Świadkowie Jehowy w województwie zachodniopomorskim

Świadkowie Jehowy w województwie zachodniopomorskim – wspólnota religijna Świadków Jehowy w województwie zachodniopomorskim. W wyniku Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 określono liczbę osób na terenie województwa deklarujących swoją przynależność religijną do Świadków Jehowy na 8724[1]. Natomiast liczba głosicieli według opracowania GUS „Wyznania religijne w Polsce 2019–2021” w roku 2021 wynosiła 7559[2]. W lipcu 2022 roku na terenie województwa znajdowały się miejsca zgromadzeń 84 zborów (w tym zboru języka migowego, zboru angielskojęzycznego, dwóch zborów rosyjskojęzycznych, jednego zboru i grupy ukraińskojęzycznej oraz grupy polskojęzycznej na oddaleniu)[3][a][b].

Historia

Początki

Początek XX wieku

Działalność rozpoczęli niemieccy współwyznawcy około roku 1910 (na terenie należącym wtedy do Cesarstwa Niemieckiego). Powstały grupy wyznawców w Szczecinie (w tym na obecnym osiedlu Dąbie), Stargardzie, Sianowie i Goleniowie.

W latach 1910–1920 grupy w Szczecinie (1913, 1916, 1917), Goleniowie (1915, 1920), Koszalinie (1918), Sianowie (1910, 1911), Stargardzie (1918) i Sławnie (1920) odwiedzał przedstawiciel niemieckiego biura, pielgrzym Hermann Herkendell (1889–1926)[4][5][6][7][8][9]. W roku 1913, 1916 i 1917 zbory w Szczecinie, Altdamm (1917), Goleniowie (1913, 1917), Stargardzie (1913, 1917) i Policach (1916) odwiedził Paul Balzereit[c].

W 1914 roku zbór w Szczecinie liczył około 30 osób[10].

23 maja 1915 roku kongres odbył się w Szczecinie (Logenhaus, Große Wollweberstr. 64)[11]. Działało wówczas na tym terenie 75 wyznawców[12], w 1919 roku – 105 w mieście i 21 w nowo powstałym zborze w Altdamm, czyli w sumie 126 wyznawców. W roku 1925 – łącznie 267. Rok później zanotowano liczbę 331, a w 1927 – 368 (w tym 66 w Altdamm) osób[10]. Kolejne kongresy odbyły się w Szczecinie, Stargardzie i Goleniowie w styczniu 1917 roku[13], w listopadzie 1918 roku i lutym 1919 roku w Szczecinie[14].

W roku 1916 i 1917 zbory w Szczecinie, Dąbiu, Policach, Lubczynie, Goleniowie i Pyszce odwiedził pielgrzym Max Cunow[d].

W latach 1917–1919 zbory w Szczecinie, Goleniowie, Stargardzie i Lubczynie odwiedzał pielgrzym Karl Wellershaus[e][15].

W maju 1917 roku Dramat Eureka (skrócona wersja Fotodramy stworzenia) został wyświetlony w Szczecinie (6–8.05), Goleniowie (16–18.05) i Stargardzie (13–15.05)[16][17].

W 1919 grupy w Goleniowie, Lubczynie oraz w Przypólsku liczyły ogółem 22 wyznawców. W roku 1924 na dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w Szczecinie było obecnych 197 osób, w Koszalinie – 44, a w Altdamm – 38 osób[18]. W 1925 roku grupa wyznawców w Goleniowie skupiała ok. 40 osób, w 1927 – 50[12][10].

Fotodrama stworzenia wyświetlana była w Szczecinie od roku 1928 (jej skrócona wersja – Dramat Eureka, wyświetlany był w Szczecinie, Goleniowie i Stargardzie już w roku 1917)

W 1928 roku rozpoczęto wyświetlanie nowego filmu Dramat stworzenia – późniejszej niemieckiej wersji Fotodramy stworzenia, której taśmy w tym kraju uległy już zniszczeniu[19] i pokazano go m.in. w kilku miastach na Pomorzu, również w Szczecinie (tam Erich Frost po raz pierwszy zapewnił temu filmowi właściwy akompaniament muzyczny)[11].

W latach 20. XX wieku największe grupy wyznawców były w takich miejscowościach i ich okolicach jak: Szczecin, Koszalin, Kołobrzeg, Sławno, Goleniów, Bobolice, Dygowo, Stargard, Kamień Pomorski, Białogard, Płoty i Czaplinek.

