Świniary (Wrocław)
| Osiedle Wrocławia | |
 Dawny pałac Stolbergów w Świniarach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Data założenia | 1991 |
| W granicach Wrocławia | 1 stycznia 1973[1] |
| Wysokość | 107 m n.p.m. |
| Populacja (31.12.2017) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy | 51-180 |
Położenie na mapie Wrocławia | |
| 51°11′48,33″N 16°58′32,75″E/51,196758 16,975764 | |
Portal  Polska | |
Świniary (niem. Weidenhof, Schweinern) – osiedle Wrocławia w byłej dzielnicy Psie Pole.
Osiedle położone jest na północnej granicy miasta, graniczy przez Widawę z gminą Wisznia Mała, przy linii kolejowej do Poznania przechodzi nawet na północny brzeg rzeki. Od wschodu również graniczy z polami należącymi do Szymanowa w tejże gminie, od południa graniczy z Lipą Piotrowską, i przez pola irygacyjne z Rędzinem[3].
Nazwa
Nazwa osiedla oznacza grupę ludności trudniąca się hodowlą nierogacizny – świniarzy, co wskazuje, że była to osada służebna[4]
W spisanym po łacinie dokumencie średniowiecznym wydanym we Wrocławiu w 1266 roku, który sygnował książę śląski Henryk III Biały miejscowość wymieniona jest pod nazwą Svinar jako komora celna[5]. W innych dokumentach zanotowano nazwy: 1318 r. – Swynar, 1326 r. – Swynern, 1353 r. – Sweynern, 1548 r. – Schweinernn, od 1666 do 1894 r. używano nazwy Schweinern. Polską nazwę Świniary oraz zgermanizowaną Schweinern wymienia w 1896 roku śląski pisarz Konstanty Damrot w książce o nazewnictwie miejscowym na Śląsku[6]. Damrot w swojej książce wymienia również nazwę Swinari z roku 1490. Niemiecką nazwę Weidenhof wprowadzono w roku 1894, oznaczała ona dwór nad Widawą.
Historia osady
Najstarszym zapiskiem w dokumentach jest akt darowizny na rzecz klasztoru w Lubiążu, wsi z karczmą i mostem nad Widawą, dokonany przez komesa Mikorę z Ołbina. Dokument ten nie wymienia nazwy wsi, ale z analizy późniejszych dokumentów wynika, że właśnie w Świniarach był most zwany Mostem Mikory.
W 1351 r. Karol IV przekazał wieś Piotrowi z Żarowa, w opisie tej posiadłości Piotra w 1353 r. wymieniono młyn. Jeszcze w 1622 r. we wsi mieszkało 25 – 50% Polaków.
W 1795 r. wieś miała 433 mieszkańców, było tu 56 domów, dwór, folwark, plebania, 2 szkoły, 2 karczmy, młyn wodny, działało 2 kowali, 2 tkaczy, gorzelnik, olejarz, piwowar i rzeźnik.
W 1845 r. wymieniono 483 mieszkańców, 63 domy, były 2 folwarki, olejarnia i młyn, działało paru przekupni i 8 rzemieślników, hodowano 1000 owiec merynosów, 225 sztuk bydła. Do Wrocławia osadę włączono w 1973 r.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:
- zespół młyński ul. Zarzecze 2 (1870, pocz. XX) – młyn z młynówką, budynek mieszkalny, budynek gospodarczy
inne:
- Pałac Stolbergów – wybudowany w 1845 r. przez hrabiego Bernharda zu Stolberg-Stolberg w stylu angielskiego neogotyku[8] rozbudowany przez Henckla von Donnersmarcka[9]. Wokół obiektu rozległy park.
Komunikacja miejska
Przez osiedle kursują autobusy:
- 105 (Kromera – Świniary; kursy co pół godziny)
- 246 (Kozanów – Świniary; linia nocna, cztery kursy na noc)[10]
Szlaki turystyczne
Przypisy
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 323
- ↑ Liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy (stan na 31.12.2017)
- ↑ Załącznik nr 1 do Statutu Osiedla Świniary
- ↑ Józef Domański: Nazwy miejscowe dzisiejszego Wrocławia i dawnego okręgu wrocławskiego. Warszawa: PWN, 1967, s. 104.
- ↑ Georg Korn, "Breslauer Urkundenbuch", Erster Theil, Breslau, Verlag von Wilhelm Gottlieb Korn 1870, str.33.
- ↑ Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen. Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 116.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 210. [dostęp 2013-10-28].
- ↑ Pałac Stolbergów w Świniarach/ Städtisches Genesungsheim Weidenhof
- ↑ SANATORIUM MIEJSKIE – Opuszczona rezydencja Stolbergów. [dostęp 2017-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-20)].
- ↑ CMSMirage, Przystanek ŚWINIARY we Wrocławiu - wszystkie linie [dostęp 2017-08-28].
- ↑ Wokół Wrocławia. Grzegorz Zwoliński (red.). Wrocław: Studio PLAN, 2012. ISBN 978-83-62645-47-3.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Flaga województwa dolnośląskiego
Żółty szlak turystyczny.