Światowa Sieć Geoparków

Rozmieszczenie geoparków narodowych należących do Światowej Sieci Geoparków, 2016

Światowa Sieć Geoparków (ang. Global Geoparks Network, GGN) – organizacja non-profit zrzeszająca narodowe geoparki o statusie Światowego Geoparku UNESCO (ang. UNESCO Global Geopark).

Obecnie (stan na 2021 rok), do sieci należy 169 geoparków z 44 krajów, w tym cztery o charakterze transgranicznym[1].

Historia

W 1991 roku uczestnicy Międzynarodowego Sympozjum Ochrony Dziedzictwa Geologicznego zorganizowanego pod patronatem UNESCO w Digne-les-Bains uchwalili Deklarację Praw Pamięci o Ziemi (ang. Declaration of the Rights of the Memory of the Earth) uznającą potrzebę poszanowania i zachowania świadectwa historii kształtowania Ziemi[2]. UNESCO poprzez swój Wydziału Nauk o Ziemi (ang. Division of Earth Sciences) zaczęło wspierać tworzenie geoparków, kształtując zasady powoływania geoparków. W 1996 roku rozpatrywano nawet utworzenie Światowych Rezerwatów Litosfery (Geosfery) na wzór Światowych Rezerwatów Biosfery[3]. W 1997 roku podczas Konferencji Generalnej UNESCO uchwalono wstępny program i budżet na potrzeby działalności biura do spraw geoparków[3]. W maju 1999 roku Rada Wykonawcza UNESCO uchwaliła rezolucję w sprawie potrzeby tworzenia geoparków[3]. Inicjatywa nabrała tempa po rekomendacjach wydanych między innymi przez Komisję Rady Europy do spraw Różnorodności Biologicznej i Krajobrazu (2003) i Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (2005)[3].

W roku 2000 z inicjatywy Francji, Grecji, Hiszpanii i Niemiec powołano do życia Europejską Sieć Geoparków (ang. Europen Geoparks Network)[2][3]. W 2001 roku Europejska Sieć Geoparków podpisała z Wydziałem Nauk o Ziemi UNESCO porozumienie o współpracy[2].

W 2004 roku, z inicjatywy 17 europejskich i 8 chińskich geoparków przy wsparciu UNESCO powołano do życia Światową Sieć Narodowych Geoparków (ang. Global Network of National Geoparks) w celu współpracy międzynarodowej i wymiany doświadczeń[4][2]. Sieć jest organizacją non-profit, której członkowie wnoszą roczną składkę członkowską[5]. Spotkania członków sieci odbywają się co dwa lata, a współpraca prowadzona jest poprzez sieci regionalne takie jak Europejska Sieć Geoparków, której członkowie spotykają się dwa razy do roku[5].

Podczas 38 sesji Konferencji Generalnej UNESCO w listopadzie 2015 roku, 195 państw członkowskich UNESCO ratyfikowało utworzenie nowej etykiety – Światowego Geoparku UNESCO (ang. UNESCO Global Geopark), uznając konieczność holistycznego zarządzania stanowiskami i krajobrazami geologicznymi o wyjątkowych wartościach i zapewniając formalny status międzynarodowy istniejącej sieci geoparków narodowych[4]. Konferencja uchwaliła również zasady dotyczące uzyskania i zachowania statusu światowego geoparku UNESCO. Przynależność do Światowej Sieci Geoparków jest obligatoryjna dla wszystkich geoparków o statusie światowego geoparku UNESCO[5].

Lista geoparków należących do Światowej Sieci Geoparków

Poniższa tabela przedstawia listę geoparków należących do Światowej Sieci Geoparków (stan na 2021 rok) – 169 geoparków z 44 krajów[6][1], w tym cztery o charakterze transgranicznym[6][7]:

