Škoda VOS
| ||
 Škoda VOS-L | ||
| Producent | AZNP/Karosa | |
| Projektant | Oldrich Meduna[1] | |
| Zaprezentowany | 1949 | |
| Okres produkcji | 1950–1952[2] | |
| Miejsce produkcji |  Mladá Boleslav/Vysoké Mýto[3] | |
| Poprzednik | Škoda Superb (1934) | |
| Dane techniczne | ||
| Segment | F | |
| Typy nadwozia | 4-drzwiowy sedan | |
| Silniki | R6 5,2 l, 120 KM (benzynowy) | |
| Skrzynia biegów | 4-biegowa[3] | |
| Napęd | tylny | |
| Długość | 5480–5580 mm[2] | |
| Szerokość | 1950 mm | |
| Wysokość | 1750 mm | |
| Rozstaw osi | 3100–3200 mm[2] | |
| Masa własna | 3355-4115 kg[2] | |
| Zbiornik paliwa | 150 l[2] | |
| Dane dodatkowe | ||
| Konkurencja | Tatra 87 ZiS-110/ZiS-115 | |
Škoda VOS – luksusowy opancerzony samochód osobowy produkowany przez czechosłowacką firmę Škoda w latach 1950–1952 dla władz państwowych. Nazwa VOS jest skrótem od słów Vládní osobní speciál, czyli specjalny samochód osobowy dla władz. Łącznie wyprodukowano 107 egzemplarzy pojazdu[1][2].
Historia i opis modelu
Podwozie pojazdu zaprojektowane i produkowane było przez Skodę, natomiast karoseria wytwarzana była przez firmę Karosa (znacjonalizowane zakłady Sodomka) w Vysoké Mýto, która montowała samochód[2]. Wnętrze pojazdu zaprojektowane zostało przez firmę Tatra Kopřivnice. Pojazd otrzymał modne opływowe nadwozie, stylistycznie konkurujące z amerykańskimi krążownikami szos. Głównym konstruktorem i projektantem nadwozia był zajmujący się wcześniej m.in. projektowaniem czołgów inż. Oldrich Meduna. Auto otrzymało szeroką atrapę chłodnicy, z grubymi chromowanymi żebrami, oraz wyróżniające je ozdobne chromowane poziome żebra na błotnikach przednich. Produkowano wersję z cięższym podwójnym opancerzeniem (50 sztuk) oraz z lżejszym opancerzeniem[2] (nazywaną także w publikacjach VOS-L[3]). Początkowo samochód miał rozstaw osi 3100 mm, później zwiększony o 100 mm dla polepszenia wygody (według anegdoty, kiedy małżonka prezydenta Gottwalda miała trudności ze zmieszczeniem się z tyłu w prototypie samochodu)[2]. Rozstaw kół wynosił 1500 mm[2]. Samochód miał czterodrzwiowe nadwozie typu limuzyna, z przednimi drzwiami otwieranymi do tyłu, a tylnymi drzwiami otwieranymi klasycznie, do przodu. Przynajmniej jeden z czeskich samochodów przebudowano w 1952 na kabriolet[2].
Pancerne blachy pojazdu miały pięć milimetrów grubości, natomiast szyby w ciężkiej wersji - 52 mm. Uchylić je można było wyłącznie na dwa centymetry[3]. Lżejsza wersja miała szyby grubości 8 mm[2]. Układ hamulcowy pojazdu wyposażony został w specjalne okładziny sprowadzane z Holandii, a kord opon wykonano z egipskiej bawełny[3]. Samochód miał opony o rozmiarach 9,00-16 w lżejszej i 10,50-16 w cięższej wersji, specjalnie wykonywane w firmie Mitas z Pragi[2]. Masa własna lżejszej wersji wynosiła 3355 kg, a ciężkiej 4115 kg, natomiast masa dopuszczalna z czterema osobami 3700 kg do 4440 kg[2]. Karoseria była zbudowana na ramie, przednie zawieszenie kół było niezależne, a tylne – na resorach wzdłużnych[2].
Samochód napędzał zapożyczony od ciężarówki marki Praga[1] sześciocylindrowy rzędowy silnik benzynowy OHV o pojemności 5193 cm³ i mocy 120 KM (88 kW)[2]. Pojazd rozpędzić się mógł maksymalnie do prędkości ponad 100 km/h, lecz zalecano nie przekraczać 90 km/h z uwagi na wytrzymałość opon[2]. Zużycie paliwa wynosiło ok. 30 l/100 km[2].
Eksploatacja
Był to jeden z opancerzonych pojazdów prezydentów Czechosłowacji Klementa Gottwalda i Antonínego Zápotocky'ego, a także m.in. chińskich dygnitarzy Zhu De oraz Mao Zedonga[1] i albańskiego dyktatora Envera Hodży[2]. W polskim rządzie powojennym służyło około ośmiu egzemplarzy pojazdu. Podróżował nimi m.in. marszałek Polski oraz Związku Radzieckiego Konstanty Rokossowski[4], a także Bolesław Bierut. Marszałek Rokossowski miał wypadek tym samochodem, kiedy pękła opona, co było przyczyną nałożenia później ograniczeń co do prędkości[5].
Samochód oglądać można w Muzeum Škody w Mladá Boleslav, w Muzeum Produkcji Nadwozi Samochodowych w Vysoké Mýto oraz w muzeum wojskowym w Pekinie.
Jeden[6] - zachowany w Rumunii - przeznaczony dla Any Pauker został dostosowany do jazdy po szynach (wymiana kół, blokada układu kierowniczego itd.) - Samochód znajduje się na stacji kolejowej Sinaia. Nosi ślady uszkodzeń po ataku dokonanym w okolicy stacji Roşiori Nord.
Wyposażenie
Niektóre z egzemplarzy wyposażone były m.in. w klimatyzację[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e Maciej Kędzierski: Skoda VOS - piękna limuzyna dygnitarzy. worldofcars.blox.pl, 2014-05-01. [dostęp 2016-07-18].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Jan Tuček, Těžká vozba, "Automobil" nr 7/2017, s.74-76, (cz.)
- ↑ a b c d e Skoda VOS-L. moto.onet.pl, 2010-12-20. [dostęp 2016-07-18].
- ↑ Michał Szukalski: Trzy ciekawe samochody z krajów demokracji ludowej. autocentrum.pl. [dostęp 2016-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-31)].
- ↑ Jan KRÁLÍK, Utajené projekty Škoda: strhující příběh konstruktéra Oldřicha Meduny. Praga: Grada, 2007. ISBN 978-80-247-2416-4. s. 88–92 (cz.)
- ↑ Ana Pauker's armored railcar Skoda VOS.. Abandoned Cars & Vehicles [dostęp 2019-02-09].
Media użyte na tej stronie
Autor: Ralf Roletschek , Licencja: CC-BY-SA-3.0
Skoda VOS-L Limousine del 1950, appartenuta al presidente Klement Gottwald. La Skoda VOS-L (Vládní Osobní Speciál - Lehký) Limousine fu costruita dal 1950 al 1952 in 107 esemplari, esclusivamente destinati ad alte personalità politiche cecoslovacche. Veniva realizzata su autotelaio Tatra, con motore da autocarro Praga, esacilindrico 4 tempi di 5.190 cm3, opportunamente modificato per raggiungere la potenza di 88 kW a 3.500 giri/min per una velocità max di 100 km/h, poi portata a 110 kW a 4.000 giri/min con velocità max di 115 km/h, nella seconda serie. Il cambio è a 4 marce più retromarcia.