Škoda lásky

„Škoda lásky” ([ˈʃkɔda laski] posłuchaj, po czesku – „Szkoda miłości”, czyli żal za utraconą miłością) – jeden z najbardziej znanych czeskich przebojów XX w. (w plebiscycie Czeskiego Radia w 2000), spopularyzowany w wielu krajach w czasie II wojny światowej; znany w Polsce pod tytułem „Banda”.

Historia

W maju 1927 r. czeski kompozytor i kapelmistrz Jaromír Vejvoda z miasteczka Zbraslav (obecnie dzielnicy Pragi) skomponował utwór instrumentalny, który nazwał „Modřanská polka” (wym. po czesku „Modrzanska polka”). Nazwę przyjął od miejscowości Modřany, położonej niedaleko Zbraslavi – bo jakaś „Zbraslavska polka” już wówczas istniała. Prawykonanie utworu miało miejsce na zabawie tanecznej w „Sokolovni” – siedzibie zbraslavskiej organizacji sokolskiej. Melodia spodobała się – wkrótce grały ją już wszystkie orkiestry dęte w okolicach Pragi. W 1934 r. prawa wydawnicze polki kupiła praska firma Jana Hoffmanna. W tym samym roku Václav Zeman do melodii „Modrzanskiej polki”, napisał tekst „Škoda lásky”.

Utwór stał się szybko popularny również za granicą. W połowie lat 30. – pod nazwą „Rosamunde” – śpiewały ją już całe Niemcy. W 1936 r. nagrał ją niemiecki akordeonista Will Glahé, który w 1938 r. zdobył złotą płytę za sprzedaż ponad miliona krążków z tym utworem. W 1937 r. prawa do tego utworu na amerykańskim rynku wykupiła firma Shapiro&Bernstein, a następnie wydała utwór pod nazwą Beer Barrel Polka. Do chwili przystąpienia USA do wojny w 1941 r. sprzedał się na tamtym rynku milion płyt z utworem. Do swojego repertuaru włączyły go (ze słowami, które napisali Lew Brown i Wladimir Timm) słynne The Andrews Sisters (w 1939 r.), a później również m.in.: Orkiestra Glenna Millera, Benny Goodman, Billie Holiday, Harry James, Frank Sinatra, Bobby Vinton, Willie Nelson i Luciano Pavarotti.

Podczas II wojny światowej piosenka została przetłumaczona na wiele języków i stała się popularna wśród żołnierzy na wielu frontach (np. czeski film „Szkoła podstawowa” 1991). W wielu krajach melodia ta stała się tak popularna, że uznano ją za melodię ludową, zapominając o autorze. Jako przykład popularności Škoda lásky można przytoczyć opinię Hansa Dietricha Genschera z 1980, który publicznie gotów był się założyć, że Rosamunde to ludowa melodia niemiecka. W 1995 r. melodia i znamienne słowa Roll out the barrels! budziły co rano załogę amerykańskiego promu kosmicznego „Discovery”.

Oryginalny tekst i polski przekład

Tytuły obcojęzyczne

„Banda” i inne polskie wersje

Piosenka biesiadna „Banda” zaczyna się od słów „Precz smutki niech zginą, Wspomnienia niechaj płyną...” (zob. tekst „Banda” w linkach zewn.) do melodii „Modrzańskiej polki” sprzed 1939, prawdopodobnie (hipoteza) można przypisać Wiktorowi Budzyńskiemu (1906–1972), autorowi tekstów także do innych melodii Jaromíra Vejvody, pisanych dla Wesołej Lwowskiej Fali lub komuś z jej kręgów. W śpiewnikach funkcjonuje bez podanego autora.

Inna wersja – autor nieznany, zaczyna się od słów „My młodzi, nam bimber nie zaszkodzi...”. Wersja popularna w czasie okupacji, wspomina o niej Roman Bratny w powieści „Kolumbowie. Rocznik 20” i Tadeusz Borowski w opowiadaniu „Pożegnanie z Marią”. Obecnie funkcjonuje jako przyśpiewka weselna.

Bibliografia

• Mazan Leszek: Szkoda lasky Rosamundo, w: „Polityka” nr 1 (2433), 3 stycznia 2004.

Linki zewnętrzne

• tekst piosenki „Banda”
• Midi: [1], [2], [3], [4]
• Shapiro-Bernstein różne wykonania „Beer Barrel Polka”. shapirobernstein.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-22)].
• restauracja „Škoda lásky” w domu Jaromíra Vejvody w Zbraslavi
• Szkoła podstawowa (Czechy, 1991) w bazie Filmweb
• Modřany – dzielnica Pragi
• „Nadchodzi Navy” („Here comes the Navy”), film, 1934, [5], nakręcony m.in. na okręcie liniowym USS „Arizona” (BB-39)