Geopark – polska i angielska nazwa geoparku;
Położenie – państwo, na terenie którego znajduje się geopark;
Rok – rok przystąpienia do sieci;
Opis – krótki opis obiektu.
GeoparkZdjęciePołożenieRokOpis
Geopark Styryjskie Eisenwurzen
Nature and Geopark Styrian Eisenwurzen
Kraushoehle3.JPGAustria2004Geopark obejmuje styryjską część Eisenwurzen w Północnych Alpach Wapiennych (586 km²)[8][9]. Występują tu wapienie i dolomity z okresu od późnego permu, sfałdowane i wypiętrzone podczas orogenezy alpejskiej[8]. Krajobraz wykształtowały ostatecznie lodowce epoki lodowej[8]. Na terenie geoparku znajduje się jaskinia Kraushöhle[10]. Geopark ma ścieżki geologiczne (pieszą i rowerową), a także centrum dla zwiedzających w Gams bei Hieflau[10].
Geopark Alpy Karnickie
Carnic Alps Geopark
WolayerSee.jpgAustria2012Geopark obejmuje dwa łańcuchy górskie rozciągające się na długości 140 km: Alpy Karnickie i Alpy Gailtalskie (830 km²)[11][12]. W Alpach Karnickich występuje jedna z nielicznych na świecie prawie ciągłych sekwencji od ordowiku do końca permu[11]. W Alpach Gailtalskich w Laas koło Kötschach-Mauthen zachował się jedyny skamieniały las Austrii[13]. Na terenie parku znajduje się 80 geostanowisk, 5 ścieżek geologicznych i centrum dla zwiedzających w Dellach[11].
Światowy Geopark Ruda Alp
Ore of the Alps Global Geopark
Hochkoenig.jpgAustria2014Geopark położony jest 50 km na południe od Salzburga w tzw. Innergebirg, bogatym w złoża rudy żelaza, w obszarze strefy szarogłazowej[14][15]. Najwyższy szczyt geoparku to Hochkönig (2941 m n.p.m.), którego równinne podnóże pokrywa lodowiec[14]. Na terenie parku znajduje się 80 geostanowisk, 4 ścieżki geologiczne i centrum dla zwiedzających w Bischofshofen[16].
Geopark Karawanki
Karavanke/Karawanken Geopark
Karavanke1.jpgSłowenia
Austria
2013Geopark jest parkiem transgranicznym obejmującym łańcuch górski Karawanki w Słowenii i Austrii pomiędzy dwutysięcznikami Petzen (2126 m n.p.m.) i Košuta (2136 m n.p.m.)[17]. Na terenie geoparku znajduje się jaskinia Obir-Tropfsteinhöhlen oraz kopalnia cynku w Mežicy[17]. Geopark ma 48 geostanowisk, 8 ścieżek geologicznych, a także centra dla zwiedzających w Bad Eisenkappel i w Mežicy[17].
Geopark Huang Shan
Huangshan Geopark
Huangshan pic 4.jpgChiny2004Geopark w prowincji Anhui we wschodnich Chinach[18]. Obejmuje krajobraz charakteryzujący się „osobliwymi wystającymi granitowymi szczytami”[19] i formacjami skalnymi o groteskowych kształtach: kopuł, stożków, grzbietów czy kolumn („skalne miasta”)[18][20]. Trzy cechy wyróżniające region to: spektakularne formacje skalne, sosny o osobliwych kształtach i obecność ciężkich chmur[21].
Geopark Wudalianchi
Wudalianchi Geopark
WudalianchiGeopark.jpgChiny2004Geopark w prowincji Heilongjiang, obejmuje obszar o dużej różnorodności form wulkanicznych (kratery, kaldery, pola zastygłej lawy itd.)[22], przez co nazywany jest „naturalnym muzeum wulkanizmu” lub „żywym podręcznikiem wulkanizmu”[23][24]. Znajduje się tu 14 wulkanów; dwa z nich wybuchły ostatnio w latach 1719–1721[22]. Park ma centrum dla zwiedzających, muzeum geologiczne, liczne geostanowiska i ścieżki geologiczne[24].
Geopark Lushan
Lushan Geopark
庐山日出.JPGChiny2004Geopark w prowincji Jiangxi, obejmuje obszar z górą Lushan z ponad 100 geostanowiskami obrazującymi proces formowania się, przemieszczania się lodowców i ich ustępowania (500 km²)[25][26].
Geopark Yuntaishan
Yuntaishan Geopark
Yuntai montain (5).jpgChiny2004Geopark na północ od Jiaozuo na południowym podnóżu Taihang Shan (556 km²), obejmuje obszar charakteryzujący się formami geologicznymi powstałymi w wyników procesów tektonicznych ok. 23 milionów lat temu[27][28]. Zwiedzający napotykają tu „źródła co trzy kroki, wodospady co pięć kroków i stawy co dziesięć kroków”[28]
Geopark Songshan
Songshan Geopark
Songshan1.JPGChiny2004Geopark w Dengfeng w prowincji Henan (464 km²), obejmuje m.in. Song Shan, Taishi Shan, Wufo Shan i Wuzhi Shan[29][30]. Na terenie parku występują formy z pięciu okresów: archaiku, proterozoiku, mezozoiku i kenozoiku, przez co jest określany żartobliwym mianem „pięciu generacji pod jednym dachem”[30] lub „naturalnym muzeum geologicznym”[29].
Geopark Zhangjiajie
Zhangjiajie Sandstone Peak Forest Geopark
1 tianzishan wulingyuan zhangjiajie 2012.jpgChiny2004Geopark w prowincji Henan (397 km²[31]), obejmuje obszar krasowy z „lasem” ponad 3000 form skalnych (filarów) z piaskowca[31] i licznymi jaskiniami[32][33]. Na terenie parku znajduje się Narodowy Park Leśny Zhangjiajie, dolina Suoxiyu, Tianzi Shan, rezerwat przyrody Yangjiajie, a także jaskinia Huanglong[32][33].
Geopark Danxiashan
Danxiashan Geopark
Danxiashan yangyuanshi.jpgChiny2004Geopark w prowincji Guangdong (290 km²), obejmuje obszar charakteryzujący się formami skalnymi z czerwonego piaskowca – typ rzeźby „Danxia”[34][35].
Geopark Kamienny Las
Stone Forest Geopark
石林正门.JPGChiny2004Geopark w prowincji Junnan (350 km²), obejmuje obszar krasowy z charakterystyczną grupą ostańców skalnych[36][37], z licznymi iglicami skalnymi i mogotami o wysokości do 50 m, uważaną za najlepszy na Ziemi przykład form krasu kopiastego[38].
Rezerwat geologiczny Górnej Prowansji
Reserve Géologique de Haute Provence
Dalle à ammonites.JPGFrancja2004Geopark w południowo-wschodniej Francji w Górnej Prowansji[39][40]. W parku znajduje się 18 geostanowisk, z których wiele zawiera skamieniałości, m.in. 1550 amonitów w ścianie wapiennej o powierzchni 350 tys. m² czy skamieniałe ślady ptaków[40]. Na terenie parku znajduje się przełom rzeki Verdon z klifami sięgającymi 700 m. Dla ochrony skamieniałości ichtiozaura wzniesiono specjalne muzeum – pierwsze tego typu w Europie[40].
Park Regionalny Luberon
Park Naturel Régional du Luberon
Mont du Luberon.JPGFrancja2004Geopark w południowo-wschodniej Francji w Prowansji (1840 km²)[41][42]. Ułożone warstwowo pokłady wapienia oligoceńskiego obfitują w bardzo dobrze zachowane skamieniałości ryb, roślin, owadów, żab, ptaków, żółwi, a także ssaków (koni, słoni i gazeli)[41][42]. Zachowały się tu również skamieniałe ślady nosorożców, hien i ptaków[41][42].
Park krajobrazowy i geopark TERRA.vita
Nature park Terra Vita
Obl felsschichten 03.jpgNiemcy2004Geopark w północno-zachodnich Niemczech w Dolnej Saksonii i Nadrenii Północnej-Westfalii (1550 km²[43]), obejmuje krajobraz, gdzie widoczne są formacje ukształtowane na przestrzeni 300 milionów lat[44][45]. Na terenie parku, w Bad Essen-Barkhausen znajdują się ślady dinozaurów, a wiele skamieniałości z okresu karbonu znajdowanych jest w okolicach góry Piesberg[44][45].
Geopark krajobrazowy Bergstraße-Odenwald
Geopark Bergstrasse–Odenwald
Geo-Naturpark Bergstraße-Odenwald, Felsenmeer (Lautertal).jpgNiemcy2004Geopark w południowo-zachodnich Niemczech, między dolinami Renu i Menu (3500 km²)[46][47]. W zachodniej części widoczne są skały plutoniczne (granit, gabro) i łupki metamorficzne sprzed 500–300 milionów lat, we wschodniej – skały osadowe (piaskowce i mułowce)[46][47]. Na terenie parku znajduje się wpisana na listę światową dziedzictwa UNESCO kopalnia skamielin w Messel[46][47]. Park ma 4 centra dla zwiedzających w Buchen, Messel, Neckarsteinach i Stockstadt am Rhein[48].
Park krajobrazowo-geologiczny Vulkaneifel
Vulkaneifel Geopark
Laacher See - Luftaufnahme.jpgNiemcy2004Geopark w zachodnich w Niemczech w Nadrenii Północnej-Westfalii obejmujący krajobraz wulkaniczny z 350 ośrodkami erupcji, powstały w dwóch fazach, pierwszej ok. 45–35 milionów lat temu i drugiej, trwającej od ok. 1 miliona lat temu do ostatniego wybuchu (Ulmener Maar ok. 10 900 lat temu)[49][50]. Na terenie parku przeważają maary – 75 w pasie 50 × 20 km[49][50]. W osadach Eckfelder Maar odkryto wiele znakomicie zachowanych skamieniałości, m.in. pełny szkielet Propaleoterium i pozostałości najstarszych pszczół[49][50].
Skamieniały Las na Lesbos
Petrified Forest of Lesvos
Σίγρι1.jpgGrecja2004Geopark na greckiej wyspie Lesbos[51][52], obejmujący „Skamieniały Las” z setkami skrzemieniałych pni drzew iglastych i owocowych, stojących lub leżących, na terenie 15 tys. ha[53]. Są to pozostałości subtropikalnego lasu, jaki występował tu ok. 18.5 milionów lat temu, i który został przykryty materiałem z erupcji okolicznych wulkanów[53]. Znajduje się tu najwyższe stojące skamieniałe drzewo na świecie o wysokości 7,20 m i obwodzie pnia 8,58[53].
Obszar chronionego krajobrazu Psiloritis
Psiloritis Natural Park
Psiloritis mountain - Timios Stavros peak - Crete Greece.jpgGrecja2004Geopark w środkowej części greckiej wyspy Kreta (1200 km²), obejmujący m.in. Góry Idajskie z Psiloritis (2456 m n.p.m.) – szczytem wyniesionym w procesie napierania płyty afrykańskiej na eurazjatycką[54][55]. Na terenie parku występuje duża różnorodność skał wulkanicznych, metamorficznych i osadowych, formacji krasowych z licznymi jaskiniami, a także ofiolitów[54][55].
Marble Arch Caves i Cuilcagh
Marble Arch Caves & Cuilcagh Mountain Park
Marble Arch Caves - Skreen Hill streamway.jpegIrlandia
Irlandia Północna
2004Geopark transgraniczny na terytorium Irlandii i brytyjskiej Irlandii Północnej obejmujący krajobraz polodowcowy z licznymi jeziorami i drumlinami oraz formy krasowe na stokach Cuilcagh, m.in. jaskinię Marble Arch Caves[56][57].
Geopark Copper Coast
Copper Coast Geopark
Copper Coast Geopark.JPGIrlandia2004Geopark na południowo-wschodnim wybrzeżu Irlandii między Tramore a Dungarvan, obejmuje równinny sandr polodowcowy oraz 25 km linii brzegowej z licznymi zatoczkami o bogatych formach skalnych, m.in. z kolumnami, łukami itp.[58][59] W XIX w. w regionie wydobywano miedź – stąd nazwa wybrzeża[58][59].
Obszar chronionego krajobrazu Madonie
Madonie Natural Park
Madonie montagna.jpgWłochy2004Geopark na Sycylii obejmujący łańcuch górski Madonie zbudowany z wapieni dolomitowych sprzed 220 milionów lat oraz formy krasowe powstałe 23,5 miliona lat temu[60][61].
Geopark North Pennines
North Pennines AONB Geopark
High Cup Nick from the bottom - geograph.org.uk - 103402.jpg
(c) Tim Leete, CC BY-SA 2.0
Wielka Brytania2004Geopark w północnej Anglii w hrabstwach Durham, Northumberland i Kumbria (2000 km²), Area of Outstanding Natural Beauty (AONB)[62][63]. Obejmuje tereny zbudowane z wapienia z okresu karbonu, łupków ilastych i piaskowca[62][63]. Na jego terenie znajduje się Whin Sillsill sprzed 295 milionów lat z klifami i wodospadami. W regionie występują bogate złoża ołowiu[62][63].
Geopark Hexigten
Hexigten Geopark
Dalai nur.jpegChiny2005Geopark w Mongolii Wewnętrznej w chorągwi Hexigten Qi na pograniczu Wielkiego Chingana, Yan Shan i pustyni Hunszandak (1750 km²)[64][65]. Na terenie parku znajdują się m.in. „las granitowy”, granitowe marmity, formy wulkaniczne wokół jeziora Hulun Nur, formy polodowcowe i źródła termalne[64][65].
Geopark Yandang Shan
Yandangshan Geopark
大龙湫 - panoramio - Likaihua (1).jpg
(c) Likaihua, CC BY-SA 3.0
Chiny2005Geopark w prowincji Zhejiang (294.6 km²) obejmuje formacje powstałe w wyniku działalności wulkanicznej w mezozoikukalderę uformowaną na brzegu płyt azjatyckich w późnym mezozoiku[66][67]. Yandang Shan jest wulkanem z okresu kredy, na górze widoczne są grube filary ryolitowe nazywane „kośćmi góry”[66][67].
Geopark Taining
Taining Geopark
九龙潭风光 - panoramio (5).jpg
(c) 江上清风1961, CC BY 3.0
Chiny2005Geopark w regionie Taining w północno-wschodniej części prowincji Fujian (492.5 km²), obejmujący południowo-wschodnią część pasma Wuyi Shan[68][69].
Geopark Xingwen
Xingwen Geopark
Chiny2005Geopark w regionie Xingwen w prowincji Syczuan między Kotliną Syczuańską w Wyżyną Junnan-Kuejczou obejmujący region obfitujący w skały wapienne i formacje krasowe (156 km²)[70][71].
Geopark Czeski Raj
Bohemian Paradise Geopark
Ceskyraj hrubaskala.JPGCzechy2005Geopark w północno-zachodnich Czechach, obejmujący teren z charakterystycznymi formacjami skalnymi (m.in. skalne miasta, liczne skałki)[72][73]. W skałach wulkanicznych Raju często występują kwarce, agaty i jaspisy[72][73].
Geopark Harz-Braunschweiger Land-Ostfalen
Geopark Harz Braunschweiger Land Ostfalen
Niemcy2005Geopark w północnych Niemczech obejmujący pasmo Harzu zbudowane z osadów paleozoicznych i skał magmowych oraz obszar Braunschweiger Land/Ostfalen zbudowany z bogatych w skamieniałości osadów mezozoicznych i kenozoicznych[74][75]. Region bogaty w złoża rudy żelaza, węgla brunatnego, soli i ropy naftowej[74][75]. W północnej części Harzu koło Goslaru znajduje się obszar ścisłego kontaktu skały macierzystej orogenezy hercyńskiej ze skałami mezozoicznymi, na którym występuje wiele wychodni – nazywany „klasyczną milą kwadratową geologii” lub „złotą milą kwadratową”[74][75].
Geopark Jura Szwabska
Geopark Swabian Albs
D008-075.jpgNiemcy2005Geopark w południowo-zachodnich Niemczech w Badenii-Wirtembergii obejmujący Jurę Szwabską ze skałami jurajskimi i typowymi formami krasowymi z licznymi jaskiniami[76][77]. W regionie tym występuje największa gęstość jaskiń w Niemczech oraz wiele stanowisk bogatych w skamieniałości (Holzmaden, Nusplingen czy Dotternhausen)[76][77]. Na terenie parku znajduje się również krater Steinheim po uderzeniu ok. 15 milionów lat temu oraz tzw. „szwabski wulkan” – 350 punktów wyjścia lawy między Bad Urach a Kirchheim unter Teck[76][77].
Park regionalny Beigua
Parco del Beigua
Arenzano ParcoBeigua.jpgWłochy2005Geopark w północno-zachodnich Włoszech w Ligurii (prowincja Savona), obejmujący masyw Beigua z utworzonym tu Parkiem Regionalnym i przynależną mu strefą ochronną[78][79]. W regionie znajdują się wychodnie ofiolityczne, gdzie występują granaty oraz dobrze zachowane skamieniałości oligoceńskie[78][79].
Geopark Dinozaury Wyspy Hațeg
Hațeg Country Dinosaurs Geopark
Densus.panorama peste sat.S.jpgRumunia2005Geopark w środkowej Rumunii w południowej Transylwanii, obejmujący basen tektoniczny powstały w wyniku kolizji płyt tektonicznych pod koniec okresu kredy[80][81]. Magmowe i metamorficzne skały prekambryjskie i paleozoiczne przykrywają skały osadowe z okresu od jury do plejstocenu[80][81]. Region Hațeg był jedną z wysp archipelagu w okresie późnej kredy[80][81]. W regionie odkryto pozostałości dinozaurów sprzed 65 milionów lat – ponad 10 gatunków, m.in. Hatzegopteryxa, a także skamieniałości ptaków, ssaków, gadów i płazów[80][81].