Lata 30. XX wieku

W lipcu 1931 roku Świadkowie Jehowy (przyjęcie nowej nazwy[f]) zorganizowano dwudniowe zgromadzenia m.in. w Goleniowie, Szczecinku i Stargardzie, a w roku 1932 w Szczecinie (6, 7 sierpnia, przy Kronprinzenstr. 10), Sławnie (23, 24 kwietnia i 28, 29 maja, przy Kösliner Vorstadt 64), Drawsku Pomorskim (30 kwietnia, 1 maja, przy Gr. Mühlenstr. 2) i Koszalinie (7, 8 maja, przy Am Kamp 29a).

Wiosną 1933 roku niemieckojęzyczne zbory w Szczecinie, Dąbiu, Dygowie, Goleniowie, Kamieniu Pomorskim, Stepnicy, Pełczycach, Policach (Jasienicy), Stargardzie, Krzywnicy, Runowie, Świdwinie, Drawsku Pomorskim, Czaplinku, Sikorach, Szczecinku, Bobolicach, Sławnie, Koszalinie, Białogardzie, Sulechówku, Sianowie i Warninie odwiedził pielgrzym o nazwisku Kiper[g][20].

Od 1936 roku oraz już w czasie II wojny światowej wielu wyznawców zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych, wielu z nich tam zginęło (m.in. z Koszalina i Sławna)[21][22][23][24][10].

Okres powojenny

Publikacje Świadków Jehowy („Nasza Służba Królestwa” z lat 50. XX w.) drukowano potajemnie w okresie zakazu działalności również na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego[25]

W roku 1946 wyznawcy działali m.in. w Szczecinie (gdzie w Golęcinie[25] mieściła się ich Sala Królestwa), Ińsku, Świnoujściu, Koszalinie i Stargardzie. Oficjalnym przedstawicielem Biura Oddziału Świadków Jehowy był m.in. Tomasz Piela z Warszkowa. Działał też zbór w Sławnie[26].

W kwietniu 1946 roku na uroczystości Wieczerzy Pańskiej (Pamiątce) w Myśliborzu z całego terenu od Szczecina, Piły pod Zieloną Górę obecnych było 27 osób.

Po zakończeniu wojny Świadkowie Jehowy organizowali większe zgromadzenia, m.in. w Szczecinie, Koszalinie i Stargardzie[27]. W roku 1947 na terenie województwa szczecińskiego działało 35 zborów[28][29].

W roku 1948 roku w Międzyzdrojach działało około 12 głosicieli[30].

Prześladowania

Dochodziło do coraz częstszych zatrzymań i konfiskat publikacji[31]. W maju 1949 podczas pierwszego dnia zgromadzenia obwodowego w Szczecinie aresztowano obecnych, następnego dnia było ponad 1000 obecnych. Milicjanci aresztowali kolejno 27 mówców[25].

W roku 1950 władza skonfiskowała szczecińską Salę Królestwa przy ul. Pokoju 1. Zebrania odtąd odbywały się w mieszkaniach wyznawców (m.in. w szczecińskich Podjuchach, Klęskowie, Skolwinie). Według szacunków Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa wiosną 1950 roku na terenie województwa szczecińskiego działało 59 grup. Ustalił też informacje o 1445 głosicielach mieszkających w województwie szczecińskim i oszacował liczbę głosicieli oraz osób zainteresowanych na około 2700. W czerwcu 1950 roku według kolejnych szacunków WUB w województwie szczecińskim działało 21 grup i co najmniej 1600 głosicieli, a w województwie koszalińskim 30 grup i około 1000 głosicieli[32].

W latach 1950–1952 MBP aresztowało kilkudziesięciu wyznawców w Szczecinie, Stargardzie i innych miejscach[25]. Od tego roku działalność prowadzona była konspiracyjnie. W województwie szczecińskim poza główną akcją aresztowań z czerwca, 5 lipca 1950 roku przeprowadzono następną, podczas której aresztowano kolejnych głosicieli. Według niepełnych danych na dzień 8 lipca 1950 roku liczba aresztowanych w województwie wynosiła 76 osób. Do 5 sierpnia liczba wzrosła do 96 osób, 11 osób zostało zwolnionych, a 85 pozostawało w areszcie. Na koniec 1950 roku w województwie szczecińskim spośród 77 aresztowanych, 26 zostało skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności. Natomiast w województwie koszalińskim spośród 60 aresztowanych, 28 zostało skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności[33].

