Świnia (rodzaj ssaka)

Świnia
Sus[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – dzik euroazjatycki (S. scrofa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Nadrząd

kopytne

Rząd

Cetartiodactyla

Rodzina

świniowate

Podrodzina

świnie

Rodzaj

świnia

Typ nomenklatoryczny

Sus scrofa Linnaeus, 1758

Gatunki

30 gatunków (w tym 21 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Świnia[22] (Sus) – rodzaj ssaka z podrodziny świń (Suinae) w obrębie rodziny świniowatych (Suidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji[23][24][25].

Morfologia

Długość ciała 80–200 cm, długość ogona 15–40 cm, wysokość w kłębie 30–110 cm; masa ciała 20–320 kg[24].

Systematyka

Etymologia

  • Sus: łac. sus, suis „świnia”, od gr. συς sus „świnia, wieprz”[26].
  • Porcus: łac. porcus „wieprz”[27]. Gatunek typowy: Porcus vulgaris S.D.W., 1836 (= Sus domesticus Linnaeus, 1758).
  • Capriscus: gr. καπρίσκος kapriskos „mały dzik”, od κάπρος kapros „dzik”; przyrostek zdrabniający -ισκος -iskos[28]. Gatunek typowy: Sus papuensis Lesson & Garnot, 1826 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758); młodszy homonim Capriscus Schäffer, 1760 (Actinopterygii).
  • Centuriosus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Centurio J.E. Gray, 1842 (starzec) oraz rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[29]. Gatunek typowy: Sus pliciceps J.E. Gray, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
  • Gyrosus: gr. γυρoς gyros „okrągły”; rodzaj Sus Linnaeus, 1758[30]. Gatunek typowy: Sus (Gyrosus) pliciceps J.E. Gray, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
  • Ptychochoerus: gr. πτυξ ptux, πτυχος ptukhos „fałda”; χοιρος choiros „wieprz”[31]. Nowa nazwa dla rodzaju Centuriosus .E. Gray, 1862.
  • Eusus: gr. ευ eu „dobry, typowy”; συς sus „świnia, wieprz”[32]. Gatunek typowy: Sus barbatus S. Müller, 1838.
  • Scrofa: epitet gatunkowy Sus scrofa Linnaeus, 1758; łac. scrofa „locha, maciora”[33]. Gatunek typowy: Sus domesticus Erxleben, 1777.
  • Euhys: gr. ευ eu „dobry, typowy”; ύς us „świnia”[34]. Gatunek typowy: Sus barbatus S. Müller, 1838.
  • Aulacochoerus: gr. αυλαξ aulax, αυλακος aulakos „bruzda, wyżłobienie”; χοιρος choiros „wieprz”[35]. Gatunek typowy: Sus vittatus S. Müller, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
  • Dasychoerus: gr. δασυς dasus „włochaty, kudłaty”; χοιρος choiros „wieprz”[36]. Gatunek typowy: Sus verrucosus S. Müller, 1840.
  • Annamisus: Annam (obecnie Wietnam); rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[37]. Gatunek typowy: nie podany.
  • Nesosus: gr. νησος nēsos „wyspa”; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[38]. Gatunek typowy: nie podany, Heude wymienił kilka gatunków nie określając gatunku typowego: Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus ahoenobarbus Huet, 1888); Sus barbatus S. Müller, 1838; †Sus bucculentus[c] Heude, 1892; Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843; Sus vittatus[d] Boie, 1828; Sus verrucosus Boie, 1832.
  • Sinisus: nowołac. Sina „Chiny”; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[39]. Gatunek typowy: nie podany, najprawdopodobniej oparty na chińskiej populacji Sus scrofa.
  • Rhinosus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[40]. Gatunek typowy: Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus barbatus ahoenobarbus Huet, 1888).
  • Verrusus: fr. verrue „brodawka”; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia)[41]. Gatunek typowy: nie podany.
  • Microsus: gr. μικρος mikros „mały”[42]; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: nie podany, Heude wymienił kilka gatunków nie określając gatunku typowego: Microsus macassaricus Heude, 1898 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843); Microsus maritimus Heude, 1898 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843); Microsus floresianus Heude, 1899 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843).
  • Vittatus: łac. vittatus „pasmowy, wstęgowy”, od vitta „pasmo, wstęga”[43].
  • Taenisus: gr. ταινια tainia „wstęga, pasmo”[44]; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus ahoenobarbus Huet, 1888).
  • Indisus: łac. Indicus „indyjski”, od India „Indie”[45]; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Sus scrofoides Heude, 1892 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
  • Caprisculus: rodzaj Capriscus Gloger, 1841; łac. przyrostek zdrabniający -iscus[46]. Nowa nazwa dla Capriscus Gloger, 1841.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[23][22]:

Opisano również szereg gatunków wymarłych:

  • Sus adolescens Pilgrim, 1926[47] (Azja; miocen).
  • Sus advena Pilgrim, 1926[48] (Azja).
  • Sus apscheronicus Burchak-Abramovich & Dzhafarov, 1946[49] (Azja; plejstocen).
  • Sus bakeri Pilgrim, 1926[50] (Azja; plejstocen).
  • Sus bijiashanensis Han, Xu & Yi, 1975[51] (Azja; czwartorzęd).
  • Sus brachygnathus Dubois, 1908[52] (Azja; plejstocen).
  • Sus gadarensis Bate, 1937[53] (Azja; plejstocen).
  • Sus hysudricus Falconer & Cautley, 1847[54] (Azja; plejstocen).
  • Sus jiaoshanensis Zhao, 1980[55] (Azja; plejstocen).
  • Sus karnuliensis Lydekker, 1886[56] (Azja; plejstocen).
  • Sus lydekkeri Zdansky, 1928[57] (Azja; plejstocen).
  • Sus macrognathus Dubois, 1908[52] (Azja; plejstocen).
  • Sus namadicus Pilgrim, 1926[58] (Azja; plejstocen).
  • Sus natrunensis (Pickford, 2012)[59] (Afryka; miocen–pliocen).
  • Sus peregrinus Pilgrim, 1926[60] (Azja; pliocen).
  • Sus praecox Pilgrim, 1926[47] (Azja; miocen).
  • Sus sondaari Van der Made, 1999[61] (Europa; plejstocen).
  • Sus stremmi Koenigswald, 1933[62] (Azja; pliocen–plejstocen).
  • Sus subtriquetra Xue, 1981[63] (Azja; plejstocen).
  • Sus tamanensis Vereshchagin, 1957[64] (Azja; pliocen).
  • Sus tatroti Prasad, 1970[65] (Azja).

Uwagi

  1. ↑ Nie Porcus Wagler, 1830.
  2. ↑ Nazwa nie została przewidziana jako nazwa naukowa.
  3. ↑ Takson o niepewnej pozycji systematycznej, najprawdopodobniej nie jest ważnym taksonem.
  4. ↑ Podgatunek S. scrofa.