Góry Kaledońskie
North West Highlands – Scotland
Quiraing, Isle of Skye.jpgWielka Brytania2005Geopark w północno-zachodniej części Szkocji, obejmujący Góry Kaledońskie oraz najstarsze skały w Europieprekambryjskie skały Lewis sprzed 3 miliardów lat[82][83]. Region jest nazywany „kołyską geologii”[82][83]. Na terenie parku znajduje się również charakterystyczna kolumna z piaskowca Old Man of Stoer[82][83].
Geopark Fforest Fawr
Fforest Fawr Geopark – Wales
Llyn y Fan Fach (1323880314).jpgWielka Brytania2005Geopark w Południowej Walii w zachodniej części Parku Narodowego Brecon Beacons (763 km²)[84][85]. Historia geologiczna regionu obejmuje 480 milionów lat[84][85]. Nazwy okresu/systemu sylur i jego epoki/oddziału landower pochodzą od celtyckiego plemienia Sylurów zamieszkujących region w czasach rzymskich i nazwy miejscowości Llandovery[84][85].
Chapada do Araripe
Araripe Geopark
CHAPADA DO ARARIPE 01.jpgBrazylia2006Geopark w Basenie Araripe w północno-wschodniej Brazylii (stan Ceará) obejmujący stoliwo Chapada do Araripe zbudowane ze skał osadowych wczesnej kredy (wapieni, piaskowców i gipsu)[86][87]. Region obfituje w skamieniałości paproci, iglasytch, otwornic, mięczaków, stawonogów, ryb, płazów i gadów. Park ma 9 geostanowisk[87].
Geopark Tai Shan
Taishan Geopark
TaiShan.jpgChiny2006
2019[88]
Geopark w prowincji Szantung na wschodzie Niziny Chińskiej (158,63 km²)[89][90]. Występują tu m.in. skały magmowe (komatyt i skały prekambryjskie) oraz skały powstałe w okresie kambru z dobrze widocznymi skamieniałości trylobitów[89][90].
Geopark Wangwu Shan-Daimei Shan
Wangwushan-Daimeishan Geopark
Wangwu Montain.pngChiny2006Geopark w prowincji Henan, obejmujący góry Wangwu, Daimei i dolinę Huang He (986 km²)[91][92]. Znajdują się tu najstarsze formacje w regionie sprzed 2,5 miliarda lat oraz warstwy z proterozoiku, paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku. W basenie Jiyuan zachowały się liczne skamieniałościami roślin i zwierząt[91][92]. Występuje tu 20 różnych surowców mineralnych, m.in. węgiel kamienny i aluminium[91][92].
Geopark Funiu Shan
Funiushan Geopark
Chiny2006
2019[93]
Geopark w prowincji Henan, obejmujący obszar góry Funiu Shan m.in. z krajobrazem krasowy[94]. Znaleziono tu liczne pozostałości dinozaurów – w szczególności ich jaja, m.in. Longiteresoolithus xixiaensis i Prismatoolithus gebiensis[95].
Geopark Leiqiong
Leiqiong Geopark
Leiqiong Global Geopark - 01.jpgChiny2006Geopark w południowych Chinach po obydwu stronach Cieśniny Hajnańskiej obejmujący obszar pasa wulkanicznego Leiqiong[96][97]. Na terenie parku znajduje się 75 geostanowisk, głównie wulkanów, a także maarów (Huguangyan, Tianyang, Qingdongyang)[96][97].
Geopark Fang Shan
Fangshan Geopark
二渡群山 - Hills at Second Ferry - 2011.04 - panoramio.jpg
(c) rheins, CC BY 3.0
Chiny2006Geopark na granicy południowo-zachodniego Pekinu i prowincji Hebei[98][99]. Występują tu skały magmowe, skały metamorficzne i skały osadowe[98][99]. Obszar charakteryzuje się formami krasowymi z licznymi jaskiniami[98][99]. W jaskini Zhoukoudian znaleziono w 1929 roku szczątki człowieka pekińskigo[98][99].
Geopark Jingpo Hu
Jingpohu Geopark
Jingpo Lake Maogong Mountain.JPGChiny2006Geopark w południowo-wschodniej części prowincji Heilongjiang obejmujący obszar jednego z najbardziej znaczących pól wulkanicznych we wschodnich Chinach z 12 kraterami (1400 km²)[100][101]. Ostatnie wybuchy wulkanów Jingbo miały miejsce 12000–5140 lat BP[100][101].
Geopark Gea Norvegica
Gea Norvegica Geopark
Geopark.JPGNorwegia2006Geopark w południowo-wschodniej Norwegii w okręgach Vestfold i Telemark po zachodniej stronie zatoki Oslofjorden (3010 km²)[102][103]. Historia geologiczna sięga tu 1,5 miliarda lat, z najstarszymi skałami pochodzenia prekambryjskiego, monzonitami powstałymi w okresie karbonu i permu oraz bogate w skamieniałości skały paleozoiczne[102][103].
Geopark Naturtejo
Naturtejo Geopark
Nt-vvrodao-portasderodao.jpgPortugalia2006Geopark w środkowej Portugalii w południowej Mesecie Iberyjskiej (4625 km²), obejmujący m.in. Międzynarodowy Park Tagu i Park Ichtiologiczny Penha Garcia[104][105]. Historia geologiczna regionu sięga 600 milionów lat – występują tu turbidyty[104][105]. Park ma 170 geostanowisk, na jego terenie znajdują się m.in. wąwóz Portas de Ródão, meandry rzeki Zêzere, rzymska kopalnia złota w Conhal do Arneiro[104][105].
Geopark Sobrarbe
Sobrarbe Geopark
Ibón de Plan (Huesca, Aragón).jpgHiszpania2006Geopark obejmuje region Sobrarbe w północnej Hiszpanii w prowincji Huesca na południowych stokach Pirenejów (2,202 km²)[106][107]. Historia geologiczna regionu sięga 500 milionów lat[106][107]. Występują tu głównie skały mezozoiczne i kenozoiczne, które budują masyw wapienny Monte Perdido[106][107].
Geopark Subeticas
Subeticas Geopark
Peña Cruz.jpgHiszpania2006Geopark w środkowej części Gór Betyckich w środkowej Andaluzji w południowo-wschodniej Hiszpanii[108][109]. Występują tu skały osadowe z okresu od 200 do 25 milionów lat temu[108][109]. Region wyróżnia się bogatymi formami krasowymi (polje, ponor, lej krasowy itp.) z gęstą siecią 900 jaskiń i głębi[108][109]. Występują tu liczne skamieniałości zwierząt morskich, przede wszystkim amonitów z mezozoiku – zidentyfikowano tu ponad 80 ich taksonów[108][109].
Geopark Cabo de Gata
Cabo de Gata Natural Park
Arrecife de las Sirenas.jpg
(c) Martyn Thompson (Cabo de Gata Photography), CC BY-SA 2.5
Hiszpania2006Geopark w południowo-wschodniej Hiszpanii w andaluzyjskiej prowincji Almería, obejmujący tereny wybrzeża Morza Śródziemnego na styku płyt afrykańskiej i eurazjatyckiej z ogromnymi pokładami skał wulkanicznych sprzed 18–16 milionów lat (550 km²)[110][111].
Geopark Papuk
Papuk Geopark
Papuk mt.jpgChorwacja2007Geopark w Slawonii we wschodniej Chorwacji, obejmujący teren parku krajobrazowego „Papuk” w górach Papuk[112][113] zbudowanych ze skał paleozoicznych, głównie gnejsów, pokrytych osadami kredowymi (wapienie i dolomity) i trzeciorzędowymi, z pewnym udziałem skał magmowych (granitu i bazaltu[114]). Grzbietem Papuka przebiega dział wodny pomiędzy zlewniami Drawy na północy i Sawy na południu[112][113]. Charakterystycznym geostanowiskiem jest Rupnica z kolumnowymi ciosami w skale ryoliticznej – pierwszym pomnikiem geologicznym na terenie Chorwacji (1948)[112][113].
Park Geologiczny i Kopalnictwa na Sardynii
Geological and Mining Park of Sardinia
Laveria Brassey.JPGWłochy2007Geopark obejmujący cały obszar wyspy Sardynii, której historia geologiczna sięga 500 milionów lat[115]. Region zbudowany jest ze skał magmowych, metamorficznych i osadowych, i charakteryzuje się obecnością licznych złóż rudy eksploatowanych od tysięcy lat[115] – górnictwo ukształtowało krajobraz wyspy[116].
Geopark Langkawi
Langkawi Island Geopark
Langkawi sky bridge.jpgMalezja2007Geopark w północno-zachodniej Malezjii w stanie Kedah, obejmujący 99 wysp archipelagu Langkawi na Morzu Andamańskim wypiętrzonych 220 milionów lat temu[117][118]. Najstarsze skały powstały 550 milionów lat temu[117][118].
Geopark English Riviera
English Riviera Geopark
Ore Stone - geograph.org.uk - 8397.jpg
(c) David Stowell, CC BY-SA 2.0
Wielka Brytania2007Geopark w południowej Anglii, obejmujący południowe wybrzeże Devonu zbudowane z wapieni dewońskich[119][120]. Nazwa okresu/systemu „Dewon” pochodzi od nazwy hrabstwa[119][120]. Występują tu również brekcje i piaskowce[119][120]. Na podłożu wapiennym wykształciły się formy krasowe, m.in. Kents Cavern[119][120].
Geopark Longhushan
Longhushan Geopark
Longhushan 9263.jpgChiny2007Geopark w prowincji Jiangxi, obejmujący obszar rzeźby tektonicznej, wulkanicznej oraz typu „Danxia”[121][122].
Geopark Zigong
Zigong Geopark
Yangchuanosaurus hepingensis.jpgChiny2007Geopark w Zigong w prowincji Syczuan (56.62 km²) z warstwą jurajską obfitującą w skamieniałości dinozaurów[123][124]. Na terenie parku znajdują się m.in. skamieniały las, muzeum dinozaurów oraz muzeum soli i historii wydobycia soli[123][124].
Geopark Adamello–Brenta
Adamello Brenta Geopark
Mount Adamello from the West.jpgWłochy2008Geopark w zachodniej części Trydentu w Alpach Retyckich, obejmujący Alpi dell’Adamello e della Presanella z Adamello i Dolomiti di Brenta z Cima Brenta[125][126]. Przez park przebiega granica tektoniczna pomiędzy Alpami Centralnymi a Alpami Południowymi[125][126]. Krajobraz ukazuje rozwój geologiczny regionu od dolnego paleozoiku do czwartorzędu[125][126]. W masywie Adamello zbudowanym ze skał magmowych widoczne są formy wyrzeźbione przez lodowce podczas ostatniego zlodowacenia[125][126]. Krajobraz Dolomiti di Brenta charakteryzuje się hipogeicznymi i epigeicznymi formami krasowymi[125][126].
Geopark Rocca Di Cerere
Rocca Di Cerere Geopark
Włochy2008Geopark w środkowej Sycylii, obejmujący równinę z pokładami gipsu i siarki, na której powstały liczne ostańce z piaskowca[127][128].
Geopark Ałaszan
Alxa Desert Geopark
Bilutu Peak.JPGChiny2009Geopark w związku Alxa w regionie autonomicznym Mongolia Wewnętrzna w Chinach (683,74 km²), obejmujący pustynie z jeziorami Badain Jaran Shamo i Tengger, Ulan Buh Shamo, basen jeziora Juyan[129][130]. Występują tu mega-wydmy nazywane „królestwem śpiewającego piasku” lub „Everestem pustyni”[129][130].
Geopark Qin Ling Zhongnanshan
Zhongnanshan Geopark
Chiny2009Geopark na południowych krańcach Xi’an w prowincji Shaanxi, obejmujący środkową część Qin Ling z ogromnymi osuwiskami – trzecimi pod względem wielkości na świecie i krajobrazem polodowcowym Taibai Shan[131].
Geopark Aroania
Chelmos-Vouraikos Geopark
Ydat-stygos.jpgGrecja2009Geopark na północnym Peloponezie w Grecji, ok. 100 km od Patras, obejmujący masyw Aroanii z wąwózem Wuraikos i jaskinią Spileo Limnon Kastrion z 13 podziemnymi jeziorami (5654 km²)[132][133].
Geopark Tōya-Usu
Toya – Usu Geopark
Japonia2009Geopark w północnej Japonii na wyspie Hokkaido, obejmujący aktywny wulkanicznie region z kalderą Tōya powstałą 110 tys. lat temu, kopułą wulkaniczną Nakajima i wulkanem Usu powstałym ok. 20 tys. lat temu[134][135]. Od 1663 roku Usu wybuchał 9 razy tworząc kopuły wulkaniczne – np. „Showa-Shinzan” na polu pszenicy w latach 1943–1945[134][135].
Geopark wulkaniczny Unzen
Unzen Volcanic Area Geopark
Unzen volcano.jpgJaponia2009Geopark w zachodniej Japonii, w południowo-wschodniej prefekturze Nagasaki na półwyspie Shimabara na wyspie Kiusiu, obejmujący region aktywnego stratowulkanu Unzen w środkowej części półwyspu[136][137]. Unzen to zespół wulkanów: Fugen (1359 m n.p.m.), Heisei Shinzan (1483 m n.p.m.), Myoken (1333 m n.p.m.) i Kunimi (1347 m n.p.m.)[136][137].
Geopark Itoigawa
Itoigawa Geopark
Hokuriku Expressway and Route 8 Oyashirazu Niigata JPN 001.jpgJaponia2009Geopark w środkowej części wyspy Honsiu w prefekturze Niigata, obejmujący region miasta Itoigawa z Alpami Japońskimi „schodzącymi” do Morza Japońskiego[138][139]. Przez park przebiega uskok tektoniczny Itoigawa-Shizuoka – po jego stronie zachodniej znajdują się skały mezozoiczne i paleozoiczne, a po wschodniej z neogenu[138][139]. Historia geologiczna parku obejmuje 500 milionów lat a region nazywany jest „domem handlowym geologii”[138][139].
Geopark Arouca
Arouca Geopark
Frecha da Mizarela - Arouca.jpgPortugalia2009Geopark w północnej Portugalii, obejmujący obszar gminy Arouca położonej w kotlinie otoczonej górami – najwyższe szczyty to Freita (1100 m n.p.m.) i Montemuro (1222 m n.p.m.) (330 km²)[140][141]. W parku znajduje się 41 geostanowisk a historia geologiczna regionu obejmuje ponad 600 milionów lat[140][141]. W warstwach łupków z ordowiku występują licznie skamieniałości gigantycznych trylobitów (do 90 cm długości), a także grupy trylobitów złożone od kilku do tysięcy osobników[140][141]. Występują tu także wychodnie granitu z charakterystyczną cechą – licznymi biotycznymi nodulami o średnicy 1–12 cm[140][141].
Geopark GeoMôn
GeoMôn Geopark – Wales
Beach east of Braich-lwyd point - geograph.org.uk - 1043980.jpg
(c) Eric Jones, CC BY-SA 2.0
Wielka Brytania2009Geopark obejmujący obszar walijskich wysp na Morzu Irlandzkich: Anglesey, połączonej dwoma 250-metrowymi mostami z lądem oraz Holy Island[142][143]. Znajdują się tu liczne wychodnie skał prekambryjskich i kambryjskich[142][143]. Na południu Anglesey występuje rzadki rodzaj niebieskich łupków metamorficznych z prekambru, a na północy wapienie stromatolitowe[142][143]. Wapienie kredowe sprzed 350 milionów lat skrywają liczne skamieniałości korali i muszli[142][143].
Geopark Szetlandy
Shetland Geopark
Gully and broch - geograph.org.uk - 32827.jpg
(c) Lis Burke, CC BY-SA 2.0
Wielka Brytania2009Geopark obejmuje ponad 100 wysp Szetlandów w Szkocji[144][145]. Na większych wyspach biegną w kierunku północ-południe grzbiety wzgórz zbudowanych z kwaśnego granitu, łupków metamorficznych i gnejsu, tworząc „kręgosłup” Szetlandów[144][145]. Miejscowo występuje gnejs sprzed prawie 3 miliardów lat[144][145]. Ofiolit szetlandzki jest uważany za najlepiej wyeksponowany, kompletny i dostępny na świecie[144][145]. Na wyspie St Ninian’s Isle znajduje się największe aktywne tombolo (geografia) w Wielkiej Brytanii[144][145].
Geopark Stonehammer
Stonehammer Geopark
AMD Joggins.jpgCanada2010Geopark na wschodnim wybrzeżu Kanady, nad zatoką Fundy przy ujściu rzeki Kennebecasis do rzeki Saint John uchodzącej do zatoki[146][147]. Historia geologiczna parku obejmuje okres od późnego prekambru[146][147]. Park ma ponad 60 znaczących geostanowisk[146][147]. Regiony był jednym z pierwszych obszarów w Kanadzie, gdzie poprowadzono badania geologiczne[146][147].
Geopark Leye-Fengshan
Leye-Fengshan Geopark