W maju 1952 roku w Szczecinie aresztowano nadzorcę obwodu, Alojzego Prostaka z Krakowa. Po 2 latach pobytu w areszcie zmarł[34]. W czasie zakazu działalności (od początku lat 50. do końca lat 80. XX w.) organizowano potajemne zgromadzenia, tzw. konwencje leśne. Publikacje Świadków Jehowy drukowano potajemnie w różnych miejscach na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego, m.in. w Stargardzie, gdzie w roku 1970 za posiadanie nielegalnej drukarni skazano na 3 lata więzienia jednego z tamtejszych wyznawców. Również inni tutejsi Świadkowie Jehowy za działalność religijną oraz za odmowę służby wojskowej byli skazywani na kilkuletnie kary pozbawienia wolności[25]. W latach 1980-1990 Sądy Wojskowe Okręgu Koszalińskiego rozpoznały łącznie 137 spraw odmowy służby wojskowej, wydając wyroki średnio w przedziale od 2 lat i 6 miesięcy do 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. 21 z tych osób pochodziło z powiatu kołobrzeskiego[35].

Czas „odwilży”

Pod koniec 1977 roku Daniel Sydlik z Ciała Kierowniczego spotkał się z niektórymi wyznawcami z terenu obecnego województwa[36].

Szczególnie od 70. XX wieku głosiciele w lecie prowadzą grupową wyjazdową działalność kaznodziejską na terenach, gdzie jest mniej wyznawców (dawne nazwy: grupy pionierskie, ośrodki pionierskie, obozy pionierskie)[b]. Pod koniec lat 70. XX wieku niektórym Świadkom udało się wyjechać na kongresy poza granice Polski – najpierw do Lille we Francji, potem do Kopenhagi w Danii, w roku 1980 („Miłość Boża”) i w 1981 do Wiednia, a w latach 90. XX wieku i w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku delegacje z tutejszych zborów były na kongresach międzynarodowych w Niemczech, Austrii, Francji, Rosji, Czechach, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, na Węgrzech i na Ukrainie.

Rozwój działalności

Kongresy i zgromadzenia

Chrzest na kongresie pod hasłem „Kierowani duchem Bożym” w Szczecinie (2008)
Kandydaci do chrztu na kongresie w Szczecinie (2008)
Mówca na kongresie w Szczecinie (2008)

Od lat 80. XX wieku do początku XXI wieku zgromadzenia odbywały się[b]. w szczecińskich i koszalińskich halach oraz stadionach (w latach 90. XX wieku m.in. w Hali Gwardii Koszalin[37].

Kongresy w Szczecinie odbyły się na Stadionie Miejskim przy ul. Karłowicza (1984, 1986, 1987, 1988, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 2004, 2010[38][39][40], 2011[41][42], 2012 (przeszło 8 tysięcy obecnych)[43], 2013[44][45], 2014[46]), na Stadionie Arkonii (1997, 1998, 1999, 2000, 2001[47], 2002, 2003, 2005, 2007[48], 2008 (ochrzczono 85 osób)[49][50], 2009[51]), w Netto Arena (Hali Azoty) (2015[52], 2016 (ponad 5 tysięcy obecnych, ochrzczono 30 osób)[53][54], 2017 (5589 obecnych)[55], 2018 (ponad 5600 obecnych)[56][57], 2019 (5768 obecnych)[58][59]).

W Koszalinie kongresy odbyły się na Stadionie Gwardii (1996, 1997[60], 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007[61], 2008[62][63], 2010), w Amfiteatrze (2011[64], 2012, 2014), w Hali Widowiskowo-Sportowej (2015, 2016, 2017, 2018[65]).

Dodatkowo kongresy regionalne w 2018 i 2019 odbyły się w Sali Zgromadzeń w Mostach.

Sala Zgromadzeń

W Sali Zgromadzeń w Mostach odbywają się zgromadzenia obwodowe, z których korzystają zachodniopomorskie, częściowo lubuskie zbory oraz zbory z okolic Słupska – około 9 tysięcy wyznawców[b][66]. Obiekt wzniesiono od podstaw w ciągu 9 miesięcy przez wolontariuszy ze 126 zborów. Uroczyste otwarcia odbyło się 12 grudnia 2009 roku. Audytorium głównej sali posiada prawie 1000 miejsc siedzących[67]. W miejscowości znajduje się również Sala Królestwa (dla dwóch zborów: Maszewo i Goleniów[3]).

