Świniary (powiat międzyrzecki)

Świniary

wieś
Centrum wsi
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	międzyrzecki
Gmina	Skwierzyna
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	66-440[1]
Tablice rejestracyjne	FMI
SIMC	0186878
Położenie na mapie gminy Skwierzyna Świniary
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Świniary
Położenie na mapie województwa lubuskiego Świniary
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego Świniary
52°37′58,2″N 15°35′35,0″E/52,632833 15,593056

Świniary (niem. Schweinert)^[2] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Skwierzyna.

Położenie

Wieś w dolinie Warty, na skraju Puszczy Noteckiej, ok. 7 km na północny wschód od Skwierzyny, przy drodze wojewódzkiej nr 199. Na zachód od Świniar, przy drodze leżą Świniarki, najstarsza osada olęderska w rejonie, założona przez Krzysztofa Unruga w 1619 r. jako Schweinerter Hollander. Aktualnie Świniarki należą administracyjnie do Świniar i wraz z miejscowością Nowy Dwór stanowią sołectwo Świniary.

Historia

Wieś wzmiankowana już w 1394 r. jako osada związana z grodem w Skwierzynie.Wieś Swinary położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[5]. Od końca XVI do początku XIX wieku należała do rodziny Unrugów z Międzychodu, w XIX w. do Hohenzollernów.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej^[6]. Świniary należały do okręgu starodworskiego tego powiatu i stanowiły odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas von Brunn^[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 434 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 56 dymów (domostw)^[6]. Wzmiankowane były wówczas także Świniary Olendry (30 domów, 198 osób)^[6].

W latach 1945–1961 miejscowość leżała w nieistniejącym obecnie powiecie skwierzyńskim, a w latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem MB Królowej Polski, neogotycki z lat 70 XIX wieku
• układ urbanistyczny wsi, z połowy XIX wieku

inne zabytki:

• park krajobrazowy, podworski z pomnikowymi dębami i stawem, założony w XVIII wieku
• oficyna dworska z 1911 r., na terenie dawnego folwarku.

Przypisy

Bibliografia

• P. Anders, W. Kusiak, Puszcza Notecka przewodnik krajoznawczy, G&P Oficyna Wydawnicza, Poznań 2005.
• B. Kucharski, Informator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski, Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, 1998, ISBN 83-908511-1-3.
• Strona internetowa sołectwa Świniary https://web.archive.org/web/20180810115222/http://swiniary.org/