Škoda 43E

Seria 121 ČD
Seria ET05 CTL Logistics

ET05-R008 stoi przy peronie dworca w Tarnowskich Górach
Producent	Škoda Pilzno
Lata budowy	1960
Układ osi	Bo'Bo'
Wymiary
Masa służbowa	88 ton
Długość	16140 mm
Szerokość	2950 mm
Wysokość	4500 mm
Średnica kół	1250 mm
Napęd
Trakcja	elektryczna
Typ silników	4 AL 4845 zT
Liczba silników	4
Parametry eksploatacyjne
Moc ciągła	2032 kW
Moc godzinna	2344 kW
Maksymalna siła pociągowa	234 kN
Stosunek przekładni	1:3,11
Prędkość konstrukcyjna	90 km/h
Nacisk osi na szyny	22 T
Portal Transport szynowy

Škoda 43E (seria 121 ČD, seria E 469.1 ČSD; polskie oznaczenie ET05) – towarowe lokomotywy elektryczne wyprodukowane w roku 1960 przez zakłady Škoda w Pilźnie w Czechosłowacji. Wyprodukowano 85 egzemplarzy. W Polsce lokomotywy tego typu były eksploatowane przez prywatnych przewoźników przez krótki czas. Obecnie zostały wycofane a większość z nich sprzedano z powrotem do Czech lub na Słowację.

Konstrukcja

Lokomotywy serii 121 powstały w wyniku zapotrzebowania na elektrowozy przeznaczone wyłącznie do ruchu towarowego. Produkowane wcześniej lokomotywy uniwersalne serii 140 (E 499.0) oraz serii 141 (E 499.1) nie sprawdzały się w prowadzeniu ciężkich pociągów towarowych, postanowiono więc zmienić ich charakterystykę poprzez zmianę przełożenia. Spowodowało to obniżenie prędkości maksymalnej do 90 km/h, ale zwiększyło siłę pociągową elektrowozu. Lokomotywa wyposażona jest w 4 silniki (po 2 na każdy wózek) prądu stałego 3 kV z rozruchem oporowym. Wyprodukowano ogółem 85 egzemplarzy.

Eksploatacja

Elektrowozy serii 121 eksploatowane były wyłącznie w ruchu towarowym. W trakcie eksploatacji z powodów wypadków utracono dwie lokomotywy. W 1973 roku ze stanu CSD skreślono maszynę 121 036, która uległa wypadkowi^[1]. W 1993 roku 121 003 uległa uszkodzeniom w wypadku i została skreślona ze stanu CD^[2]. 12 grudnia 1997 roku lokomotywa 121 085 doznała poważnych uszkodzeń w wypadku kolejowym na stacji Všetaty po którym została skreślona ze stanu i zezłomowana w Ujściu na Łabą^[3]. W 1992 roku CSD sprzedała lokomotywę 121 066 prywatnej firmie TD Litoměřice. Była to jedyna sprzedaż lokomotywy prywatnemu podmiotowi w okresie istnienia CSD. W czerwcu 1998 roku maszyna ta wróciła jednak do CD w bardzo złym stanie technicznym, który nie kwalifikował ją do dalszej naprawy, co spowodowało, że stała się dawcą części, a następnie została zezłomowana w 2001 roku^[4].

Obecnie są one wycofywane i na terenie Czech stacjonują w lokomotywowni Ústí nad Labem. Te najstarsze obecnie czeskie lokomotywy towarowe nie są już poddawane remontom, a eksploatowane są dziś głównie na bocznicach oraz jako zastępstwo za lokomotywy serii 122 i 123.

Po podziale Czechosłowacji ZSSK przejęła na stan trzynaście lokomotyw (001, 004, 007, 014, 023, 038, 040, 041, 060, 065, 068, 077 i 084), które były dyslokowane w Koszycach i Żylinie. W 2004 roku zaprzestano ich eksploatacji i jeden egzemplarz o numerze 004 sprzedano słowackiemu prywatnemu przewoźnikowi SŽDS^[5], a pozostałe elektrowozy zostały sprzedane w ilości 12 sztuk prywatnemu przewoźnikowi CTL Logistics z Polski, który nadał im oznaczenie ET05 (numery od ET05-R001 do ET05-R012) w latach 2005-2006. Już w 2009 roku skreślono dwa pojazdy, a w 2010 roku ze stanu CTL Logistic skreślono większość egzemplarzy, które następnie wystawiono na sprzedaż. Ostatnie egzemplarze trzy egzemplarze o numerach R009, R010 i R012 pracujące dla CTL Logistic zakończyły służbę w 2014 roku, a następnie zostały sprzedane do Czech. W tym samym roku swoją służbę w Polsce zakończyła lokomotywa ET05-R006 (121 038), która należała wcześniej do CTL Logistic, który użytkował ją w latach 2006-2009 po czym sprzedano ją razem z ET05-R004 do ZOS Zvolen, który z kolei początkowo wypożyczył spółce Transoda, a następnie Rail Polska. 16 stycznia 2014 pojazd przetransportowano z Polski do zakładów ČMŽO Přerov w Czechach celem naprawy, gdzie później trafił do AWT Ostrava obecnego PKP Cargo International, gdzie służy po dziś dzień.

• 

  Lokomotywa 121 006 w Ústí nad Labem

• 

  (c) Rainerhaufe, CC-BY-SA-3.0

  Lokomotywa E469.110 w malowaniu kolei czechosłowackich jako pomnik w Ústí nad Labem

• 

  ET05-R007 CTL w Gliwicach-Sośnicy

• 

  ET05-R008 CTL w Tarnowskich Górach

• 

  ET05-R008 CTL w Tarnowskich Górach

• 

  121 085 po wypadku

Zobacz też

• Lista lokomotyw elektrycznych eksploatowanych w Czechach

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Pojazdy Komunikacji – Elektrowóz ET 05 (seria 121)
• David Švestka: 121 / E 469.1. atlaslokomotiv.net, 2010-06-24. [dostęp 2014-01-03]. (cz.).