Sale Królestwa

Od początku lat 90. XX wieku rozpoczęto budowę Sal Królestwa. Jedna z pierwszych powstała w Stargardzie (1990 i 1999)[68]. W następnych latach powstały kolejne (m.in. w Kołobrzegu (1998), Policach (2018), Szczecinku (2019))[69]

Działalność w zakładach karnych

Świadkowie Jehowy prowadzą także biblijną działalność wychowawczą w zakładach karnych na terenie województwa, studiując Biblię z więźniami[b]. Niektórzy skazani dzięki temu dokonali niezbędnych zmian w swym postępowaniu, by mogli zostać ochrzczeni[70].

Bezkrwawa chirurgia

W Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie tamtejszy zespół operuje Świadków Jehowy bez krwi[71][72].

Działalność kaznodziejska

W 2008 roku na terenie województwa działały 123 zbory[73]. W 2010 roku było 8655 głosicieli w 123 zborach oraz 66 Sal Królestwa[74]. W latach 2012–2020 nastąpiła reorganizacja zborów, wskutek czego zbory stały się większe i lepiej zorganizowane, lecz ich liczba zmniejszyła się.

W roku 2013 rozpoczęto specjalne świadczenie publiczne na terenie wielkomiejskim obejmujące Szczecin. Wdrożono też program świadczenia publicznego na terenie poszczególnych zborów za pomocą wózków z bezpłatną literaturą biblijną[b][75][76].

W 2015 roku było 8278 głosicieli w 87 zborach[77]. W roku 2018 liczba głosicieli wynosiła 7628 należących do 82 zborów[78]. W 2021 roku było 7559 głosicieli należących do 85 zborów, w których usługiwało 624 starszych zboru[2].

Działalność prowadzona jest również wśród obcokrajowców. Oprócz zebrań zborowych w języku polskim i polskim migowym, organizowane są w języku angielskim, rosyjskim i ukraińskim (do 2020 roku też w języku wietnamskim, a do 2021 roku również w języku niemieckim).

Kursy

W grudniu 2015 roku w Szczecinie zakończyła naukę 5 klasa Kursu dla Ewangelizatorów Królestwa, a w grudniu 2017 w Kołobrzegu – 19 klasa tego kursu.

Pomoc humanitarna

Od końca lutego 2022 roku rozpoczęto organizowanie pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji[79]. W tym celu na terenie województwa powołano jeden z 16 Komitetów Pomocy Doraźnej działających w Polsce, składający się z przeszkolonych wolontariuszy[80].

Zbory

Kompleks 3 Sal Królestwa w Szczecinie, w którym na zebraniach chrześcijańskich zgromadza się 8 zborów

Poniższa lista obejmuje zbory zgromadzające się na terenie województwa[3][b][h]:

Na terenie miast na prawach powiatu[i]
  • Koszalin: 6 zborów: Lechicka, Morska, Północ, Rokosowo, Rosyjski, Wschód
  • Szczecin: 21 zborów: Angielski, Bukowe, Dąbie, Grabowo, Gumieńce, Krzekowo, Migowy, Niebuszewo, Nowe Centrum, Ogrody, Osiedle Książąt, Platany, Pocztowa, Pogodno, Południe, Przyodrze (Sala Królestwa: Police), Reda, Rosyjski, Słoneczne, Stare Miasto, Ukraiński
  • Świnoujście: 3 zbory: Warszów, Wschód, Zachód[81]
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego
Geographylogo.svg
Miejscowości w województwie zachodniopomorskim, w których są zbory Świadków Jehowy. Na niebiesko zaznaczono położenie Sali Zgromadzeń w Mostach.
Sala Królestwa w Stargardzie
Na terenie powiatów

