2013 [dostęp 2020-04-06].
  86. ↑ W Rzeszowie rozpoczął się kongres Świadków Jehowy pod hasłem „Naśladujmy Jezusa!”, wirtualnejaslo.pl, 31 lipca 2015 [dostęp 2020-04-04].
  87. ↑ Zakończył się trzydniowy kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie, rzeszow24.pl, 2 sierpnia 2015 [dostęp 2020-04-04].
  88. ↑ Kongres Świadków Jehowy, rzeszow.tvp.pl, 1 sierpnia 2015 [dostęp 2020-04-04].
  89. ↑ TV Rzeszów, W Rzeszowie trwa Kongres Świadków Jehowy, 18 lipca 2016 [dostęp 2020-04-04].
  90. ↑ Mariusz Parkitny, Tysiące świadków Jehowy w Rzeszowie, rzeszow.wyborcza.pl, 17 lipca 2016 [dostęp 2020-04-04].
  91. ↑ Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie. 21 nowych wyznawców, rzeszow-news.pl, 17 lipca 2016 [dostęp 2020-04-04].
  92. ↑ Kongres Świadków Jehowy w Rzeszowie [ZDJĘCIA], rzeszów.naszemiasto.pl, 9 lipca 2017 [dostęp 2021-05-06].
  93. ↑ Tysiące osób na kongresie Świadków Jehowy w Rzeszowie [ZDJĘCIA], rzeszow.wyborcza.pl, 10 lipca 2017 [dostęp 2021-05-06].
  94. ↑ W Rzeszowie odbędzie się Kongres Świadków Jehowy. Weźmie w nim udział 4500 osób, resinet.pl, 26 czerwca 2017 [dostęp 2019-08-29].
  95. ↑ Andrzej Błoński, Kongres Świadków Jehowy (16.08.2019), andrzejblonski.com, 16 sierpnia 2019 [dostęp 2021-05-08].
  96. ↑ Biuletyn: Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Rzeszów [dostęp 2016-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-20].
  97. ↑ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Departament Kontroli, Skarg i Wniosków, Informacja o stanie realizacji praw osób osadzonych w Strzeżonych Ośrodkach Dla Cudzoziemców Prowadzonych przez Straż Graniczną, archiwum.mswia.gov.pl, Warszawa, styczeń 2013, s. 24.
  98. ↑ Watchtower, Zgromadzenie okręgowe „Nosicieli światła” w roku 1992, „Nasza Służba Królestwa”, maj 1992, s. 3.
  99. ↑ Watchtower, Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, maj 2005, s. 7.
  100. ↑ JW Broadcasting — styczeń 2023: Zgromadzenie statutowe 2022, część 1 [od 56 min.], jw.org, 2 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-02].
  101. ↑ Watchtower, Specjalna wizyta u uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce oraz u ochotników niosących im pomoc, jw.org, 18 maja 2022 [dostęp 2022-05-18].
  102. ↑ Chrześcijańska miłość w działaniu, roztocze.net, 2 marca 2022 [dostęp 2020-03-03].
  103. ↑ Bogdan Hućko, Uciekają przed piekłem wojny. W Korczowej pomaga im wielu [ZDJĘCIA], jaslo.naszemiasto.pl, 3 marca 2022 [dostęp 2020-03-04].
  104. ↑ Chrześcijańska miłość w działaniu, Świadkowie Jehowy pomagają współwyznawcom, tulublin.pl, 1 marca 2022 [dostęp 2020-03-02].
  105. ↑ Lokalne działania zmieniają świat – 15 marca 2022, radio.rzeszow.pl, 15 marca 2022 [dostęp 2020-03-15].
  106. ↑ David López Frías, El miedo acelera la huida de ucranianos: “Ya sólo hay 2 kilómetros de cola en la frontera”, elperiodico.com.es, 4 marca 2022 [dostęp 2020-03-06] (hiszp.).
  107. ↑ By Giovanni Convertini, I Testimoni di Geova soccorrono i loro compagni di fede dell’Ucraina, periodicodaily.com, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-06] (wł.).
  108. ↑ Michał Olszewski, Dziesiątki tysięcy uciekinierów próbują dostać się do Polski. Długa noc w Medyce, Przemyślu i Krościenku, rzeszow.wyborcza.pl, 26 lutego 2022 [dostęp 2020-03-02].
  109. ↑ Watchtower, Szczodre dawanie w potrzebie, jw.org, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07].
  110. ↑ Watchtower, Opowieści uchodźców z Ukrainy, jw.org, 31 marca 2022 [dostęp 2022-04-06].
  111. ↑ Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 4/2022, jw.org, 3 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-03].
  112. ↑ Marcin Żyła, Pierwsze sto metrów Polski. Reportaż z granicy, tygodnikpowszechny.pl, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-12-25].
  113. ↑ PWSW, Kresowe dziedzictwo- narody, wyznania, kultura, 2012 [dostęp 2017-09-27].
  114. ↑ Tomasz Bugaj, Kulturowe narracje Świadków Jehowy, 1 grudnia 2016.
  115. ↑ Uniwersytet Rzeszowski, I Międzynarodowy Kongres Praw Człowieka, 2018, s. 8.
  116. ↑ Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego 2004, rzeszow.stat.gov.pl, 2004, s. 109 [dostęp 2022-12-26].
  117. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne oraz stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008, stat.gov.pl, 2009, s. 127-128 [dostęp 2022-12-24].
  118. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne oraz stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009-2011, stat.gov.pl, 2013, s. 131-132 [dostęp 2022-12-24].
  119. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2012-2014, stat.gov.pl, 2016, s. 131-132 [dostęp 2022-12-24].
  120. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2015-2018, 28 lutego 2020, s. 234–236.
  121. ↑ Radio Rzeszów, Upamiętniają śmierć Chrystusa, radio.rzeszow.pl, 15 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-15].
  122. ↑ a b c d e f Bogdan Hućko, Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa u Świadków Jehowy, jaslo.naszemiasto.pl, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14].


Świadkowie Jehowy w Polsce

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Yellow pog.svg
Shiny yellow button/marker widget. Used to mark the location on a map.
Buildings in Sanok Jehowy.JPG
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Buildings_in_Sanok
Hala Podpromie.JPG
Podpromie Hall of Rzeszów
Kingdom Halls Krosno.jpg
Autor: Siwres, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kingdom Halls Krosno