Peak cluster depression.jpgChiny2010Geopark w południowo-wschodnich Chinach w północno-zachodniej części regionu autonomicznego Kuangsi[148][149], obejmujący obszar pokryty wapieniami z dewonu i permu z licznymi formami krasowymi, m.in. dwoma podziemnymi rzekami, jaskiniami z masywnymi komorami (największe komory jaskiniowe na świecie) i bogata szatą naciekową, poljami, oknami (największe zagęszczenie okien krasowych na świecie), mostami skalnymi (najdłuższe mosty skalne świata)[149]. Odkryto tu liczne skamieniałości, m.in. pandy[149].
Geopark Ningde
Ningde Geopark
Cliff in nature park, China - panoramio.jpg
(c) Jiaqian AirplaneFan, CC BY 3.0
Chiny2010Geopark w Ningde w prowincji Fujian na południowo-wschodnim wybrzeżu Chin (2660 km²)[150][151]. Występują tu głównie skały magmowe: dacyt i ryolit z późnej jury i wczesnej kredy[151].
Geopark Rokua
Rokua Geopark
Rokuan kansallispuisto.JPGFinlandia2010Geopark w północnej Finlandii, ok. 200 km przed kołem podbiegunowym, obejmujący dolinę Oulujoki, Oz Rokua i Oulujärvi, powstałe w wyniku ustępowania zlodowacenia północnopolskiego[152][153]. Występują tu liczne drumliny, moreny czołowe, jeziora wytopiskowe, jary, wydmy i torfowiska[152][153].
Geopark Wikos-Wjosa
Vikos – Aoos Geopark
Vikos-gorge.jpgGrecja2010Geopark w Epirze w północno-zachodniej Grecji, obejmujący północno-zachodnią cześć Pindosu z jego najwyższym szczytem Smolikas (2637 m n.p.m.) oraz Tymfi (2497 m n.p.m.), a także z wąwozami Wikos i Wjosa (1200 km²)[154][155].
Geopark Novohrad-Nograd
Novohrad-Nograd geopark
Węgry
Słowacja
2010Geopark jest parkiem transgranicznym położonym na terenie węgierskiego komitatu Nógrád i słowackiego regionu Novohrad (1587 km²)[156][157]. Historia geologiczna parku sięga 30 milionów lat, od powstania Kotliny Panońskiej[157]. Teren został ukształtowany przez działalność wulkaniczną[157]. Geostanowisko w Ipolytarnóc – nazywane „prehistorycznymi Pompejami”[158] – skrywa skamieniałości zachowane dzięki warstwie tufu wulkanicznego, która osadziła się po wybuchu wulkanu[159].
Geopark Park Narodowy Cilento, Vallo di Diano
Parco Nazionale del Cilento e Vallo di Diano Geopark
Val Calore - Felitto.jpgWłochy2010Geopark w południowych Włoszech w Kampanii w prowincji Salerno, obejmujący obszar Parku Narodowego Cilento, Vallo di Diano i Alburni[160][161]. Region zbudowany jest z węglanowych skał osadowych i niewęglanowych skał okruchowych, m.in. z wapieni i dolomitów mezozoicznych oraz turbidytów mioceńskich[161]. Występują tu zjawiska krasowe[160].
Geopark toskańskiego górnictwa
Tuscan Mining Park
Colline Metallifere Kupfer.JPGWłochy2010Geopark w środkowych Włoszech w Toskanii w prowincji Grosseto, obejmujący obszar Colline Metallifere, gdzie przez wieki eksploatowano m.in. rudy: ołowiu, cynku, żelaza i miedzi (1087 km²)[162][163].
Geopark San'in Kaigan
San’in Kaigan Geopark
Genbudo Park in Toyooka Hyogo.JPGJaponia2010Geopark w zachodniej Japonii na wyspie Honsiu (2458 km²)[164][165]. Występują tu wychodnie granitowe sprzed 70 milionów lat z okresu kiedy Japonia była częścią kontynentu oraz skały magmowe i osadowe nagromadzone po oderwaniu się Japonii (25–15 milionów lat temu) i utworzeniu Morza Japońskiego[165]. Na terenie parku znajduje się bazaltowa jaskinia Genbudo[165].
Geopark Czedżu
Jeju Island Geopark
Hallasan 2.jpgKorea Południowa2010Geopark obejmujący koreańską wyspę wulkaniczną Czedżu powstałą ok. 2 milionów lat temu[166][167]. Czedżu ma dobrze wykształcony krajobraz wulkaniczny – jaskinie lawowe, wulkany tarczowe, 360 stożków wulkanicznych[166][167]. Na terenie parku znajduje się 9 geostanowisk, m.in. wulkan tarczowy Halla-san, 1950 m n.p.m.[166][167]
Geopark Magma
Magma Geopark
Primary fabric Jibbeheia.JPGNorwegia2010Geopark w południowo-wschodniej Norwegii (2329 km²), obejmujący obszar zbudowany ze skał magmowych, wyrzeźbiony przez lodowce[168][169]. Występuje tu noryt i anortozyt – skała występująca częściej na Księżycu niż na Ziemi[168][169]. Na terenie parku docelowo będzie utworzonych 46 geostanowisk[168][169].
Geopark Costa Vasca
Basque Coast Geopark
Aketxa eta gaztelugatxe.jpgHiszpania2010Geopark w północnej Hiszpanii, w Kraju Basków na zachodnim wybrzeżu prowincji Guipúzcoa, obejmujący obszar górzysty wraz z pasem wybrzeża[170][171]. Przeważają to skały osadowe z okresu od późnego triasu do środkowego eocenu[170][171]. Na wybrzeżu znajdują się pokłady fliszu o grubości 5000 m, powstałe z naprzemianlegle ułożonych warstw materiału osadowego[170][171]. Jedna z warstw świadczy o ostatnim (z pięciu) wielkim wymieraniu sprzed 66 milionów lat, kiedy wyginęły dinozaury[170][171].
Geopark Płaskowyż Krasowy Dong Van
Dong Van Karst Plateau Geopark
Đèo Mã Pì Lèng.jpgWietnam2010Geopark w północno-wschodnim Wietnamie w prowincji Hà Giang, obejmujący płaskowyż zbudowany w 60–80% z wapienia, o charakterze krasowym (2346 km²)[172][173]. Historia geologiczna regionu sięga 550 milionów lat. Znaleziono tu skamieniałości m.in. ryb, ramienionogów, małży, trylobitów, otwornic, konodontów, liliowców[172][173].
Geopark Tianzhushan
Tianzhushan Geopark
Tianzhu Peak (20170116142019).jpgChiny2011Geopark w prowincji Anhui we wschodnich Chinach, obejmujący górzysty teren Tianzhu Shan ze szczytami granitowymi, bogaty w skały metamorficzneeklogit, kwarcyt i perydotyty[174][175]. Występują tu skamieniałości ssaków[174][175].
Geopark Hongkong
Hongkong Global Geopark
Devil's Fist, Wong Chuk Kok Tsui 1.jpgChiny2011Geopark w północno-wschodnim Hongkongu w Chinach (150 km²), obejmujący region wulkaniczny Sai Kung oraz formacje skał osadowych w północno-wschodnich Nowych Terytoriach[176][177]. W Sai Kong z unikalnymi heksagonalnymi kolumnami kwaśnych skał wulkanicznych o średnicy 1,2 m zbudowanymi[176][177]. Skały osadowe pochodzą z okresu od dewonu do paleogenu[176][177].
Massif des Bauges
Bauges Geopark
MassifDesBauges 1024.jpgFrancja2011Geopark w północno-zachodnich Alpach we Francji, obejmujący Massif des Bauges zbudowany z wapienia i innych skał osadowych, o charakterze krasowym[178][179].
Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa
Geopark Muskau Arch
Polska
Niemcy
2011Geopark jest parkiem transgranicznym na terytorium Polski (województwo lubuskie) i Niemiec (Saksonia) (578,8 km²), obejmujący krajobraz polodowcowy ukształtowany przez trzy zlodowacenia z moreną spiętrzoną sprzed 340 tys. lat – Łukiem Mużakowa[180][181].
Geopark Katla
Katla Geopark
Katla 1918.jpgIslandia2011Geopark w środkowej części południowej Islandii, zajmujący 9% powierzchni wyspy (9542 km²), obejmujący jeden z najbardziej aktywnych wulkanicznie regionów świata z wulkanami Katla (pod lodowcem Mýrdalsjökull) ze szpaltą wulkaniczną Eldgjá, Grímsvötn (pod lodowcem Vatnajökull), Eyjafjallajökull, Lakagígar i[182][183]. Na terenie parku znajduje się również jezioro Langisjór[182][183].
Geopark Burren i klify Moheru
Burren and Cliffs of Moher Geopark
Cliffs-Of-Moher-OBriens-From-South.JPGIrlandia2011Geopark na zachodnim wybrzeżu Irlandii, między Limerick a Galway, obejmujący obszar płaskowyży (Burren) i wzgórz, urwistych klifów (Klify Moheru, 200 m), charakterystycznych form skalnych (most skalny, kolumna), wydm, jaskiń i podziemnych rzek[184][185]. Teren zbudowany jest z wapieni i łupków kredowych, występują tu liczne zjawiska krasowe, a w skałach osadowych znajdowane są skamieniałości goniatytów i małży[184][185].
Geopark Alpy Apuańskie
Apuan Alps Geopark
Pizzo d'Uccello.JPGWłochy2011Geopark obejmujący Park Regionalny „Alpy Apuańskie” oraz sąsiadujące z nim tereny Alp Apuańskich w północno-zachodnich Włoszech (494 km²)[186][187]. Występują tu zjawiska krasowe – ogromne jaskinie[186][187]. Region słynie z marmurów (marmur karraryjski)[186][187].
Geopark Muroto
Muroto Geopark
Cape-Muroto-20100526.jpgJaponia2011Geopark na wyspie Sikoku w południowo-zachodniej Japonii, obejmujący miasto Muroto w prefekturze Kōchi położone w 87% na terenach górzystych z licznymi jaskiniami[188][189]. Muroto leży w strefie aktywnej subdukcji – półwysep Muroto jest wypychany do góry w tempie 1–2 m na tysiąc lat[188][189]. W przeszłości region znajdował się pod wodą i został wyniesiony na powierzchnię wskutek trzęsień ziemi występujących tu co 100–150 lat, którym towarzysza tsunami[188][189].
Geopark Sierra Norte de Sevilla
Sierra Norte de Sevilla Geopark
Vistas desde el Cerro Negrillo.JPGHiszpania2011Geopark w środkowej części zachodniego łańcucha Sierra Morena w południowej Hiszpanii, oddzielającego Mesetę Iberyjską od depresji andaluzyjskiej[190][191]. Region zbudowany jest ze skał osadowych, lekko przeobrażonych, z okresu od późnego prekambru do paleozoiku[190][191]. Występuje tu kilka batolitów skał magmowych powstałych podczas orogenezy hercyńskiej[191]. Punktowo nad materiałem hercyńskim występują osady z górnej kredy, permu i triasu[191]. Występują tu zjawiska krasowe, znajdowane są skamieniałości[191]. Park ma 32 geostanowisk[191].
Geopark Villuercas-Ibores-Jara
Villuercas-Ibores-Jara Geopark
Hiszpania2011Geopark w południowo-wschodniej Cáceres w Estremadurze w Hiszpanii (2544,4 km²)[192][193]. Region charakteryzuje się inwersją rzeźby z wyniesionymi synklinami hercyńskimi ze skałami okruchowymi z wczesnego paleozoiku. Antykliny zbudowane są z szarogłazów, łupków i skał węglanowych z okresu ediakaru sfałdowanych podczas orogenezy kadomskiej[192][193]. Skały ediakarańskie skrywając wcześnie zmineralizowane zwierzęta z rodziny Cloudinidae i skamieniałości ryb[192][193]. Skamieniałości ryb (Cruziana, Daedalus) występują również w warstwach paleozoicznych obok skamieniałych trylobitów, ramienionogów i graptolitów[192][193]. Park ma 44 geostanowiska[192][193].
Geopark Sanqing Shan
Sanqingshan Geopark
SanQingShan8.jpgChiny2012
2019[194]
Geopark w granicach miasta Shangrao w prowincji Jiangxi we wschodnich Chinach (229,5 km²), obejmujący Sanqing Shan zbudowany z granitu[195][196]. Historia geologiczna regionu obejmuje 1 miliard lat[195][196].
Geopark Chablais
Chablais Geopark
Dents du midi2.jpgFrancja2012Geopark obejmuje Masyw Chablais w Alpach Zachodnich we Francji (872 km²)[197][198]. Historia geologiczna regionu obejmuje 250 milionów lat a region jest świadectwem powstawania Alp[197][198]. Występują tu liczne jeziora i źródła wody mineralnej (Evian, Thonon)[197][198].
Geopark Las Bakoński–Balaton
Bakony-Balaton Geopark
Bakony.jpgWęgry2012Geopark na Węgrzech zachodnich w Kraju Zadunajskim, obejmując jezioro Balaton z Lasem Bakońskim otoczone przez Średniogórze Zadunajskie na północy, na wschodzie Wielką Nizinę Węgierska, a na zachodzie Małą Nizinę Węgierska[199][200]. Pod względem geologiczno-geomorfologicznym park składa się ze 172 różnych formacji[199][200]. Występują tu skały metamorficzne (sprzed 400 milionów), obfitujące w skamieniałości skały węglanowe z triasu, skały osadowe z kredy z pozostałościami dinozaurów i zjawiska krasowe z 700 jaskiniami[199][200]. Na terenie parku znajdują się m.in. jaskinia z jeziorami w Tapolce i jezioro termalne Hévíz[199][200].
Geopark Batur
Batur Geopark
Mount batur and lake.jpgIndonezja2012Geopark w północno-wschodniej części wyspy Bali w Indonezji, obejmujący obszar stratowulkanu Batur wraz z dwoma kalderami, powstałą w wyniku erupcji 29 tys. i 20 tys. lat temu[201][202]. Kalderę zewnętrzną wypełnia jezioro[201][202]. W latach 1804–2000 wulkan Batur wybuchał przynajmniej 22 razy[201][202].
Geopark Katalonii Środkowej
Central Catalunya Geopark
Hiszpania2012Geopark w środkowej Katalonii, obejmujący teren Parku Geologicznego i Górnictwa Środkowej Katalonii (1300 km²)[203][204]. Region zbudowany jest ze skał osadowych z eocenu i wczesnego oligocenu[203][204]. Występują tu pokłady halitu i sylwinu eksploatowane przez wieki przez człowieka[203][204]. Na terenie parku znajdują się masywy Montserrat i Sant Llorenç del Munt, jaskinie krasowe (Cuevas del Toll)[203][204].
Geopark Shennongjia
Shennongjia Geopark
Yazikou-Junction-5461.jpgChiny2013Geopark w prowincji Hubei w środkowych Chinach (1022,72 km²), obejmująca alpejski krajobraz z najwyższym szczytem Chin centralnych Shennong Deng (3106 m n.p.m.)[205][206]. Historia geologiczna regionu obejmuje 1,9 miliarda lat[205][206]. Pod względem geologiczno-geomorfologicznym park składa się z ponad 200 różnych formacji[205][206].
Geopark Yanqing
Yanqing Geopark
Yanqing, Beijing, China - panoramio - jetsun (17).jpg
(c) jetsun, CC BY-SA 3.0
Chiny2013Geopark w północno-zachodniej części Pekinu (620,38 km²) z zachowanymi śladami teropodów, zauropodów, ankylozaurów i ornitopodów[207][208]. Historia geologiczna regionu obejmuje prawie 2 miliardy lat[207][208]. W strukturze sedymentacyjnej najstarszych skał węglanowych widoczne są ripplemarki[207][208]. Teren uległ sfałdowaniu podczas orogenezy jenszańskiej (monokliny[207][208]).
Sesia-Park Narodowy Val Grande
Sesia-Val Grande Geopark
257RivaValdobbia.JPGWłochy2013Geopark w północno-zachodnich Włoszech w Piemoncie (2023 km²), obejmujący m.in. Park Narodowy Val Grande[209][210]. Występują tu jedne z najłatwiej dostępnych na świecie sekcji skorupy kontynentalnej, wyeksponowanej podczas orogenezy alpejskiej[209][210]. Widoczne są pozostałości kaldery uformowanej przez superwulkan Sesia 260 milionów lat temu oraz jego hydraulicznego systemu magmy, sięgającego 25 km w głąb ziemi[209][210].
Geopark Wyspy Oki
Oki Islands Geopark
Japonia2013Geopark obejmuje ok. 180 niezamieszkanych i cztery zamieszkane Wyspy Oki na Morzu Japońskim, na północ od półwyspu Shimane na Honsiu (673,5 km²)[211][212]. Fundament wysp jest częścią kontynentu euroazjatyckiego, który ok. 7 milionów lat temu został poddany gwałtownej działalności wulkanicznej, w wyniku której powstały dwie wyspy wulkaniczne[211][212].
Geopark Hondsrug
Hondsrug Geopark
Zicht op de Hondsrug.jpgHolandia2013Geopark w prowincjach Drenthe i Groningen w północno-wschodniej Holandii, obejmujący grzbiet Hondsrug o długości 60 km, powstały w wyniku ustępowania lodowca podczas zlodowacenia środkowopolskiego ok. 150 tys. lat temu (1000 km²)[213]. Hondsrug zbudowany jest z gliny zwałowej przykrytej piachem podczas zlodowacenia północnopolskiego[213]. Występują tu pozostałości form pingo, depresje po martwym lodzie i głazy narzutowe, wśród których znajdują się głazy przyniesione z terenów współczesnej Finlandii i Szwecji[213].