Uwagi

  1. ↑ Obwody polskojęzyczne: Szczecin–Wschód, Szczecin–Zachód, Koszalin–Kołobrzeg, Stargard, Piła (część), Gorzów Wielkopolski (część), Słupsk (część), polskiego języka migowego: Bydgoszcz–Wschód (część); angielski (część); rosyjski (część); ukraiński (część).
  2. ↑ a b c d e f g W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). W związku z tym do 31 grudnia 2022 roku zawieszono wszelkie szkolenia i kursy (oprócz Kursu Służby Pionierskiej przeprowadzanego do końca 2022 roku w formie wideokonferencji). Od marca 2020 roku zebrania zborowe odbywały się wyłącznie w formie wideokonferencji, a od 1 kwietnia 2022 roku odbywają się ponownie w Sali Królestwa oraz w formie „hybrydowej” (wszyscy uczestnicy w Sali Królestwa i odbierający program transmitowany przez wideokonferencje mogą brać czynny udział w punktach i dyskusjach). Do 31 grudnia 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczany w oficjalnym serwisie internetowym jw.org. Do 31 maja 2022 roku wstrzymano również budowy i remonty Sal Królestwa.
  3. ↑ Hermann Herkendell złożył wizyty grupom w Szczecinie (18.07.1910; 16.06.1911; 23, 24.03.1914; 1–4.02.1915, 2–5.05.1918; 3,4.10.1920), Goleniowie (8.02.1915; 7, 8.10.1920), Koszalinie (29.04.1918), Sianowie (17.07.1910; 17.06.1911), Stargardzie (30.04, 1.05.1918) i Sławnie (9.10.1920). Paul Balzereit odwiedził zbory w Szczecinie (12–14.10.1913; 10, 11.08.1916; 6–8.05.1917), Altdamm (10–12, 22.05.1917), Goleniowie (15.10.1913; 16–18, 23.05.1917), Stargardzie (16.10.1913; 13–15.05.1917) i Policach (9.08.1916).
  4. ↑ Max Cunow odwiedził zbór w Szczecinie (26–28.05.1916; 3.09.1916; 13.05.1917), Dąbiu (9.05.1917), Goleniowie (27.04.1916; 1.10.1916; 10.05.1917), Lubczynie (11.05.1917), Policach (29.09.1916; 8.05.1917), Pyszce (4.08.1917) i Stargardzie (12.05.1917).
  5. ↑ Karl Wellershaus odwiedził zbór w Szczecinie (14.01.1917; 28, 29.11.1918; 10, 11.02.1919), Goleniowie (15.01.1917), Lubczynie (16.01.1917) i Stargardzie (17.01.1917).
  6. ↑ Największa grupa Badaczy Pisma Świętego, która pozostała związana z Towarzystwem Strażnica, 26 lipca 1931 roku przyjęła nazwę Świadkowie Jehowy.
  7. ↑ Kiper w 1933 roku odwiedził zbory w Szczecinie (18–21.03), Dąbiu (16.03), Dygowie (29, 30.04; 22, 23.05), Goleniowie (14, 15.03), Kamieniu Pomorskim (12.03), Stepnicy (13.03), Pełczycach (26.03), Policach (Jasienicy) (22.03), Stargardzie (23–25.03), Krzywnicy (27.03), Runowie (28.03), Świdwinie (29.03), Drawsku Pomorskim (30, 31.03), Czaplinku (9.04; 2.05), Sikorach (10.04; 3.05), Szczecinku (11.04; 4.05), Bobolicach (12.04; 5.05), Sławnie (21.04), Koszalinie (24, 25.04; 17, 18.05), Białogardzie (26, 27.04; 19, 20.05), Sulechówku (22.04; 15.05), Sianowie (23.04; 16.05) i Warninie (28.04; 21.05).
  8. ↑ Według NSP 2011 największy odsetek mieszkańców deklarujących przynależność do Świadków Jehowy zanotowano w Szczecinie, Koszalinie, Świnoujściu oraz w powiecie choszczeńskim, goleniowskim, kołobrzeskim, koszalińskim, myśliborskim i polickim (0,25–0,49%); w powiecie gryfickim i stargardzkim (0,18–0,24%); a w pozostałych poniżej 0,18% (uwzględniono tylko deklaracje powyżej 300 osób w powiecie).
  9. ↑ W nazwach zborów na terenie miast na prawach powiatu pominięto pierwszy człon ich nazwy, którym jest nazwa miasta, na terenie którego zgromadza się dany zbór.

