Świerk serbski
| |||
Systematyka[1][2][3] | |||
Domena | eukarionty | ||
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
Nadgromada | rośliny telomowe | ||
Gromada | rośliny naczyniowe | ||
Podgromada | rośliny nasienne | ||
Nadklasa | nagonasienne | ||
Klasa | iglaste | ||
Rząd | sosnowce | ||
Rodzina | sosnowate | ||
Rodzaj | świerk | ||
Gatunek | świerk serbski | ||
Nazwa systematyczna | |||
Picea omorika (Pančić) Purk. Oesterr. Monatsschr. Forstwesen 27:446. 1877[4] | |||
Synonimy | |||
---|---|---|---|
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
Zasięg występowania | |||
Świerk serbski (Picea omorika (Pančić) Purk.) - gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Świerk serbski jest gatunkiem endemicznym charakterystycznym dla górskich terenów zachodniej Serbii i wschodniej Bośni[4], rośnie na małym obszarze w środkowym biegu Driny w okolicach Sarajewa[7]. Drzewo odkrył w 1875 roku w górach Tara serbski botanik Josif Pančić.
Morfologia
- Pokrój
- Korona stożkowata, ale bardzo wąska, prawie kolumnowa o spiczastym wierzchołku.
- Pień
- Osiąga wysokość 25-30 m, wyjątkowo 40 m. Średnica pnia do 1 m. Kora pomarańczowobrązowa lub miedziana, spękana na nieregularne lub kwadratowe płaty[8].
- Liście
- Krótkie (10-20 mm), zaostrzone igły, wyraźnie spłaszczone, zielone z wierzchu z dwoma białymi paskami od spodu. Na młodych pędach ułożone równomiernie dookoła, na starszych gałęziach układają się w boczne rzędy. Utrzymują się na drzewie nawet do 10 lat.
- Kwiaty
- Kwiaty żeńskie purpurowofioletowe, szyszeczkowate. Kwiaty męskie żółte, długości 2-2,5 cm, umiejscowione na delikatnych odgałęzieniach dolnych gałęzi.
- Szyszki
- Długości 4-7 cm, brązowe i osadzone na grubych, zgiętych szypułkach. Mają purpurowobrązowe zabarwienie[8].
Biologia i ekologia
Drzewo jednopienne, wiatropylne. Kwitnie od kwietnia do maja. Szyszki dojrzewają w 6-7 miesiącu od zapylenia. Posiada niewielkie wymagania klimatyczne i glebowe. Rośnie w lasach górskich na glebach płytkich, stosunkowo suchych i ciepłych latem do 1800 m n.p.m[7]. Tworzy lasy mieszane z bukiem, kasztanowcem, jodłą i sosną czarną. Wśród wszystkich dotychczas zbadanych gatunków świerk serbski jest uważany za jedną z form najbardziej odpornych na zanieczyszczenia przemysłowe, a szczególnie na kwaśne deszcze[7].
Zastosowanie
- Roślina ozdobna - chętnie sadzony w parkach i ogrodach na terenie Europy i Ameryki Północnej.
- Dawniej drewno wykorzystywano w ciesielstwie, jednak obecnie ze względu na niewielkie występowanie użycie drewna podlega ograniczeniom.
Odmiany
- 'Aurea'
- 'Cinderella'
- 'Fröndenberg'
- 'Gnom'
- 'Kamenz'
- 'Karel'
- 'Karen'
- 'Kuck'
- 'Nana'
- 'Pendula'
- 'Pimoko'
- 'Pimpf'
- 'Schneverdingen'
- 'Treblitzsch'
- 'Tremonia'
- 'Zuckerhut' [9]
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-26] .
- ↑ a b Picea omorika (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-06-07].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-06-07].
- ↑ J.M. Aleksić i inni, Picea omorika, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-06-07] (ang.).
- ↑ a b c Bruno T. Kremer: Drzewa - leksykon przyrodniczy. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 32. ISBN 83-7129-141-8.
- ↑ a b Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 128. ISBN 97883242-0842-5.
- ↑ Związek Szkółkarzy Polskich (pol.). W: Picea omorika [on-line]. [dostęp 2013-06-07].
Zobacz też
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Gmihail z serbskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 3.0 rs
Needles and buds of Serbian spruce (Picea omorika) adaxial and abaxial sides (scan: Mihailo Grbić)
Autor: Giovanni Caudullo, Licencja: CC BY 4.0
Distribution map of Picea omorika (Serbian spruce).
Autor: J.Kärki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Serbian Spruce (Picea omorika), Mustila arboretum, Elimäki, Finland.
Autor: Crusier, Licencja: CC BY-SA 3.0
Świerki serbskie (Picea omorika) w Łazienkach Królewskich w Warzawie
(c) Gmihail z serbskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 rs
Шишарица оморике (изглед и уздужни пресек) скен Михаило Грбић