Geopark Azory
Azores Geopark
Açores (7776355426).jpgPortugalia2013Geopark obejmujący 9 wysp archipelagu Azorów na Oceanie Atlantyckim oraz 4 geostanowiska podwodne (12884 km²)[214][215]. Archipelag znajduje się na styku trzech płyt tektonicznych: północnoamerykańskiej, afrykańskiej i eurazjatyckiej[214][215]. Wyspy powstały w wyniku działalności wulkanicznej. W regionie znajduje się 27 głównych systemów wulkanicznych z 16 centralnymi wulkanami – 9 pozostaje nadal aktywnych, 11 grzbietami wulkanicznymi oraz 17560 wulkanami monogenetycznych[214][215].
Geopark Idrija
Idrija Geopark
Idrija (st. Anthony of Padua church view).jpgSłowenia2013Geopark w zachodniej Słowenii na styku Gor Dynarskich z Alpami (294 km²)[216][217]. Obszar powstawał w okresie od anizyku do triasu[216][217]. Występują tu zasobne pokłady rudy bogatej w rtęć[216][217].
Geopark Kula-Salihli
Kula-Salihli Geopark[218]
KulaTurkey.jpgTurcja2013,2020Geopark w zachodniej Turcji w Regionie Egejskim w prowincji Manisa (300 km²), obejmujący jeden z najbardziej aktywnych sejsmicznie obszarów świata[219]. Historia geologiczna parku sięga 200 milionów lat[219]. Czwartorzędowy wulkanizm uformował się w trzech fazach erupcji (1,1 miliona lat temu, 300 tys. i 15 tys.)[219][220].
Gruta del Palacio
Grutas del Palacio Geopark
Grutas del Palacio, Departamento Flores, Uruguay.JPGUrugwaj2013Geopark w departamencie Flores w Urugwaju (3611 km²)[221]. Występują tu skały z proterozoiku (granit, gnejs, granodioryt, kwarcyt, hornblendyt i gabro), paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku[222]. Na terenie parku znajduje się jaskinia Gruta del Palacio[222].
Geopark „Tumbler Ridge”
Tumbler Ridge Geopark
Canada2014Geopark obejmujący wschodnie stoki Hart Ranges w paśmie Canadian Rockies w Kanadzie (7822 km²)[223][224]. Występują tu skały osadowe obfitujące w skamieniałości, m.in. odkryto tu ślady dinozaurów z okresu kredy, ryb i gadów morskich z triasu[223][224].
Geopark Kunlun
Mount Kunlun Geopark
Kunlun mountain.jpgChiny2014Geopark w południowo-zachodniej części Golmudu w prowincji Qinghai w zachodnich Chinach (7033 km²), obejmujący łańcuch górski Kunlun[225][226].
Geopark Cang Shan
Dali Mount Cangshan Geopark
North Jade Cloud Road.jpgChiny2014Geopark w zachodniej części prowincji Junnan w południowo-zachodnich Chinach na południowych krańcach Wyżyny Tybetańskiej (933 km²), obejmujący górę Cang Shan[227][228]. Cang Shan zbudowana jest ze skał powstałych ponad 2 miliardy lat temu, głównie skał metamorficznych, a sama góra powstała 50 milionów lat temu[227][228]. Występuje tu wysokiej jakości marmur[227][228]. Krajobraz ukształtował ostatecznie lodowiec podczas ostatniego zlodowacenia[227][228].
Geopark Odsherred
Odsherred Geopark
Dania2014Geopark na półwyspie Ods Herred w Danii, ok. 100 km Kopenhagi (355 km²), obejmujący krajobraz wykształcony podczas zlodowacenia północnopolskiego z trzema morenami końcowymi[229][230].
Geopark Monts d’Ardeche
Monts d’Ardeche Geopark
Mont Mézenc - France.JPGFrancja2014Geopark w południowo-wschodniej części Masywu Centralnego (2280 km²)[231][232]. Historia geologiczna regionu sięga 550 milionów lat[231][232]. Występują tu osadowe skały z mezozoiku oraz skały wulkaniczne z kenozoiku i neogenu[231][232]. Na terenie parku znajduje się 51 stanowisk, m.in. charakterystyczne dla regionu skały fonolityczne w Mont Gerbier de Jonc i odciski śladów dinzaurów w Payzac[231][232].
Geopark Aso
Aso Global Geopark
Japonia2014Geopark w środkowej części wyspy Kiusiu w Japonii, obejmujący obszar wulkanu Aso (1198 km²)[233][234]. Ogromna kaldera wulkanu powstała w wyniku gigantycznych erupcji eksplozywnych magmy andezytowej i ryolitycznej między 270 tys. a 90 tys. lat temu[233][234]. Wybuchy młodszych stożków centralnych przyniosły ogromne ilości materiału piroklastycznego i lawy[233][234]. Skały stożków centralnych to ryolit, andezyt i bazalt[233][234]. Jedynym aktywnym stożkiem pozostaje wulkan Nakadake, który jest jednym z najbardziej aktywnych w Japonii[233][234].
Geopark M’Goun
M’Goun Global Geopark
Mgoun.jpgMaroko2014Geopark w środkowym Atlasie Wysokim (5730 km²) w Maroku, obejmujący obszar czterotysięcznika Dżabal Ighil Makun zbudowanego ze skał osadowych powstałych w triasie i jurze[235][236]. Występują tu skamieniałości dinozaurów i ich śladów[235][236]. Regiony bogaty w surowce: rudy miedzi, cynku i żelaza, a także baryt[235][236].
Geopark „Terras de Cavaleiros”
Lands of Knights Global Geopark
Azibo 1.JPGPortugalia2014Geopark w północno-wschodniej Portugalii (700 km²), obejmujący górzysty teren ze najwyższym szczytem Nogueira (1320 m n.p.m.) i sztucznym zbiornikiem Azibo[237][238]. Historia geologiczna regionu sięga 500 milionów lat[237][238].
Geopark El Hierro
El Hierro Global Geopark of Canary Islands Autonomous Region
El Hierro Western End.JPGHiszpania2014Geopark w Hiszpanii obejmujący najmniejszą z Wysp KanaryjskichEl Hierro wraz geostanowiskami podwodnymi (595 km²)[239][240]. Wyspa powstała 1,2 miliona lat temu w wyniku działalności wulkanicznej[239][240]. Występuje tu największe zagęszczenie wulkanów na Wyspach Kanaryjskich – ponad 500 otwartych kraterów i 300 przykrytych zastygłą lawą[239][240].
Park Narodowy Alto Tajo
Molina and Alto Tajo Global Geopark
Alto Tajo - Peñalén.jpgHiszpania2014Geopark obejmujący płaskowyż w środkowej części Półwyspu Iberyjskiego w Hiszpanii (4520 km²)[241][242]. Obszar zbudowany jest głównie ze skał mezozoicznych z wychodniami skał paleozoicznych i trzeciorzędowych[241][242]. Warstwowanie ukazuje 400 milionów lat historii Ziemi[241][242].
Geopark Dunhuang
Dunhuang Geopark
Dunhuang, China Bebop Drone 2015-09-17T081446+0000 EC09D6.jpg
(c) w0zny, CC BY-SA 3.0
Chiny2015Geopark w Dunhuang w prowincji Gansu w Chinach (2067 km²), obejmujący pustynne formy Gobi[243][244]. Na terenie parku znajdują się Jaskinie Mogao[243][244].
Geopark Zhijindong
Zhijindong Geopark
Chiny2015Geopark na Wyżynie Junnan-Kuejczou w prowincji Kuejczou w południowych Chinach (170 km²), obejmuje teren o charakterze krasowym[245][246]. Na terenie parku znajduje się m.in. jaskinia Zhijindong[245][246].
Geopark Trodos
Troodos Geopark
Troodos mountains.jpgCypr2015Geopark w środkowej części Cypru, obejmujący góry Trodos (1147 km²) z najwyższym szczytem Olimbosem (1952 m n.p.m.)[247]. Powstały 92 miliony lat temu Trodos, zbudowany jest z ofiolitów[247]. Występują tu pokłady siarczkowe z rudami miedzi, azbestem w serpentynicie i chromitem w dunicie[247].
Geopark Sitia
Sitia Geopark
Holidays - Crete - panoramio (104).jpg
(c) Roton Piotr, CC BY-SA 3.0
Grecja2015Geopark we wschodniej Krecie w Grecji (517 km²), obejmujący górzysty teren zbudowany ze skał osadowych obfitujących w plejstoceńskie skamieniałości ssaków[248][249]. Odkryto tu m.in. trzy egzemplarze Deinotherium giganteum[248][249]. Występują tu zjawiska krasowe – w regionie znajduje się 170 jaskiń i kanionów[248][249].
Geopark Reykjanes
Reykjanes Geopark
Volcán Gunnuhver, Suðurnes, Islandia, 2014-08-13, DD 064.JPG
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0
Islandia2015Geopark w południowo-zachodniej Islandii (825 km²), obejmujący półwysep Reykjanes o krajobrazie wulkanicznym z ogromnymi polami zastygłej lawy i czterema systemami wulkanicznymi[250][251].
Geopark Gunung Sewu
Gunung Sewu Geopark
Gunung Sewu.jpgIndonezja2015Geopark we wschodniej części indonezyjskiej wyspy Jawa (1802 km²), obejmujący teren o charakterze krasowym[252][253].
Geopark Monte Pollino
Pollino Geopark
Włochy2015Geopark w południowych Włoszech (1925 km²), obejmujący m.in. masyw Monte Pollino złożony z pięciu szczytów powyżej 2000 m n.p.m.[254][255] W masywie spotykają się skały osadowe Apeninów ze skałami metamorficznymi – „uskok Sangineto”[254][255].
Geopark Apoi
Mount Apoi Geopark
Samani Town and Mount Apoi.jpgJaponia2015Geopark na wyspie Hokkaido w Japonii (364,3 km²), obejmujący południowo-zachodnią część Gór Hidaka z Apoi (810 m n.p.m.), gdzie występują perydotyty[256][257]. Góry Hidaka zostały wyniesione wskutek zderzenia płyt kontynentalnych 13 milionów lat temu[256][257].
Geopark Lanzarote-Archipelag Chinijo
Lanzarote and Chinijo Islands Geopark
Satellite Lanzarote Chinijo.jpgHiszpania2015Geopark obejmujący wyspę Lanzarote – jedną z 7 głównych Wysp Kanaryjskich oraz wysepki archipelagu Chinijo: Graciosa, Montaña Clara, Roque del Oeste, Roque del Este i Alegranza wraz z platformą abrazyjną wokół nich[258][259]. Wyspy powstały ze skał bazaltowych wskutek trzech wybuchów wulkanicznych w oligocenie, miocenie-pliocenie i plejstocenie-holocenie[258][259].
Geopark Arxan
Arxan Geopark
Chiny2017Geopark w Hinggan w regionie autonomicznym Mongolia Wewnętrzna w Chinach (3653,21 km²), obejmujący górzyste tereny południowo-zachodnich Da Hinggan Ling obfitujący w formy wulkaniczne, znajduje się tu m.in. 35 wulkanów czwartorzędowych oraz bazaltowe pola przypominające skorupę żółwia (ang. turtleback lava)[260][261].
Geopark Koktokay
Keketuohai Geopark
Irtysh river in Koktokay panorama in winter time.jpgChiny2017Geopark w regionie autonomicznym Sinciang w Chinach (2337,9 km²), obejmujący środkową część Ałtaju z granitowymi szczytami o wysokości 1072–3234 m n.p.m.[262][263] Obszar ten nazywany jest „chińskim Yosemite”[262][263].
Geopark Causses du Quercy
Causses du Quercy Geopark
Confluence ouysse dordogne belcastel.jpgFrancja2017Geopark w południowo-zachodniej Francji w północnej części regionu Oksytania (1855 km²), obejmujący wapienny płaskowyż Causses zbudowany z węglanowych skał jurajskich i ukształtowany przez zjawiska krasowe zachodzące od 70 milionów lat[264][265]. Region bogaty w fosforyty[264][265].
Geopark Keszm
Qeshm Island Geopark
Qeshm - panoramio.jpg
(c) Ebrahim nikkhoo, CC BY 3.0
Iran2017Geopark obejmujący wyspę Keszm w Iranie – największą wyspę w Zatoce Perskiej(2063 km²), która stanowi część gór Zagros ukształtowanych podczas ostatniej fazy orogenezy alpejskiej[266][267]. Historia geologiczna regionu sięga 480 milionów lat[266][267]. Na terenie geoparku znajduje się największa na świecie jaskinia solna o długości 6600 m[266][267].
Geopark Comarca Minera
Comarca Minera, Hidalgo Geopark
Prismas Basálticos, Huasca de Ocampo, Hidalgo, México, 2013-10-10, DD 25.JPGMeksyk2017Geopark w stanie Hidalgo w środkowym Meksyku (1848 km²), obejmujący górzysty teren Comarca Minera wznoszący się na wysokość 1300–1200 m n.p.m., poprzecinany pasmami wulkanicznymi Pachuca i Las Navajas, charakteryzujący się dużą różnorodnością pod względem geologicznym[268]. Spotykają się tu dwa łańcuchy: Kordyliera Wulkaniczna z Sierra Madre Wschodnia[268]. W regionie występują pokłady srebra i złota, które były eksploatowane od XVI w., a także trydymit i krystobalit[268]. Na terenie parku znajdują się kolumny bazaltowe Santa María Regla – jedne z najwyższych na świecie (ponad 40 m)[268].
Geopark Mixteca Alta, Oaxaca
Mixteca Alta, Oaxaca Geopark
Sierra mixteca.jpgMeksyk2017Geopark w Sierra Madre Południowej w Meksyku (415,4 km²), obejmujący górzysty teren – najbardziej złożony pod względem geologicznym obszar w Meksyku[269]. Znajdują się tu skały prekambryjskie (sprzed ponad 500 milionów lat) oraz wulkaniczne i przeobrażone skały paleozoiczne (sprzed 250–500 milionów lat), przykryte skałami osadowymi z mezozoiku (sprzed 60–250 milionów lat) i skałami wulkanicznymi z okresu kenozoiku (młodsze niż 60 milionów lat)[269]. Na terenie parku wyznaczono 35 geostanowisk[269].
Geopark Cheongsong
Cheongsong Geopark
Korea Południowa2017Geopark w środkowo-wschodniej części Korei Południowej (845,71 km²), obejmujący część basenu Kyongsang zbudowanewgo ze skał osadowych nawarstwionych na skałach prekambryjskich i wulkanicznych z triasu, kredy i trzeciorzędu[270][271]. Występuje tu sferolityczny ryolit, nazywany lokalnie „kamień kwiatowy”[270][271]. Na terenie parku wyznaczono 24 geostanowiska[270][271].
Geopark Las Loras
Las Loras Geopark
Sierra mixteca.jpgHiszpania2017Geopark w północnej części wspólnoty autonomicznej Kastylia i León w Hiszanii (950,76 km²), obejmujący teren zbudowany ze skał osadowych, gdzie zachowała się kompletna struktura osadowa od późnego triasu (ok. 215 milionów lat temu) do paleogenu (ok. 60 milionów lat temu)[272][273]. Występują tu liczne skamieniałości Hippuritoida i koralowców; znaleziono tu również pozostałości szkieletu kamptozaura[272][273].
Geopark Famenne-Ardenne
Famenne-Ardenne UNESCO Global Geopark
Grotten van Han - grot 1.jpgBelgia2018Geopark (915 km²) w południowej Belgii, w Walonii, obejmujący teren zbudowany ze skał osadowych z paleozoiku, gdzie występują szczególnie intensywne zjawiska krasowe, m.in. wiele jaskiń krasowychHan, Lorette-Rochefort i Hotton[274].
Geopark Percé
Percé UNESCO Global Geopark
Kanada2018Geopark (555 km²) na wschodnim krańcu półwyspu Gaspésie w Kanadzie, obejmujący środowisko lądowe i morskie o dużej różnorodności krajobrazu z klifami, wyspami, plażami i zatokami[275]. Fragment Appalachów na atlantyckim wybrzeżu kontynentu północnoamerykańskiego ukształtowany przez działalność lodowców[275].
Geopark Guangwushan-Nuoshuihe
Guangwushan-Nuoshuihe UNESCO Global Geopark
Chiny2018Geopark (1818 km²) w Bazhong w prowincji Syczuan w południowo-zachodnich Chinach, obejmujący m.in. sekwencję osadową północnej płyty tektonicznej Jangcy – miejsce badań geologicznej nad peryferyjnymi obszarami Tetydy[276]. Odkryto tu wiele skaminiałości, m.in. jedna z najstarszych skamielin ssaków[276].
Geopark Huanggang Dabieshan
Huanggang Dabieshan UNESCO Global Geopark
Dabie Mountains landscape - P1050200.JPGChiny2018Geopark (2625,5 km²) w prowincji Hubei w środkowych Chinach, obejmujący południową część łańcucha górskiego Dabie Shan ze skałami z okresu neoarchaiku i mezozoiku[277].
Geopark Beaujolais
Beaujolais UNESCO Global Geopark
Glay car 1.JPGFrancja2018Geopark (1550 km²) w regionie Owernia-Rodan-Alpy w południowo-wschodniej Francji, obejmujący