Przypisy

  1. ↑ GUS, Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011.
  2. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2019-2021, stat.gov.pl, 22 grudnia 2022, s. 216-217 [dostęp 2022-12-23].
  3. ↑ a b c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-07-04].
  4. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 czerwca 1910, s. 98 (niem.).
  5. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 maja 1911, s. 80 (niem.).
  6. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 marca 1914, s. 34 (niem.).
  7. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 marca 1915, s. 18 (niem.).
  8. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 kwietnia 1919, s. 50 (niem.).
  9. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 października 1920, s. 146 (niem.).
  10. ↑ a b c d Archiv-Vegelahn Niedersachsen Harz, Pommern, Genealogie, Bibeln, Jehovas Zeugen, karlo-vegelahn.de (niem.).
  11. ↑ a b 1915 – Hauptversammlung (niem.)..
  12. ↑ a b „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 sierpnia 1922, s. 114 (niem.)..
  13. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 stycznia 1917, s. 2 (niem.).
  14. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, kwiecień 1919, s. 50 (niem.).
  15. ↑ Bruder Karl Wellershaus, archiv-vegelahn.de (niem.).
  16. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 maja 1917, s. 96 (niem.).
  17. ↑ Watch Tower Bible and Tract Society, „Dramat stworzenia” — niezapomniana produkcja, jw.org, 29 listopada 2022.
  18. ↑ C.T. Russell, Memorial Report for 1924, „Strażnica i Zwiastun Obecności Chrystusa”, Towarzystwo Strażnica, 15 lipca 1924, s. 218 (ang.).
  19. ↑ Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych, s. 15.
  20. ↑ Watchtower, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 kwietnia 1933, s. 128 (niem.).
  21. ↑ Teresa Wontor-Cichy, Więzieni za wiarę: Świadkowie Jehowy w KL Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003.
  22. ↑ Wiesław Jan Wysocki, Bóg na nieludzkiej ziemi, Warszawa 1978, s. 178.
  23. ↑ J. Niedźwiadek, A jednak ocalałam, „Wieści” (16), 1985.
  24. ↑ Holocaust Survivors and Victims Database. Wanda Darsow, [w:] Holocaust Encyclopedia [online], United States Holocaust Memorial Museum [dostęp 2022-09-26].
  25. ↑ a b c d e Joanna Chrzanowska, Monika Moeller, Nie-boskie życie szczecińskich wspólnot wyznaniowych z władzami PRL, „Ucz się z historii” (HB10/0133-Z/0), Szczecin: Archiwum Ośrodka Karta, 2006, s. 114-131 [dostęp 2014-05-28].
  26. ↑ Religie w Słupskiem, „Głos Pomorza”, 18 października 1991, s. 6.
  27. ↑ Krzysztof Biliński, Hiobowie XX wieku, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, 2012, s. 125–127, ISBN 978-83-63306-15-1, OCLC 839256207.
  28. ↑ Kazimierz Urban, Mniejszości religijne w Polsce 1945–1991 (zarys statystyczny), Kraków 1994, s. 20.
  29. ↑ Witold Kaszewski, Wierni Jehowie. Dzieje Świadków Jehowy w regionie łódzkim, Wydawnictwo A Propos, 2011, s. 87, ISBN 978-83-917339-8-1.
  30. ↑ Justyna Obodzińska, Z dziejów chrześcijaństwa na ziemi wolińskiej, [w:] Studia Włocławskie [online], bazhum.muzhp.pl, wrzesień 2006, s. 321, 322.
  31. ↑ 1949 Yearbook of Jehovah's Witnesses, Watchtower, 1949, s. 213–216 (ang.).
  32. ↑ Grzegorz Jasiński, Próba likwidacji wyznania Świadków Jehowy w Polsce w drugiej połowie 1950 roku. Zarys zagadnienia, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie , 2020.
  33. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Działalność Świadków Jehowy w 1952 r. Charakterystyka, sierpień 1952, Warszawa: IPN, 1952, s. 110–170.
  34. ↑ Rocznik Świadków Jehowy 1994, s. 226.
  35. ↑ Archiwum IPN w Szczecinie, AIPN Sz: 366/78, 366/79, 366/80, 366/81, 366/82, 366/83, 366/86, 366/87, 366/89, 366/178, 366/179,366/180, 366/182, 366/183, 874/96/1044, 366/203, 366/204, 366/205, 366/206.
  36. ↑ Watchtower, Ciało Kierownicze dba o jedność — część 2, jw.org, 2022 [dostęp 2022-09-20].
  37. ↑ Religie w Polsce. Świadkowie Jehowy, „Głos Pomorza”, 13 maja 1990, s. 6.
  38. ↑ Wielkie spotkanie świadków Jehowy, wyborcza.pl, 9 lipca 2010.
  39. ↑ Przyjeżdża 7 tysięcy Świadków Jehowy, radioszczecin.pl, 9 lipca 2010.
  40. ↑ Tysiące świadków Jehowy przybyło na stadion Pogoni Szczecin, gs24.pl, 12 lipca 2010.
  41. ↑ Małgorzata Frymus, Zjazd Świadków Jehowy na Pogoni, radioszczecin.pl, 1 lipca 2011 [dostęp 2020-04-09].
  42. ↑ Stadion Pogoni. Kongres Świadków Jehowy, gs24.pl, 1 lipca 2011 [dostęp 2020-04-09].
  43. ↑ Tysiące Świadków Jehowy na kongresie w Szczecinie, gs24.pl, 7 lipca 2012 [dostęp 2020-04-06].
  44. ↑ Maciej Pieczyński, W weekend Kongres Świadków Jehowy w Szczecinie, gs24.pl, 18 lipca 2013 [dostęp 2020-04-06].
  45. ↑ Andrzej Szkocki, Kongres Świadków Jehowy w Szczecinie. Chrzest nowych wiernych [zdjęcia, wideo], gs24.pl, 20 lipca 2013 [dostęp 2021-05-06].
  46. ↑ Kasia Sienkiewicz, Trwa Kongres Świadków Jehowy, szczecin.naszemiasto.pl, 5 lipca 2014 [dostęp 2021-05-05].
