Świetlikowate (ryby)

Świetlikowate
Myctophidae[1]
Gill, 1893
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Myctophum affine
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

świetlikokształtne

Rodzina

świetlikowate

Świetlikowate[2] (Myctophidae) – rodzina morskich, planktonożernych ryb świetlikokształtnych (Myctophiformes), najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana rodzina ryb występujących w otwartych wodach oceanicznych, a jednocześnie najliczniejsza wśród ryb głębinowych.

Zasięg występowania

Wszystkie oceany, od Arktyki po Antarktydę, na głębokościach od 300–1200 m, niektóre w nocy podpływają bliżej powierzchni – od 10 do 100 m[3].

Cechy charakterystyczne

W przeciwieństwie do większości ryb głębinowych, kształt ciała świetlikowatych jest typowy dla ryb pelagialnych, zwłaszcza sardeli (świetliki czasami nazywane są świecącymi sardelami[4]). Srebrzyście połyskujące ciało, zwężające się w stronę ogona, u większości gatunków pokryte jest łuskami cykloidalnymi, u kilku – ktenoidalnymi. Duża głowa, oczy i otwór gębowy. U wszystkich występuje płetwa tłuszczowa. Liczba kręgów wynosi 28–45. Głowa i dolna część ciała pokryte są zgrupowaniami lub rzędami fotoforów (z wyjątkiem Taaningichthys paurolychnus), których układ jest unikatowy dla poszczególnych gatunków. Fotofory ogonowe niektórych różnią się u dojrzałych przedstawicieli obu płci. Prawdopodobnie ma to znaczenie przy doborze partnera w okresie tarła. Pęcherz pławny jest zwykle obecny, nie występuje jedynie u dorosłych osobników kilku gatunków[3]. Ciało świetlikowatych osiąga długość od 3 do 30 cm[4].

Tryb życia

Świetlikowate żywią się planktonem. Tworzą duże ławice odbywające dobowe wędrówki pionowe, czasami kilkusetmetrowe, co – przy niewielkich rozmiarach tych ryb – stanowi duży wysiłek. Około 40 gatunków, w tym większość z rodzajów Myctophum, Gonichthys i Symbolophorus, dociera do przypowierzchniowych warstw wody[5].

Znaczenie w ekosystemie i gospodarcze

Stanowią pokarm wielu gatunków zwierząt morskich: ptaków, ssaków morskich i ryb, przez co pełnią kluczową rolę we wszystkich ekosystemach morskich. Gospodarczo są poławiane na niewielką skalę, ale stanowią obiekt zainteresowania rybołówstwa jako potencjalny cel przyszłych połowów[6].

Benthosema glaciale
Diaphus effulgens
Electrona risso
Lampadena speculigera
Lampanyctus crocodilus
Myctophum punctatum
Notoscopelus resplendens
Tarletonbeania crenularis

Klasyfikacja

Rodzaje zaliczane do tej rodziny[7]:

Benthosema – Bolinichthys – Centrobranchus – Ceratoscopelus – Diaphus – Diogenichthys – Electrona – Gonichthys – Gymnoscopelus – Hintonia – Hygophum – Idiolychnus – Krefftichthys – Lampadena – Lampanyctodes – Lampanyctus – Lampichthys – Lepidophanes – Lobianchia – Loweina – Metelectrona – Myctophum – Nannobrachium – Notolychnus – Notoscopelus – Parvilux – Protomyctophum – Scopelopsis – Stenobrachius – Symbolophorus – Taaningichthys – Tarletonbeania – Triphoturus

Rodzajem typowym jest Myctophum.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Myctophidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  3. ↑ a b Nelson 2006 ↓, s. 224.
  4. ↑ a b Załachowski 1992 ↓, s. 558.
  5. ↑ Załachowski 1992 ↓, s. 559.
  6. ↑ Załachowski 1992 ↓, s. 560.
  7. ↑ W.N. Eschmeyer, R. Fricke: Catalog of Fishes electronic version (7 June 2012) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 2012-08-11].

Bibliografia

  • Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
  • Dorota Szatańska: Ryby: encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
  • Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.

Media użyte na tej stronie