szereg pasm górskich rozwiniętych w późnym paleozoiku w wyniku zderzenia superkontynentów Gondwany i Laurosji[278].

Geopark Ciletuh-Palabuhanratu
Ciletuh-Palabuhanratu UNESCO Global Geopark
Locals call it "Batu Batik" - panoramio.jpg
(c) de uguh, CC BY-SA 3.0
Indonezja2018Geopark (1260 km²) na wyspie Jawa w prowincji Jawa Zachodnia w Indonezji, obejmujący strefy subdukcji między płytą euroazjatycką a płytą indoaustralijską, które zbiegają się z prędkością 4 mm na rok[279].
Geopark Rinjani-Lombok
Rinjani-Lombok UNESCO Global Geopark
Rinjani Caldera.jpgIndonezja2018Geopark (2800 km²) na wyspie Lombok w Indonezji, obejmujący krajobrazy wulkaniczne, m.in. czwartorzędowe wulkany alkaliczne z wulkanem Rinjani[280].
Geopark Izu
Izu Peninsula UNESCO Global Geopark
Mount Amagi 20120218.jpgJaponia2018Geopark (2027 km²) na półwyspie Izu w prefekturze Shizuoka w południowo-wschodniej części wyspy Honsiu w Japonii, obejmujący krajobrazy wulkaniczne – jedyne miejsce na świecie, gdzie zderzają się dwa aktywne łuki wulkaniczne[281].
Geopark Mudeungsan
Mudeungsan UNESCO Global Geopark
Gwangju Mudeungsan.jpgKorea Południowa2018Geopark (1051 km²) w południowej części Półwyspu Koreańskiego, obejmujący obszary wokół góry Mudeungsan z obszarami reprezentującymi siedem okresów geologicznych[282].
Geopark Origens
Origens UNESCO Global Geopark
Tremp Basin East - view from the west.jpgHiszpania2018Geopark (2050 km²) w Katolonii w północno-wschodniej Hiszpanii, obejmujący środkową część Pirenejów Południowych[283].
Geopark Ngorongoro Lengai
Ngorongoro Lengai UNESCO Global Geopark
Lava lengai.jpgTanzania2018Geopark (11886 km²) w północnej Tanzanii w Afryce Wschodniej, obejmujący obszary wulkaniczne z kraterem Ngorongoro i wulkanem Ol Doinyo Lengai[284].
Geopark Satun
Satun UNESCO Global Geopark
Khao Ok Thalu.jpgTajlandia2018Geopark (2597 km²) w prowincji Satun nad Morzem Andamańskim w Tajlandii, obejmujący obszar nazywany „krajem skamielin paleozoicznych”, w tym dwóch parków narodowych i rezerwatu przyrody[285]. Odkryto tu wiele skamieniałości, m.in. trylobitów, ramienionogów, stromatolitów, konodontów, graptolitów i łodzikowców[285].
Geopark Non nuoc Cao Bằng
Non nuoc Cao Bằng UNESCO Global Geopark
Cốc Bó.jpgWietnam2018Geopark (3000 km²) w prowincji Cao Bằng w północno-wschodnim Wietnamie, obejmujący górzysty obszar zbudowany z wapieni na wschodzie, gdzie występują intensywne zjawiska krasowe oraz obszar zbudowany z bazaltów, granitów i skał osadowych na zachodzie[286].
Geopark Kütralkura
Kütralkura UNESCO Global Geopark
Lago Conguillio y Volcán Llaima.jpgChile2019Geopark (8053 km²) położony w Chile wzdłuż granicy z Argentyną, obejmujący obszar o intensywnej aktywności wulkaniczno-tektonicznej wskutek subdukcji płyty Nazca pod płytą południowoamerykańską[287]. Na terenie geoparku leżą liczne wulkany, m.in. Llaima[287].
Geopark Jiuhua Shan
Jiuhuashan UNESCO Global Geopark
Jiuhuashan lower Daxiong Baodian.jpgChiny2019Geopark (139,7 km²) w prowincji Anhui we wschodnich Chinach, obejmujący obszar pasmo górskie charakteryzujące się wielkimi, wolnostojącymi blokami granitowymi[194].
Geopark Yimeng Shan
Yimengshan UNESCO Global Geopark
Yuntai montain (2).jpgChiny2019Geopark (1804,76 km²) w prowincji Szantung w Chinach, obejmujący teren usiany formacjami lądowymi skalnymi zwanymi „Daigu”[288].
Geopark Vis
Vis UNESCO Global Geopark
Chorwacja2019Geopark (6661 km²) obejmujący archipelag Vis na Morzu Adriatyckim wzdłuż wybrzeża Chorwacji[289].
Geopark Imbabura
Imbabura UNESCO Global Geopark
Imbabura Volcano, Ecuador.jpgEkwador2019Geopark (4794,34 km²) w andyjskim regionie Ekwadoru, obejmujący tereny wulkaniczne z wulkanami Imbabura, Chachimbiro i Cuicocha[290].
Geopark Trollfjell
Trollfjell UNESCO Global Geopark
Steinstid sommer.JPGNorwegia2019Geopark (10082 km²) na wybrzeżu w środkowej Norwegii, obejmujący obszar o dużej różnorodności skał ukształtowanych przez 500 milionów lat ruchów kontynentalnych[291].
Colca y Volcanes de Andagua
Colca y Volcanes de Andagua
Colca Canyon Puno.jpgPeru2019Geopark (6010,91 km²) w południowym Peru, obejmujący tereny wulkaniczne z ponad 25 stożkami wulkanicznymi i Kanion Colca[292].
Serra do Courel
Courel Mountains
Campodola Leixazós 9.jpgHiszpania2019Geopark (577,85 km²) w północno-zachodniej części Hiszpanii, obejmujący pasmo górskie z wysokimi szczytami i głębokimi dolinami rzecznymi i kanionami[293].

