Świteziankowate

Świteziankowate
Calopterygidae[1]
Sélys, 1850
Ilustracja
Samica świtezianki błyszczącej
(Calopteryx splendens)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

ważki

Podrząd

ważki równoskrzydłe

Nadrodzina

Calopterygoidea[2][3]

Rodzina

świteziankowate

Podrodziny
  • Calopteryginae
  • Hetaerininae

Świteziankowate (Calopterygidae) – rodzina owadów z rzędu ważek (Odonata) szeroko rozprzestrzeniona na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Od pozostałych ważek równoskrzydłych odróżnia je inna budowa i bardzo gęste użyłkowanie skrzydeł imagines oraz budowa maski i skrzelotchawek larw[4].

Imagines osiągają długość ciała do 50 mm i rozpiętość skrzydeł od 60 do 75 mm. Ubarwienie europejskich gatunków, z wyraźnie zaznaczonym dymorfizmem płciowym, jest na ogół metalicznie niebieskie u samców i metalicznie zielone lub metalicznie brunatne u samic[4]. Odwłok cienki i mocno wydłużony. Obie pary skrzydeł podobne do siebie, ubarwione od ciemnego do przezroczystego, gęsto żyłkowane. Samice mają skrzydła bardziej przezroczyste z jasną plamką. Pterostygma nie jest wykształcona.

W Polsce występują dwa palearktyczne gatunki z rodzaju Calopteryx[5][4]:

  • świtezianka dziewica (Calopteryx virgo) – samce o metalicznie niebieskich skrzydłach,
  • świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) – skrzydła samców z metalicznie niebieskim pasem.

Występują nad brzegami wód bieżących. Trzepoczący lot świtezianek przypomina lot motyli.

Larwy są duże, o ubarwieniu zależnym od siedliska – od jasnobrązowego do prawie czarnego. Długość ich ciała, u gatunków występujących w Polsce, wynosi 24–35 mm[4].

Podział systematyczny

Do rodziny świteziankowatych zaliczane są następujące podrodziny[2]:

  • Calopteryginae
  • Hetaerininae

Zobacz też

Przypisy

  1. Calopterygidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Klaas-Douwe B. Dijkstra, Vincent J. Kalkman, Rory A. Dow, Frank R. Stokvis, Jan Van Tol. Redefining the damselfly families: a comprehensive molecular phylogeny of Zygoptera (Odonata). „Systematic Entomology”. 39 (1), s. 68–96, 2014. DOI: 10.1111/syen.12035. 
  3. D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List (ang.). 2022-03-01. [dostęp 2022-03-04].
  4. a b c d Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 299. ISBN 978-83-881470-7-4.
  5. Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski. „Odonatrix – Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239. 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.