Światowid pod Wawelem w Krakowie
.jpg) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Materiał | kamień |
| Data odsłonięcia | 1968 |
| Ważniejsze przebudowy | 2008 (renowacja) |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′15,61″N 19°56′18,64″E/50,054336 19,938511 | |
Światowid pod Wawelem w Krakowie – kamienna[1] rzeźba będąca kopią idola ze Zbrucza, stojąca u podnóża Wawelu w Krakowie, na skwerku u zbiegu ulic św. Idziego, Grodzkiej i Drogi do Zamku.
Rzeźba powstała w latach 1963–1968, a jej twórcami są Józef i Waldemar Wesołowscy[1]. Stanowi kopię idola wyłowionego w 1848 z rzeki Zbrucz, tzw. Światowida, który przedstawia pięcioro bóstw z religii Słowian wraz z podziałem kosmosu na piętra i którego oryginał znajduje się w krakowskim Muzeum Archeologicznym. W 1968 została umieszczona na skwerze u stóp Wawelu w Krakowie jako jedna z wielu kopii Światowida stawianych przez władze z okazji obchodów 1000-lecia państwa polskiego[1]. Rzeźba została poddana renowacji w 2008[2]. Obok niej rośnie kasztanowiec będący pomnikiem przyrody[3][4], uszkodzony w lipcu 2021 przez nawałnicę[5].
Obecnie rzeźba pełni również funkcje kultowe dla lokalnej społeczności rodzimowierców słowiańskich, którzy zostawiają u jej podnóża znicze oraz drobne ofiary[3][6], a niekiedy organizują przy niej obrzędy[7]. Ofiary w postaci monet i biżuterii pozostawiane są także w zagłębieniu sąsiedniego kasztanowca[7].
Na początku 2008 roku wandale, prawdopodobnie przy pomocy młotka, rozbili twarze wyrzeźbionych bóstw, w wyniku czego Światowid musiał zostać poddany renowacji[8]. Ponadto zdarzało się, że pozostawione przez wyznawców ofiary były niszczone, znicze zaś przestawiane pod pobliską katolicką kapliczkę[3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Anna Olszewska, Scott Simpson, Czy istnieją pogańskie piksele? Współczesna ikona Światowida, „Państwo i Społeczeństwo”, 2009 [dostęp 2021-01-16].
- ↑ Rzeźby kamienne i drewniane, polichromowane, ART FORUM [dostęp 2021-01-18].
- ↑ a b c Karolina Lisek, O znikających zniczach pod krakowskim Światowidem i nie tylko – rozmowa z Wojsławem Brożyną, obiatnikiem Gromady MIR Kraków, iSAP – Słowiańska Agencja Prasowa, 4 czerwca 2020 [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Agata Zachariasz, Zieleń jako element tożsamości krajobrazu miasta na przykładzie Krakowa [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Słynny kasztanowiec rośnie dalej. Zaskakujące wyniki oględzin, 31 lipca 2021 [dostęp 2021-09-17].
- ↑ Bóg o czterech twarzach, „Tygodnik Powszechny”, Kraków. Antropologie dziedzictwa, 8 lipca 2019 [dostęp 2021-01-16].
- ↑ a b Wojsław Brożyna, Funkcjonowanie kopii Światowida spod Wawelu, [w:] Projekt: obiekt. Prace studentów z kursu „Metody ilościowe i jakościowe w badaniach religii” [online] [dostęp 2021-05-14].
- ↑ Wawelski Światowid zostanie naprawiony, „Gniazdo. Rodzima wiara i kultura”, Grzegorz Antosik (red. nacz.), 1 (5), 2008, s. 16–17.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E
Symbol pomnika do legendy mapy
Autor: MichalPL, Licencja: CC BY-SA 4.0
Światowid Monument in Kraków, October 2020
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Światowid ze Zbrucza kopia, ul. Grodzka, Stare Miasto, Kraków