Przypisy

  1. a b List of UNESCO Global Geoparks (UGGp). unesco, 2021. [dostęp 2021-07-27]. (ang.).
  2. a b c d UNESCO: Global Geoparks Network. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  3. a b c d e Zofia Alexandrowicz, Krzysztof Miśkiewicz. Geopark – od idei do realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. „Chrońmy Przyrode Ojczysta”, s. 243–253, 2016. 4. ISSN 0009-6172. (pol.). 
  4. a b What is a UNESCO Global Geopark?. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  5. a b c Global Geoparks Network. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  6. a b List of UNESCO Global Geoparks (UGGp). [w:] UNESCO Global Geoparks [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  7. UNESCO: Global Geoparks Network – Celebrating Earth Heritage, Sustaining local Communities. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  8. a b c Nature and Geopark Styrian Eisenwurzen. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  9. UNESCO: STYRIAN EISENWURZEN UNESCO GLOBAL GEOPARK (Austria). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  10. a b Sehenswürdigkeiten und Ausflugsziele im Geopark. [w:] Natur- und Geopark Steirische Eisenwurzen [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (niem.).
  11. a b c Carnic Alps Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  12. UNESCO: CARNIC ALPS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Austria). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  13. Der versteinerte Wald von Laas – die größten Pflanzenfossilien Österreichs. [w:] geopark.at [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (niem.).
  14. a b Ore of the Alps Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  15. UNESCO: ORE OF THE ALPS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Austria). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  16. strona oficjalna. [w:] Geopark Erz der Alpen [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (niem.).
  17. a b c strona oficjalna. [w:] Geopark Karawanken [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (niem.).
  18. a b Huangshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  19. Cao Nanyan: China: World Heritage Sites. Beijing: China Architecture and Building Press, 2003, s. 114–127. ISBN 0-7607-8685-2. (ang.).
  20. Introduction of Huangshan Global Geopark. [w:] Huangshan Global Geopark [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  21. UNESCO: HUANGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  22. a b Wudalianchi Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  23. UNESCO: WUDALIANCHI UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  24. a b Brief Introduction. [w:] Wudalianchi Geopark [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  25. UNESCO: LUSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  26. Lushan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  27. Yuntaishan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  28. a b UNESCO: YUNTAISHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  29. a b Songshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  30. a b UNESCO: SONGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  31. a b Park profile. Zhangjiajie Global Geopark. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  32. a b Zhangjiajie Sandstone Peak Forest Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  33. a b UNESCO: ZHANGJIAJIE UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  34. Danxiashan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  35. UNESCO: DANXIASHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  36. Stone Forest Geopark (Shilin Geopark). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  37. UNESCO: SHILIN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  38. Kamienny Las, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-08-08].
  39. Reserve Géologique de Haute Provence. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  40. a b c HAUTE-PROVENCE UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  41. a b c Park Naturel Régional du Luberon. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  42. a b c LUBERON UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  43. Besonderheiten. [w:] TERRA.vita [on-line]. [dostęp 2017-08-09]. (niem.).
  44. a b Nature park Terra Vita. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  45. a b TERRA.vita UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  46. a b c Geopark Bergstrasse – Odenwald. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  47. a b c BERGSTRAßE-ODENWALD UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  48. Willkommen im Geo-Naturpark Bergstrasse-Odenwald. [w:] Geo-Naturpark Bergstrasse-Odenwald [on-line]. [dostęp 2017-08-09]. (niem.).
  49. a b c Vulkaneifel Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  50. a b c VULKANEIFEL UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  51. Petrified Forest of Lesvos. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  52. LESVOS ISLAND UNESCO GLOBAL GEOPARK (Greece). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  53. a b c UNESCO: Petrified Forest of Lesvos. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  54. a b Psiloritis Natural Park. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  55. a b PSILORITIS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Greece). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  56. Marble Arch Caves & Cuilcagh Mountain Park. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  57. MARBLE ARCH CAVES UNESCO GLOBAL GEOPARK (Ireland & United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  58. a b Copper Coast Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  59. a b COPPER COAST UNESCO GLOBAL GEOPARK (Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  60. Madonie Natural Park. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  61. MADONIE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  62. a b c North Pennines AONB Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  63. a b c NORTH PENNINES AONB UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  64. a b Hexigten Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  65. a b UNESCO: HEXIGTEN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  66. a b Yandangshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  67. a b UNESCO: YANDANGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  68. Taining Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  69. UNESCO: TAINING UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  70. Xingwen Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  71. UNESCO: XINGWEN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  72. a b Bohemian Paradise Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  73. a b UNESCO: BOHEMIAN PARADISE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Czechia). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  74. a b c Geopark Harz Braunschweiger Land Ostfalen. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  75. a b c HARZ, BRAUNSCHWEIGER LAND UNESCO GLOBAL GEOPARK UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  76. a b c Geopark Swabian Albs. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  77. a b c SWABIAN ALB UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  78. a b Parco del Beigua. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  79. a b BEIGUA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  80. a b c d Hateg Country Dinosaur Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  81. a b c d HAŢEG UNESCO GLOBAL GEOPARK (Romania). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  82. a b c North West Highlands – Scotland. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  83. a b c NORTH-WEST HIGHLANDS UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  84. a b c Forest Fawr Geopark – Wales. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  85. a b c FFOREST FAWR UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  86. Araripe Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  87. a b UNESCO: ARARIPE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Brazil). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  88. UNESCO: TAISHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  89. a b Taishan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  90. a b UNESCO: TAISHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  91. a b c Wangwushan-Daimeishan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  92. a b c UNESCO: WANGWUSHAN-DAIMEISHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  93. UNESCO: FUNIUSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  94. UNESCO: FUNIUSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  95. Funiushan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  96. a b Leiqiong Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  97. a b UNESCO: LEIQIONG UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  98. a b c d Fangshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  99. a b c d UNESCO: FANGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  100. a b Jingpohu Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  101. a b UNESCO: JINGPOHU UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  102. a b Gea-Norvegica Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  103. a b GEA NORVEGICA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Norway). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  104. a b c Naturtejo Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  105. a b c NATURTEJO DA MESETA MERIDIONAL UNESCO GLOBAL GEOPARK (Portugal). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  106. a b c Sobrarbe Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  107. a b c SOBRARBE-PIRINEOS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  108. a b c d Subeticas Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  109. a b c d SIERRAS SUBBÉTICAS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  110. Cabo de Gata-Níjar Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  111. CABO DE GATA-NÍJAR UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  112. a b c Papuk Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  113. a b c PAPUK UNESCO GLOBAL GEOPARK (Croatia). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  114. Papuk, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-08-08].
  115. a b PARCO GEOMINERARIO DELLA SARDEGNA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  116. Geological and Mining Park of Sardinia. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  117. a b Langkawi Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  118. a b LANGKAWI UNESCO GLOBAL GEOPARK (Malaysia). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  119. a b c d English Riviera Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  120. a b c d ENGLISH RIVIERA UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  121. Longhushan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  122. UNESCO: LONGHUSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  123. a b Zigong Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  124. a b UNESCO: ZIGONG UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  125. a b c d e Adamello Brenta Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  126. a b c d e ADAMELLO-BRENTA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  127. Rocca Di Cerere Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  128. ROCCA DI CERERE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  129. a b Alxa Desert Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  130. a b UNESCO: ALXA DESERT UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  131. UNESCO: QINLING ZHONGNANSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  132. Chelmos-Vouraikos Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  133. CHELMOS VOURAIKOS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Greece). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  134. a b Toya Caldera and Usu Volcano Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  135. a b TOYA – USU UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  136. a b Unzen Volcanic Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  137. a b UNZEN VOLCANIC AREA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  138. a b c Itoigawa Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  139. a b c ITOIGAWA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  140. a b c d Arouca Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  141. a b c d AROUCA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Portugal). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  142. a b c d Geo Mon Geopark – Wales. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  143. a b c d GEOMÔN UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  144. a b c d e Geopark Shetland. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  145. a b c d e SHETLAND UNESCO GLOBAL GEOPARK (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  146. a b c d Stonehammer Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  147. a b c d UNESCO: STONEHAMMER UNESCO GLOBAL GEOPARK (Canada). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  148. Leye-Fengshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  149. a b c UNESCO: LEYE FENGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  150. Ningde Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  151. a b UNESCO: NINGDE UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  152. a b Rokua Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  153. a b ROKUA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Finland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  154. Vikos–Aoos Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  155. VIKOS – AOOS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Greece). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  156. Novohrad-Nograd geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  157. a b c NOVOHRAD-NÓGRÁD UNESCO GLOBAL GEOPARK (Hungary & Slovakia). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  158. The Prehistoric Pompeii. [w:] Nature Reserve Ipolytarnóc Fossils [on-line]. [dostęp 2017-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-18)]. (ang.).
  159. UNESCO: The Ipolytartnóc Fossils. [dostęp 2017-08-11]. (ang.).
  160. a b Parco Nazionale del Cilento e Vallo di Diano. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  161. a b CILENTO, VALLO DI DIANO E ALBURNI UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  162. Tuscan Mining Park. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  163. TUSCAN MINING PARK UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  164. San’in Kaigan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  165. a b c SAN’IN KAIGAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  166. a b c Jeju Island Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  167. a b c JEJU UNESCO GLOBAL GEOPARK (Republic of Korea). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  168. a b c Magma Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  169. a b c MAGMA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Norway). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  170. a b c d Basque Coast Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  171. a b c d BASQUE COAST UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  172. a b Dong Van Karst Plateau Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  173. a b DONG VAN KARST PLATEAU UNESCO GLOBAL GEOPARK (Viet Nam). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  174. a b Tianzhushan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  175. a b UNESCO: TIANZHUSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  176. a b c Hongkong Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  177. a b c UNESCO: Hongkong UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  178. Bauges Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  179. MASSIF DES BAUGES UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  180. Muskau Arch Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  181. MUSKAUER FALTENBOGEN / ŁUK MUŻAKOWA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Germany & Poland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  182. a b Katla Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  183. a b UNESCO: KATLA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Iceland). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  184. a b Burren and Cliffs of Moher Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  185. a b BURREN & CLIFFS OF MOHER UNESCO GLOBAL GEOPARK (Ireland). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  186. a b c Apuan Alps Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  187. a b c ALPI APUANI UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  188. a b c Muroto Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  189. a b c MUROTO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  190. a b Sierra Norte di Sevilla, Andalusia. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  191. a b c d e f SIERRA NORTE DE SEVILLA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  192. a b c d e Villuercas Ibores Jara Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  193. a b c d e VILLUERCAS IBORES JARA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  194. a b UNESCO: SANQINGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  195. a b Sanqingshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  196. a b UNESCO: SANQINGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  197. a b c Chablais Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  198. a b c CHABLAIS UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  199. a b c d Bakony-Balaton Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  200. a b c d BAKONY–BALATON UNESCO GLOBAL GEOPARK (Hungary). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  201. a b c Batur Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  202. a b c UNESCO: BATUR UNESCO GLOBAL GEOPARK (Indonesia). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  203. a b c d Central Catalonia Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  204. a b c d CENTRAL CATALONIA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  205. a b c Shennongjia Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  206. a b c UNESCO: SHENNONGJIA UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  207. a b c d Yanqing Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  208. a b c d UNESCO: YANQING UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  209. a b c Sesia-Val Grande Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  210. a b c SESIA VAL GRANDE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  211. a b Oki island Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  212. a b OKI ISLANDS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  213. a b c DE HONDSRUG UNESCO GLOBAL GEOPARK (The Netherlands). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  214. a b c Azores Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  215. a b c AÇORES UNESCO GLOBAL GEOPARK (Portugal). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  216. a b c Idrija Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  217. a b c IDRIJA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Slovenia). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  218. Do 2020 roku znany był jako Geopark Kula (ang.
    Kula Volcanic Geopark). W 2020 roku został on jednak powiększony, a także zmieniono mu nazwę na obecną.
  219. a b c KULA VOLCANIC UNESCO GLOBAL GEOPARK (Turkey). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  220. UNESCO designates 15 new Geoparks in Asia, Europe, and Latin America. unesco, 2021. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).
  221. Grutas del Palacio. [w:] flores.uy [on-line]. [dostęp 2017-08-13]. (hiszp.).
  222. a b GRUTAS DEL PALACIO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Uruguay). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  223. a b Tumbler Ridge Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  224. a b UNESCO: TUMBLER RIDGE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Canada). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  225. Mount Kunlun Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  226. UNESCO: MOUNT KUNLUN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  227. a b c d Dali Mount Cangshan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  228. a b c d UNESCO: DALI-CANGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  229. Odsherred Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  230. ODSHERRED UNESCO GLOBAL GEOPARK (Denmark). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  231. a b c d Monts d’Ardèche Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  232. a b c d MONTS D’ARDÈCHE UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  233. a b c d e Aso Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  234. a b c d e ASO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  235. a b c M’Goun Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  236. a b c M’GOUN UNESCO GLOBAL GEOPARK (Morocco). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  237. a b Lands of Knights Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  238. a b TERRAS DE CAVALEIROS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Portugal). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  239. a b c El Hierro Global Geopark(Canary Islands Autonomous Region). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  240. a b c EL HIERRO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  241. a b c Molina and Alto Tajo Global Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  242. a b c MOLINA & ALTO TAJO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  243. a b Dunhuang Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  244. a b UNESCO: DUNHUANG UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  245. a b Zhijindong Cave Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  246. a b UNESCO: ZHIJINDONG CAVE UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  247. a b c UNESCO: TROODOS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Cyprus). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  248. a b c Sitia Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  249. a b c SITIA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Greece). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  250. Reykjanes Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  251. UNESCO: REYKJANES UNESCO GLOBAL GEOPARK (Iceland). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  252. Gunung Sewu Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  253. UNESCO: GUNUNG SEWU UNESCO GLOBAL GEOPARK (Indonesia). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  254. a b Pollino Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  255. a b POLLINO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Italy). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  256. a b Mount Apoi Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  257. a b MT. APOI UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  258. a b Lanzarote and Chinijo Islands Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  259. a b LANZAROTE AND CHINIJO ISLANDS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  260. Arxan Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  261. UNESCO: ARXAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  262. a b Keketuohai Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  263. a b UNESCO: KEKETUOHAI UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2017-08-07]. (ang.).
  264. a b Causses du Quercy Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  265. a b CAUSSES DU QUERCY UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  266. a b c Qeshm Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  267. a b c QESHM ISLAND UNESCO GLOBAL GEOPARK (Islamic Republic of Iran). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  268. a b c d COMARCA MINERA, HIDALGO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Mexico). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  269. a b c MIXTECA ALTA, OAXACA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Mexico). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  270. a b c Cheongsong Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  271. a b c CHEONGSONG UNESCO GLOBAL GEOPARK (Republic of Korea). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  272. a b Las Loras Geopark. [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  273. a b LAS LORAS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  274. FAMENNE – ARDENNE UNESCO GLOBAL GEOPARK (Belgium). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  275. a b PERCÉ UNESCO GLOBAL GEOPARK (Canada). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  276. a b UNESCO: GUANGWUSHAN-NUOSHUIHE UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  277. UNESCO: HUANGGANG DABIESHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  278. BEAUJOLAIS UNESCO GLOBAL GEOPARK (France). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  279. UNESCO: CILETUH – PALABUHANRATU UNESCO GLOBAL GEOPARK (Indonesia). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  280. UNESCO: RINJANI-LOMBOK UNESCO GLOBAL GEOPARK (Indonesia). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  281. IZU PENINSULA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Japan). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  282. MUDEUNGSAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (Republic of Korea). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  283. ORIGENS UNESCO GLOBAL GEOPARK (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  284. NGORONGORO LENGAI UNESCO GLOBAL GEOPARK (Tanzania). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  285. a b SATUN UNESCO GLOBAL GEOPARK (Thailand). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  286. NON NUOC CAO BANG UNESCO GLOBAL GEOPARK (Viet Nam). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  287. a b UNESCO: KÜTRALKURA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Chile). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  288. UNESCO: YIMENGSHAN UNESCO GLOBAL GEOPARK (China). [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  289. VIS ARCHIPELAGO UNESCO GLOBAL GEOPARK (Croatia). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  290. IMBABURA UNESCO GLOBAL GEOPARK (Ecuador). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  291. TROLLFJELL UNESCO GLOBAL GEOPARK (Norway). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  292. Colca y Volcanes de Andagua (Peru). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).
  293. Courel Mountains (Spain). [w:] Global Geoparks Network [on-line]. [dostęp 2020-05-02]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Troodos mountains.jpg
Autor: Paul167, Licencja: CC BY-SA 2.5
Góry Troodos na Cyprze.
SanQingShan8.jpg
SanQingShan
Jingpo Lake Maogong Mountain.JPG
Autor: Tlrmq, Licencja: CC BY-SA 3.0
Maogong Mountain, Jingpo Lake
Mount batur and lake.jpg
Autor: TropicaLiving, Licencja: CC BY-SA 3.0
Batur Volcano and Lake, Lesser Sunda Islands, Indonesia
Imbabura Volcano, Ecuador.jpg
Imbabura Volcano, Ecuador
Ceskyraj hrubaskala.JPG
Hruboskalské skalní město, vyhlídka na skalní útvar Kapelník z "Vyhlídky na Kapelu".
Colca Canyon Puno.jpg
Autor: world-wide-gifts.com, Licencja: CC BY-SA 2.0
On way from Colca Canyon to Puno in Peru.
Arenzano ParcoBeigua.jpg
Autor: Alessandro Vecchi, Licencja: CC BY-SA 3.0
Scorcio del Parco naturale regionale del Beigua dal sentiero per il passo della Gava, sopra Arenzano (GE)
Gully and broch - geograph.org.uk - 32827.jpg
(c) Lis Burke, CC BY-SA 2.0
Gully and broch. The ruined Burraland Broch stands right next to this gully.
Ipolytarnoc 8 million year old fossilized Pannonian Sea Coast 1.jpg
Autor: Takkk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ipolytarnóc, 17-18 million year old fossilized Paratethys sea coast with footsteps of ancient animals
Mount Adamello from the West.jpg
Autor: Merto (Agesci Lodi), Licencja: CC BY-SA 2.0
Mount Adamello (3539 m), the highest summit of Adamello group, seen from the west.
Primary fabric Jibbeheia.JPG

Primary igneous fabric in the Helleren anorthosite massif, Jibbeheia, Rogaland, Norway.

This anorthosite is about 930 million years old. (Source of age information: The Rogaland Anorthosite Province).
Obl felsschichten 03.jpg
Autor: Sail over, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ostercappeln: stone layers in the Osnabrück highlands
Đèo Mã Pì Lèng.jpg
Autor: haithanh, Licencja: CC BY 2.0
Đèo Mã Pì Lèng, nối Mèo Vạc với Đồng Văn, Hà Giang.
Mont Mézenc - France.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to PRA (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5

Mont Mézenc sommet sud : 1753 m / sommet nord :1749m, surmonté d'une croix. Massif Central - France

self made PRA
九龙潭风光 - panoramio (5).jpg
(c) 江上清风1961, CC BY 3.0
九龙潭风光
Samani Town and Mount Apoi.jpg
Autor: wakimasa, Licencja: CC0
Samani Town and Mount Apoi
Llyn y Fan Fach (1323880314).jpg
Autor: SNappa2006, Licencja: CC BY 2.0
The lake comes into view behind Picws du
Idrija (st. Anthony of Padua church view).jpg
Autor: Yerpo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Part of Idrija on the right bank of Idrijca river, view from the st. Anthony of Padua church.
El Hierro Western End.JPG
Autor: Eckhard Pecher, Licencja: CC BY 2.5
The western end of El Hierro Island (Canary Islands, Spain) was also considered the western end of the known world by the Europeans prior to Columbus’ discovery of America. This picture was taken by myself in February 2003.
D008-075.jpg
Autor: Jduckeck, Licencja: CC0
Die Kleine Halle in der Laichinger Tiefenhöhle
Yangchuanosaurus hepingensis.jpg
Photo of the Sinraptor hepingensis(syn. Yangchuanosaurus hepingensis) dinosaur skeleton, a type of carnosaur, on display in the Dinosaur Museum Zigong, China. The museum claims to be the largest collection of dinosaur fossils in the world. I took this photo in 2004. (Art Yang - 2004)
Leiqiong Global Geopark - 01.jpg
Autor: Anna Frodesiak, Licencja: CC0
Leiqiong Global Geopark, Hainan Province, China
Frecha da Mizarela - Arouca.jpg
Autor: Vitor Oliveira from Torres Vedras, PORTUGAL, Licencja: CC BY 2.0
<a href="http://loc.alize.us/#/flickr:60326438">See where this picture was taken.</a> <a href="https://www.flickr.com/groups/geotagging/discuss/72157594165549916/">[?]</a>
Densus.panorama peste sat.S.jpg
Autor: Alexandru Baboş. Original uploader was Albabos at ro.wikipedia, Licencja: CC BY 2.5
Densuş, Hunedoara: panoramă peste sat spre miazăzi.
Sierra mixteca.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Yavidaxiu (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Panorámica de la Sierra Mixteca, a la altura de Nativitas Monte Verde (Oaxaca). Se trata de una de las regiones más pobres de México, tanto en recursos naturales como en monetarios.
Ore Stone - geograph.org.uk - 8397.jpg
(c) David Stowell, CC BY-SA 2.0
Ore Stone. Situated off the Hope's Nose in Torquay
AMD Joggins.jpg
Autor: Michael C. Rygel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Acid mine drainage spilling from a collapsed mine tunnel at outcrop of the so-called Fundy seam[1] (middle part of Joggins Formation, lower Pennsylvanian) north of Joggins, Nova Scotia.
Katla 1918.jpg
Photograph of Katla volcano erupting through Mýrdalsjökull ice cap in 1918
Pizzo d'Uccello.JPG
Autor: Lorenzo Antiga, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pizzo d'Uccello (NORD)
Grotten van Han - grot 1.jpg
Autor: user:Hullie, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Grotten van Han

