Świergotka ognistobrzucha

Świergotka ognistobrzucha

Northiella haematogaster[1]
(Gould, 1838)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	damy
Plemię	Platycercini
Rodzaj	Northiella Mathews, 1912
Gatunek	świergotka ognistobrzucha
Synonimy
Platycercus haematogaster Gould, 1838[1] Psephotus haematorrhous (Gould, 1838)[2]
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Świergotka ognistobrzucha^[4] (Northiella haematogaster) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae) zamieszkującego Australię. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Northiella. Nie jest zagrożony wyginięciem. Gatunek ten jest często spotykany w europejskich hodowlach^[5].

Taksonomia

Gatunek ten został naukowo opisany w 1838 roku przez angielskiego ornitologa Johna Goulda jako Platycercus haematogaster^[1]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza świergotkę ognistobrzuchą w rodzaju Northiella^[6]. Część źródeł uznaje ten rodzaj za monotypowy^[7][4], inne wyodrębniają świegotkę żółtobrzuchą (N. (haematogaster) narethae) jako oddzielny gatunek – takie ujęcie systematyczne stosuje IOC^[6].

Podgatunki i zasięg występowania

Tradycyjnie wyróżnia się cztery podgatunki N. haematogaster^[8][7]:

• świergotka czerwonorzytna^[4] (N. h. haematorrhoa) (Bonaparte, 1856) – południowo-wschodni Queensland oraz północna i wschodnia Nowa Południowa Walia^[6];
• świergotka ognistobrzucha^[4] (N. h. haematogaster) (Gould, 1838) – zachodnia i południowa Nowa Południowa Walia, północno-zachodnia Wiktoria oraz południowo-wschodnia Australia Południowa^[6];
• N. h. pallescens (Salvadori, 1891) – północno-wschodnia Australia Południowa^[6];
• świergotka żółtobrzucha^[4] (N. h. narethae) (White, HL, 1921) – południowo-wschodnia Australia Zachodnia oraz południowo-zachodnia Australia Południowa^[6].

Morfologia

Świergotki ognistobrzuche mierzą około 30 cm oraz ważą 65–105 g^[5]. W ich ubarwieniu dominuje barwa oliwkowobrązowa. Czoło, kantarek, pokrywy uszne i policzki są fiołkowoniebieskie. Pozostała część głowy i grzbiet są oliwkowoszare. Dolna część piersi, boki ciała i pokrywy podogonowe są żółte, brzuch – czerwony, a lotki pierwszorzędowe i pokrywy podskrzydłowe – fioletowoniebieskie^[9]. Na skrzydłach jest żółtooliwkowa plama^[5]. Wierzch środkowych sterówek jest brązowozielony z ciemnoniebieskimi końcówkami, pozostałe są ciemnoniebieskie z białawoniebieskimi końcówkami, a spód sterówek jest białoniebieskawy^[9]. Dziób jest szarobiały, oczy zaś ciemnobrązowe. Samica różni się od samca mniejszą ilością czerwonego ubarwienia i ciemniejszymi kolorami na głowie^[5].

U świergotek czerwonorzytnych (N. h. haematorrhoa) barwa czerwona na brzuchu ma większy zasięg, bo aż po pokrywy podoogonowe. Plama na skrzydle tego podgatunku jest brązowoczerwona. Z kolei u N. h. pallescens brzuch jest bledszy, a u samic barwy bladoczerwonej w ogóle nie ma lub jest w niewielkiej ilości. Świergotki żółtobrzuche (N. h. narethae) barwę niebieską na głowie mają bardziej zielonkawą. Ich brzuch jest ciemnożółty, pokrywy podogonowe są czerwone^[5].

Młode osobniki przypominają dorosłe. Są one ciemniejsze oraz mają mniej barwy czerwonej na brzuchu i udach. Ostateczne ubarwienie nabywają po pierwszym roku życia^[9].

Ekologia i zachowanie

Świergotka podczas żerowania

Świergotki ognistobrzuche najczęściej przebywają w parach lub grupach liczących do 20 ptaków. Są hałaśliwym gatunkiem. Budzą się wcześnie rano, a potem lecą zaspokoić pragnienie. Następnie żerują w koronach drzew oraz na ziemi. Prowadzą osiadły tryb życia. Wyjątek stanowią świergotki żółtobrzuche (N. h. narethae), które przemieszczają się sezonowo razem z deszczami^[5].

Środowisko

Gatunek ten zamieszkuje różne środowiska. Świergotka ognistobrzucha obserwowana jest między innymi w otwartych lasach, w lasach przybrzeżnych, na terenach porośniętymi eukaliptusami (Eucaliptus sp.), na polach uprawnych. Bywa też widywana na otwartym terenie porośniętym pojedynczymi drzewami. Świergotki żółtobrzuche (N. h. narethae) preferują suche tereny, takie jak pustynie porośnięte rzewnią (Casuarina) czy mulgi^[5].

Pożywienie

Świergotki ognistobrzuche żywią się głównie roślinami zielnymi, kwiatami i sokiem z owoców^[9]. Spożywają także jagody, larwy owadów i nektar^[5].

Lęgi

Sezon lęgowy trwa od lipca do grudnia^[5]. Podczas zalotów ptaki te potrząsają sterówkami, machają głową i stroszą na niej pióra. Gniazda zakładają w dziuplach drzew, gdzie samica składa 4–7 jaj. Inkubacja trwa około 22 dni. Młode są wychowywane przez oboje rodziców^[9]. Opuszczają one gniazdo po 5 tygodniach^[5].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nieprzerwanie od 1988 roku uznaje świergotkę ognistobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, z wyjątkiem obrzeży zasięgu występowania. Populacja ma trend spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk i niezrównoważony odłów do niewoli^[3][10]. Gatunek ten został wymieniony wśród ptaków wysoko narażonych na zmiany klimatyczne^[11]. Wymieniony jest w II załączniku CITES^[12].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Zdjęcia świergotki żółtobrzuchej (N. (h.) narethae). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).