  47. ↑ Czas przypomnienia, „Gazeta Wyborcza, GW Szczecin”, nr 164, 16 lipca 2001, s. 2 [dostęp 2017-12-05].
  48. ↑ Świadkowie Jehowy w Szczecinie, radioszczecin.pl, 20 lipca 2007.
  49. ↑ Szczecin: Zgromadzenie Świadków Jehowy, mmszczecin.pl, 11 lipca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2009-03-22].
  50. ↑ Arkonia: Chrzest Świadków Jehowy na stadionie. [zdjęcia], szczecin.naszemiasto.pl, 12 lipca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2020-06-29].
  51. ↑ Szczecin: Zgromadzenie Świadków Jehowy, mmszczecin.pl [dostęp 2014-04-25].
  52. ↑ Takich tłumów jeszcze w Azoty Arenie nie było. Kongres świadków Jehowy, szczecin.wyborcza.pl, 1 sierpnia 2015 [dostęp 2020-04-07].
  53. ↑ Janusz Ludwiczak, "To dla nich najważniejszy dzień" - nowi Świadkowie Jehowy przyjęli chrzest na Targach, lazarz.pl, 17 lipca 2016 [dostęp 2020-04-04].
  54. ↑ Mariusz Parkitny, Tysiące świadków Jehowy w Szczecinie, gs24.pl, 9 lipca 2016 [dostęp 2020-04-04].
  55. ↑ Tysiące Świadkow Jehowy w Szczecinie. Chrzest nowych wyznawców [WIDEO], gs24.pl, 24 czerwca 2017 [dostęp 2019-08-29].
  56. ↑ Mariusz Parkitny, 5 tys. osób na kongresie Świadków Jehowy w Szczecinie, gs24.pl, 10 sierpnia 2018 [dostęp 2019-08-07].
  57. ↑ Hala wypełniona po brzegi. Trwa Kongres Świadków Jehowy, szczecin.wyborcza.pl, 11 sierpnia 2018 [dostęp 2019-08-08].
  58. ↑ Oskar Masternak, Kongres Świadków Jehowy w weekend w Szczecinie, szczecinnaszemiasto.pl, 9 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-09].
  59. ↑ Oskar Masternak, „Miłość nigdy nie zawodzi” - kongres Świadków Jehowy w Netto Arenie, szczecinnaszemiasto.pl, 11 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-14].
  60. ↑ Dzień Jehowy, „Głos Pomorza”, 8 sierpnia 1997, s. 6.
  61. ↑ Koszalin. Kongres Świadków Jehowy, gk24.pl, 8 lipca 2007.
  62. ↑ Koszalin. Świadkowie Jehowy będą modlić się na stadionie, gk24.pl, 11 lipca 2008.
  63. ↑ Spotkanie Świadków Jehowy, gk24.pl, 14 lipca 2008.
  64. ↑ Świadkowie Jehowy na całym świecie zapraszają na Kongresy, sj-media.org, 2011 [dostęp 2020-04-09].
  65. ↑ Kongres Świadków Jehowy w Koszalinie [zdjęcia, wideo], szczecin.wyborcza.pl, 10 sierpnia 2018 [dostęp 2021-05-05].
  66. ↑ Mosty: Zgromadzenia obwodowe, jw.org [dostęp 2022-12-25].
  67. ↑ Świadkowie Jehowy mają nową salę zgromadzeń, gs24.pl.
    *Budują sobie salę zgromadzeń, goleniowska.com, 21 maja 2009 [dostęp 2016-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-07].
    *m, Regionalne centrum Świadków Jehowy w Mostach, szort.pl, 26 października 2008 [dostęp 2016-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-09].
    *Świadkowie Jehowy mają nową salę zgromadzeń. Budynek w Mostach kosztował kilka milionów złotych, gs24.pl, 18 stycznia 2010 [dostęp 2016-10-21].
  68. ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy Stargard, pomorzezachodnie.travel.
  69. ↑ W Szczecinku powstaje nowa świątynia. Zbór Świadków Jehowy, gk24.pl, 7 listopada 2018.
  70. ↑ Joanna Krężelewska, Za kratami Bóg mi wybaczył, wspolczesna.pl, 31 stycznia 2010 [dostęp 2015-02-26].
  71. ↑ TVP Szczecin, Trudny zabieg bez transfuzji krwi w szczecińskim szpitalu, szczecin.tvp.pl, 12 maja 2017 [dostęp 2017-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-08].
  72. ↑ Gazeta Wyborcza. Szczecin, Wyjątkowa, bezkrwawa operacja. Nie było transfuzji ze względu na przekonania pacjentki, szczecin.wyborcza.pl, 11 maja 2017 [dostęp 2017-05-15].
  73. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne oraz stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008, stat.gov.pl, 2009, s. 127-128 [dostęp 2022-12-24].
  74. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne oraz stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009-2011, stat.gov.pl, 2013, s. 131-132 [dostęp 2022-12-24].
  75. ↑ Świadkowie Jehowy w Szczecinku wznawiają publiczną działalność, szczecinek.pl, 23 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-23].
  76. ↑ Świadkowie Jehowy w Świnoujściu wznawiają publiczną działalność, radioswinoujscie.pl, 28 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-30].
  77. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2012-2014, stat.gov.pl, 2016, s. 131-132 [dostęp 2022-12-24].
  78. ↑ Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2015-2018, 28 lutego 2020, s. 234-236.
  79. ↑ Miejski Punkt Informacyjny dla uchodźców z Ukrainy w Kołobrzegu, i-kolobrzeg.pl, 11 marca 2022 [dostęp 2020-03-15].
  80. ↑ JW Broadcasting — styczeń 2023: Zgromadzenie statutowe 2022, część 1 [od 56 min.], jw.org, 2 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-02].
  81. ↑ Pandemia, wojna – co dalej? Świadkowie Jehowy mówią, gdzie znaleźć prawdziwą nadzieję, iswinoujscie.pl, 6 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07].
  82. ↑ Świadkowie Jehowy wznawiają spotkania na żywo, szczecinek.com, 2 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07].
  83. ↑ Świadkowie Jehowy w Wałczu, extrawalcz.pl, 6 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07].