Han - Belgium
Gunung Sewu.jpg
Gunung Sewu
Yuntai montain (5).jpg
Autor: 襄樊一夜, Licencja: CC BY 3.0
Yuntai mountain
Prismas Basálticos, Huasca de Ocampo, Hidalgo, México, 2013-10-10, DD 25.JPG
(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0
Overview of the waterfalls over the Basaltic Prisms of Santa María Regla, Huasca de Ocampo, State of Hidalgo, Mexico.
Dalai nur.jpeg
Dali Nur (Dalai Nur), Hexigten Banner, Chifeng City, Inner Mongolia, China. Dali Nur is the large lake; Hunshandak Sandland is to the south; and the volcanic landscape area is to the northwest.
Ibón de Plan (Huesca, Aragón).jpg
Autor: dailydog, Licencja: CC BY 2.0
Ibón de Plan (Huesca, Aragón)
Ibon de Plan 8
Σίγρι1.jpg
Autor: Δημ. Παπαδόπουλος, Licencja: Attribution
Petrified Conifer in Lesbos
Volcán Gunnuhver, Suðurnes, Islandia, 2014-08-13, DD 064.JPG
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0
Gunnuhver volcano, Suðurnes, Iceland
Wangwu Montain.png
Autor: Xuczhisheng, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wangwu shan
Dents du midi2.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Psiloritis mountain - Timios Stavros peak - Crete Greece.jpg
Autor: el:Χρήστης:Zak ango (creation) Christaras A (upload in WikiCommons), Licencja: Copyrighted free use
View on the mountain en:Psiloritis (Timios Stavros peak) in , en:Greece.
Cốc Bó.jpg
Autor: [Tycho] talk , http://shansov.net, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cốc Bó cave in Pác Bó tourism area, Cao Bằng province of Vietnam.
A cave, in which Hồ Chí Minh lived for seven weeks, during February and March 1941, when he returned after 30 years of exile
257RivaValdobbia.JPG
Autor: Geobia, Licencja: CC BY-SA 3.0
Riva Valdobbia - Fiume Sesia
Mount Amagi 20120218.jpg
Mount Amagi as seen from SSE in Izu Peninsula, Shizuoka Prefecture, Honshu, Japan. Taken from Mount Asama.
Dalle à ammonites.JPG
Autor: Leag, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dalle à ammonites de Digne-les-Bains
Mgoun.jpg
Autor: Alw007f, Licencja: FAL
Mount Mgoun from Tarkeddit
Glay car 1.JPG
Carrières de Glay/Oncin (Rhône) - gros plan entrée de galeries.
Vikos-gorge.jpg
Autor: Onno Zweers, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The Vikos gorge, Vikos-Aoos National Park, Epirus, Greece. Panorama of several photos, ranging approximately 180 degrees.
Danxiashan yangyuanshi.jpg
Autor: Original uploader was Zhuwq at zh.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
  • 内容介绍:zh:丹霞山阳元石
  • 原创者:zhuwq
  • 创作日期:2004年1月,过年回家去丹霞山玩时用数码相机所摄
Hallasan 2.jpg
Baengnokdam Crater Lake on Hallasan Mountain
Lava lengai.jpg
Autor: Thomas Kraft, Kufstein,, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Solidified lava in the crater of Ol Doinyo Lengai, Tanzania
Holidays - Crete - panoramio (104).jpg
(c) Roton Piotr, CC BY-SA 3.0
Holidays - Crete
Qeshm - panoramio.jpg
(c) Ebrahim nikkhoo, CC BY 3.0
qeshm
Bodetal2.jpg
(c) I, ArtMechanic, CC-BY-SA-3.0
Blick vom Hexentanzplatz ins Bodetal
二渡群山 - Hills at Second Ferry - 2011.04 - panoramio.jpg
(c) rheins, CC BY 3.0
二渡群山 - Hills at Second Ferry - 2011.04
Zicht op de Hondsrug.jpg
Zicht op de Hondsrug van Bronnegerveen in de richting van Drouwen
Lago Conguillio y Volcán Llaima.jpg
Autor: Valgarri, Licencja: CC BY-SA 4.0
Volcán Llaima, araucarias y lago Conguillio, sendero Sierra Nevada, Parque Nacional Conguillio
Bohsdorf - Felixsee 0009.jpg
(c) Stefan Fussan, CC BY-SA 3.0
Lake Felixsee in Bohsdorf, Brandenburg, Germany
Ydat-stygos.jpg
Autor:

Ευγένιος Αλεξάντερ

Original uploader was Eugenios Alexander at el.wikipedia, Licencja: Attribution
The waters of Stygos in Achaia, Greece
Tianzhu Peak (20170116142019).jpg
Autor: N509FZ, Licencja: CC BY-SA 4.0
The pole to the sky, finally reached.
North Jade Cloud Road.jpg
(c) Headrock at the English Wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Cangshan mountains showing part of the northern Jade-Cloud Road
Kraushoehle3.JPG
Autor: Roman Klementschitz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kraushöhle - visitor route
Karavanke1.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Geopark.JPG
Autor: Arnstein Rønning, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gea Norvegica Geopark, Mølen i Brunlanes, Larvik
Campodola Leixazós 9.jpg
Autor: Miguel Branco, Licencja: CC BY-SA 4.0
Geological fold of Campodola-Leixazós, Quiroga (Lugo). Declared an spanish Natural Monument and Geosite, and an UNESCO Global Geopark.
Longhushan 9263.jpg
Autor: Zhangzhugang, Licencja: CC BY-SA 4.0
Xianshuiyan Cliff Tomb Group, Longhu Mountain, Jiangxi
石林正门.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Chenyun~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
作者:陈昀
Papuk mt.jpg
Autor: Gpavic, Licencja: CC BY-SA 3.0
Papuk Mountain
Madonie montagna.jpg
Monte San Salvatore - Madonie (Sicily)
WolayerSee.jpg
Autor: GeKo15, Licencja: CC BY-SA 3.0 at
This media shows the nature reserve in Carinthia with the ID NSG.027.
Kuniga shore.jpg
(c) Snap55 z japońskiej Wikipedii, CC BY 3.0
赤尾展望所から見た国賀海岸(島根県隠岐郡西ノ島町)Oki Kuniga Coast, Okinoshima, Shimane, Japan
Quiraing, Isle of Skye.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0
Irtysh river in Koktokay panorama in winter time.jpg
Autor: KING-FISH①, Licencja: CC BY-SA 3.0
Irtysh River in the town Koktokay, Fuyun County of Altay Prefecture in the Xinjiang, China. Panorama in the winter time.
Yuntai montain (2).jpg
Autor: 襄樊一夜, Licencja: CC BY 3.0
Yuntai mountain
Dabie Mountains landscape - P1050200.JPG
Autor: User:Vmenkov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mountainous landscapes (Dabie Mountains) of Jinzhai County, Anhui, seen form a train running on the Hewu (Henan-Wuhan) Railway.
Songshan1.JPG
Autor: Zeus1234, Licencja: CC BY-SA 3.0
A view looking down onto the gondola that goes up Songshan—Mount Song.
Peña Cruz.jpg
Autor: JaviMF, Licencja: CC BY 3.0
Peña de la Cruz (it means Cross' Peak) Sierra Arana's higher point 2027 meters (6650 feet) seen from Puerto de la Mora (Huétor Santillán).
Confluence ouysse dordogne belcastel.jpg
Autor: Thierry46, Licencja: CC BY-SA 3.0
Confluence of the river Ouysse and the river Dordogne seen from road D247 going from Rocamadour to Lacave. Picture taken from the parking 40 meters above the village of Lacave in front of the castle of Belcastel.
Alto Tajo - Peñalén.jpg
Autor: Sonsaz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Alto Tajo from Peñalén
Tremp Basin East - view from the west.jpg
Autor: Tisquesusa, Licencja: CC BY 4.0
View of the Tremp Basin from the west, looking northeast
Steinstid sommer.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Oaarmo (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Steinstind, Leka, sett frå Aune. Foto: Ørjan Aarmo
Cliffs-Of-Moher-OBriens-From-South.JPG
Autor: Bjørn Christian Tørrissen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Looking north along the cliffs towards O'Brien's Tower.
Marble Arch Caves - Skreen Hill streamway.jpeg
Autor: Neil Rickards, Licencja: CC BY 2.0
Upstream Skreen Hill passage, at the end of the Marble Arch Caves showcave. The water is largely made up of the surface river named the Owenbrean.
MassifDesBauges 1024.jpg
Autor: User Didier on fr.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0

fr:Massif des Bauges - vue d'avion de la partie est - (c) 2003 Didier Halatre.
Permission vous est donnée de copier, distribuer et/ou modifier ce document selon les termes de la Licence GNU Free Documentation License, Version 1.2 ou ultérieure publiée par la Free Software Foundation ; sans sections inaltérables et sans pages de couverture. [1]
Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. [2]


La photo a été prise d'avion, un peu au sud de la verticale de fr:Saint-Pierre d'Albigny à 10 500' (env. 3 200 m) vers le nord, mi-septembre 2003. Temps beau mais brumeux dans le lointain.

Au premier plan, on a l'Arclusaz (Dent d'Arclusaz, 2040 m) avec sa forme caractéristique.

À l'extrême-droite (est), on a le Col de Tamié, en repartant vers la gauche (vers l'oest), on a la Pointe de la Sambuy (2198 m), l'Arcalod (2217 m), la Montagne du Charbon avec le Trélod (2181 m), le Roc des Bœufs (1774 m) et le Semnoz (1699 m) dans le lointain.

À gauche (ouest), derrière l'Arclusaz, c'est le Grand Colombier (2043 m).

La fr:lac d'Annecy se trouve derrière la Montagne du Charbon et le Roc des Bœufs, on distingue à l'arrière-plan dans la brume, le massif de la Tournette qui appartient au fr:massif des Bornes.


庐山日出.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Chenyun~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

作者:陈昀

摄于 2004年8月12日早上6时3分
Vistas desde el Cerro Negrillo.JPG
Autor: María C. Florido, Licencja: CC BY-SA 3.0 es
This is a photography of a Special Area of Conservation in Spain with the ID:
Gwangju Mudeungsan.jpg
Autor: Kgw1226, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwangju Mudeungsan
KulaTurkey.jpg
Autor: Mr. Vehbi Moğol, Licencja: CC BY-SA 3.0
en: Volcanic rock formations of Yanıkyöre (ancient Katakekaumene) near en:Kula, Manisa, Turkey
Kunlun mountain.jpg
Autor: B_cool from SIN, Singapore, Licencja: CC BY 2.0
Kunlun mountain, Qinghai, China
Rinjani Caldera.jpg
Autor: Thorsten Peters, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Blick vom nordwestlichen Calderarand auf den Gipfel des Gunung Rinjani (3726m), den kleineren Gunung Baru (2351m) und den See Danau Segara Anak.
Langkawi sky bridge.jpg
Autor: Flickr user "The Dilly Lama", Licencja: CC BY 2.0
The Langkawi Sky Bridge, Malaysia
Arrecife de las Sirenas.jpg
(c) Martyn Thompson (Cabo de Gata Photography), CC BY-SA 2.5
Arrecife de las Sirenas is a defining landmark of the Parque Natural de Cabo de Gata.
Hokuriku Expressway and Route 8 Oyashirazu Niigata JPN 001.jpg
Autor: Ignis, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Hokuriku Expressway and the National Route 8 at Oyashirazu, Itoigawa City
1 tianzishan wulingyuan zhangjiajie 2012.jpg
Autor: chensiyuan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Panoramic view from Mount Tianzi Shan, Wulingyuan Zhangjiajie hunan China tujia miao 2012
Bakony.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Ant z węgierskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Landscape in the Bakony.
Mont du Luberon.JPG
Autor: Véronique PAGNIER, Licencja: CC BY-SA 3.0
Vue sur le Luberon, depuis Saint Martin de Castillon
Laveria Brassey.JPG
Laveria_Brassey (Ingurtosu, Naracauli, Arbus, Italy)
Rokuan kansallispuisto.JPG
Pitkäjärvi lake (literally Long lake) at Rokua National Park in Utajärvi, Finland
Açores (7776355426).jpg
Autor: Abspires40 from Cape Town, South Africa, Licencja: CC BY 2.0
Sao Miguel Azores
Yazikou-Junction-5461.jpg
Autor: User:Vmenkov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Yazikou Junction: the entry way to Shennongia National Park (a branch road from G209)
Bilutu Peak.JPG
Autor: Sjoerd van Oort, Licencja: CC BY-SA 3.0
The highest point of the Badain Jaran Desert, the Bilutu Peak.
CHAPADA DO ARARIPE 01.jpg
Autor: AUGUSTO PESSOA, Licencja: CC BY-SA 3.0
Descrição_para_sua_foto
Huangshan pic 4.jpg
Autor: Chi King, Licencja: CC BY 2.0
Landscape of Mount Huangshan
Dunhuang, China Bebop Drone 2015-09-17T081446+0000 EC09D6.jpg
(c) w0zny, CC BY-SA 3.0
To zdjęcie zostało załadowane dzięki współpracy z firmą: Kopex Group.
Copper Coast Geopark.JPG
A view from the coastline of Copper Coast Geopark in Ireland
Azibo 1.JPG
Autor: Husond, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Azibo, Portugal
TaiShan.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Parco del Pollino4.jpg
(c) Vinc81 z włoskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Parco del Pollino. foto di vinc81.agosto 2006
Khao Ok Thalu.jpg
Khao Ok Thalu, landmark of Phatthalung.
Peak cluster depression.jpg
Autor: Rosysea, Licencja: CC BY-SA 3.0
Peak cluster depression
Grutas del Palacio, Departamento Flores, Uruguay.JPG
Autor: Mevrob, Licencja: CC BY-SA 3.0
caverna formada por la erosión de areniscas surgentes que dio lugar a columnas polimórficas solidificadas con óxido de hierro: 23 metros de frente por 3 metros de alto
Locals call it "Batu Batik" - panoramio.jpg
(c) de uguh, CC BY-SA 3.0
locals call it "Batu Batik"
Val Calore - Felitto.jpg
Autor: Heinz-Josef Lücking, Licencja: CC BY 3.0
Calore valley at Felitto, Italy
Cliff in nature park, China - panoramio.jpg
(c) Jiaqian AirplaneFan, CC BY 3.0
Cliff in nature park, China