Przypisy

  1. ↑ Sus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 49. (łac.).
  3. ↑ S.D.W.. The mammals of Britain systematically arranged. „The Analyst”. 4, s. 71, 1836. (ang.). 
  4. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Cz. 1. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 130. (niem.).
  5. ↑ J.E. Gray. On the Skull of the Japanese Pig (Sus pliciceps). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1862, s. 17, 1862. (ang.). 
  6. ↑ J.E. Gray: Fam. 3. Elephantidæ. W: E. Gerrard: Catalogue of the bones of Mammalia in the collection of the British museum. London: Printed by Order of the Trustees, 1862, s. 278. (ang.).
  7. ↑ L. Fitzinger. Revision der bis jetzt bekannt gewordenen Artender Familie der Borstenth iere oder Schweine (Setigera). „Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 1, s. 182, 1864. (niem.). 
  8. ↑ Gray 1868 ↓, s. 32.
  9. ↑ Gray 1868 ↓, s. 38.
  10. ↑ J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: Printed by order of the Trustees, 1869, s. 339. (ang.).
  11. ↑ a b J.E. Gray. Observations on pigs (Sus, Linnæus; Setifera, Illiger) and their skulls, with the description of a new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Forth Series. 11, s. 435, 1873. (ang.). 
  12. ↑ Heude 1892 ↓, s. 106.
  13. ↑ Heude 1892 ↓, s. 85.
  14. ↑ Heude 1892 ↓, s. 102.
  15. ↑ Heude 1894 ↓, s. 213.
  16. ↑ Heude 1894 ↓, s. 213, 222.
  17. ↑ Heude 1899a ↓, s. 115.
  18. ↑ Heude 1899a ↓, s. 120.
  19. ↑ Heude 1899b ↓, s. 39.
  20. ↑ Heude 1899b ↓, s. 40.
  21. ↑ E. Strand. Miscelanea nomenclatorica zoologica et palaeontologica I-II. „Archiv für Naturgeschichte”. Abteilung A. 92, s. 61, 1926. (niem.). 
  22. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 167. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  23. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 380–382. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  24. ↑ a b E. Meijaard, J.-P. d’Huart & W. Oliver: Family Suidae (Pigs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 283–290. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  25. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Sus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  26. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 653.
  27. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 558.
  28. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 159.
  29. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 168.
  30. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 305.
  31. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 597.
  32. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 282.
  33. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 627.
  34. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 275.
  35. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 128.
  36. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 216.
  37. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 104.
  38. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 458.
  39. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 633.
  40. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 608.
  41. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 708.
  42. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 136.
  43. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 252.
  44. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 228.
  45. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 111.
  46. ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 114. (ang.).
  47. ↑ a b Pilgrim 1926 ↓, s. 60.
  48. ↑ Pilgrim 1926 ↓, s. 59.
  49. ↑ Н.И. Бурчак-Абрамович & Р.Д. Джафаров. Sus apscheronicus sp. п. в составе бинагадинской фауны. „Известия Академии Наук Азербайджанской ССР”. Отд. геол.-хим. наук и нефти. 2 (6), s. 26, 1946. (ros.). 
  50. ↑ Pilgrim 1926 ↓, s. 62.
  51. ↑ D. Han, C. Xu & G. Yi. Quaternary mammalian fossils from Bijiashan, Liuzhou, Guangxi. „Vertebrata PalAsiatica”. 13 (4), s. 253, 1975. (ang.). 
  52. ↑ a b E. Dubois. Das geologische Alter der Kendeng- oder Trinil-Fauna. „Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap”. 2e Série. 25, s. 1264, 1908. (niem.). 
  53. ↑ D.M.A. Bate. New Pleistocene mammals from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 20, s. 400, 1937. DOI: 10.1080/00222933708655355. (ang.). 
  54. ↑ H. Falconer & P.T. Cautley: Fauna antiqua sivalensis, being the fossil zoology of the Sewalik Hills, in the north of India. London: Smith, Elder and Co, 1847, s. ryc. 70, 71. (ang.).
  55. ↑ Z. Zhao. Fossil mammals from Jiaoshan Wuming, Guangxi. „Vertebrata PalAsiatica”. 18 (4), s. 301, 1980. (ang.). 
  56. ↑ R. Lydekker. The fauna of the Karnul Caves. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. Series X. 4 (2), s. 49, 1886. (ang.). 
  57. ↑ O. Zdansky. Die Säugetiere der Quartärfauna von Choukoutien. „Palaeontologia Sinca”. Series C. 5, s. 1–198, 1928. (ang.). 
  58. ↑ Pilgrim 1926 ↓, s. 64.
  59. ↑ M. Pickford. Ancestors of Broom’s pigs. „Transactions of the Royal Society of South Africa”. 67 (1), s. 25, 2012. DOI: 10.1080/0035919X.2012.689265. (ang.). 
  60. ↑ Pilgrim 1926 ↓, s. 61.
  61. ↑ J. van der Made. Biogeography and stratigraphy of the Mio-Pleistocene mammals of Sardinia and the description of some fossils. „Deinsea”. 7, s. 347, 1999. (ang.). 
  62. ↑ G.H.R. von Koenigswald. Beitrag zur Kenntnis der fossilen Wirbeltiere Javas. „Dienst van den Mijnbouw Nederlandsch-Indië: Wetenschappelijke mededeelingen”. 23, s. 1–185, 1933. (ang.). 
  63. ↑ X. Xue. An Early Pleistocene mammalian fauna and its stratigraphy of the river You, Weinan, Shensi. „Vertebrata PalAsiatica”. 19 (1), s. 40, 1981. (ang.). 
  64. ↑ Н.К. Верещагин. Остатки млекопитающих из нижнечетвертичных отложений Таманского полуострова. „Труды зоологического института Академии наук СССР”. 22, s. 47, 1957. (ros.). 
  65. ↑ K.N. Prasad. The vertebrate fauna from the Siwalik Beds of Haritalyangar, Himachal Pradesh, India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. New series. 39, s. 34, 1970. (ang.). 

Bibliografia

  • J.E. Gray. Synopsis of the Species of Pigs (Suidæ) in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 17-49, 1868. (ang.). 
  • P.M. Heude. Étude sur les suillens. Chapitre II. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 2 (2), s. 85–111, 1892. (fr.). 
  • P.M. Heude. Étude sur les suillens. Chapitre IV. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 2 (4), s. 212–247, 1894. (fr.). 
  • P.M. Heude. Étude sur les suilliens. Chapitre IV. Sangliers chinois. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 4 (3), s. 113–133, 1899. (fr.). 
  • P.M. Heude. Crânes de quelques herbivores. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 5 (1), s. 21–43, 1899. (fr.). 
  • T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
  • G.E. Pilgrim. The fossil Suidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 8, s. 1–68, 1926. (ang.). 
  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.