Świadkowie Jehowy w Polsce

Media użyte na tej stronie

West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Służba Królestwa lata 50..JPG
Służba Królestwa z lat 50.
Kongres Mówca.jpg
Autor: Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21), Licencja: CC BY-SA 4.0
Mówca podczas przemówieniea na zgromadzeniu okręgowym w Szczecinie. 12 lipca 2008.
1914 Photo Drama of Creation Slides.png
Σλάιντς του Φωτοδράματος της Δημιουργίας
Szczecin-Sala Krolestwa swiadkow Jehowy.jpg
Autor: Pablito z polskiej Wikipedii, Licencja: GFDL
Sala Królestwa Świadków Jehowy w Szczecinie
STARGARD SZCZECIŃSKI. AB-18.JPG
Autor: Antekbojar, Licencja: CC0
Stargard Szczeciński. SALA KRÓLESTWA ŚWIADKÓW JEHOWY.
Kandydaci do chrztu.jpg
Autor: Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21), Licencja: CC BY-SA 4.0
Kandydaci do chrztu. Zgromadzenie okręgowe w Szczecinie. 12 lipca 2008.
Chrzest Świadków Jehowy.jpg
Autor: Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21), Licencja: CC BY-SA 4.0
Chrzest na Świadków Jehowy. Zgromadzenie okręgowe w Szczecinie. 12 lipca 2008.