Źródło Młodości w Tarnowskich Górach
 Ozdobna obudowa Źródła Młodości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość | 289 m n.p.m. |
| Rodzaj | |
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°25′12,0″N 18°49′02,8″E/50,420000 18,817444 | |
Źródło Młodości[1][2][3], Źródełko Młodości[4][5], Zdrzódło Repecke[6] – źródło krasowe[3] z ozdobną obudową w formie zabytkowej kapliczki[4] i specjalnie ukształtowanym otoczeniem, wypływające na powierzchnię na Garbie Tarnogórskim w Reptach Śląskich, dzielnicy Tarnowskich Gór. Zasila Dramę poprzez Rów Repecki, który jest jednym ze źródłowym dopływów tej rzeki[7].
Obiekt zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części miasta, w dzielnicy Repty Śląskie, u zbiegu ulic: Księdza Henryka Renka oraz Jana Waliski. W pobliżu przebiega również ul. Wincentego Witosa – droga powiatowa nr 3221S powiatu tarnogórskiego[8]. Obok zabytku znajduje się końcowy przystanek autobusowy Repty Śląskie Witosa linii 289, umożliwiającej dojazd z centrum miasta[9].
Woda ze skał dolomitowych w tym miejscu wybijać ma, według przekazów mieszkańców, od „niepamiętnych czasów”[1]. Nie jest jasne pochodzenie jego nazwy, niemniej istotne są niezwykłe walory smakowe jego wód, od dziesięcioleci przyciągające mieszkańców okolicznych miejscowości[2]. Pierwotnie źródło było tylko wypływem wód podziemnych, dającym początek jednemu z cieków źródłowych rzeki Dramy[2][1]. W 1969 roku nowo utworzone repeckie koło terenowe Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej podjęło się uporządkowania źródła i jego otoczenia. Prace zakończono po pięciu latach, w 1974 roku[1][2][5]. Do obudowania źródła wykorzystano kamienie graniczne z polsko-niemieckiej granicy z okresu międzywojennego, a także fragmenty kamieniarki rozebranego repeckiego pałacu Krafta von Donnersmarcka[1]. Wypływ części wody ujęto trzema kranami w kształcie lwich głów[1].
Większość źródlanej wody spływa kamiennym kanałem do Dramy. Nad wlotem do przelewu wody płynącej ze źródła wmurowano w ścianę oporową kamienny ozdobny szczyt o trójkątnym zwieńczeniu, z dwiema dużymi kamiennymi muszlami po bokach (istnieją do dziś). W szczycie znajdowała się okrągła brązowa plakieta ze starym, trójdzielnym herbem Rept, a pod nim dwie wąskie tablice z napisem ZDRZÓDŁO REPECKE. Ozdoby te zostały skradzione po 2006 roku[6].
W 1999 roku przeprowadzono prace renowacyjne polegające na wybrukowaniu terenu wokół źródła, zmianie zadaszenia oraz ustawieniu nowych ławeczek[2][1]. Obok dotychczasowej funkcji zdroju, obiekt stał się również kapliczką. Podczas uroczystości, które odbyły się 31 maja 1999 roku, umieszczono w niej figurkę Matki Bożej Ubogich, którą z sanktuarium w belgijskim Banneux w Ardenach przywiozła rodzina Wojtasów[5].
Źródło Młodości jest jednym z dwóch ostatnich – obok Paulsbornu zlokalizowanego na terenie Kolonii Lasowice – czynnych źródeł w południowej części miasta; większość z nich zanikła w wyniku obniżenia wód gruntowych wskutek działalności Głębokiej Sztolni „Fryderyk”[3]. Źródło Repeckie powiązane jest z lokalnym systemem krążenia infiltrujących wód opadowych, a jego wydajność wynosi 0,8 dm³/s[3]. W jego wodzie mało jest wapnia, przekroczony jest za to dopuszczalny poziom zanieczyszczenia azotanami (przenikającymi głównie z okolicznych pól), stąd nie zaleca się jej spożywania[3][10].
W pobliżu źródła stoi pomnik – ustawiony na niewielkim kamiennym cokole międzywojenny znak graniczny (granitowy słup) z wyrytą inskrypcją Versailles 28.6.1919 odnoszącą się do traktatu wersalskiego oraz literami P i D oznaczającymi Polskę i Niemcy (Deutschland) po bokach[2]. Podobnie jak kamienie z obudowy źródła, pochodzi on z dawnej granicy polsko-niemieckiej; prawdopodobnie z jej odcinka między Reptami a Stolarzowicami[1] lub Ptakowicami[2].
Zarówno źródło, wraz z obudową i kapliczką z figurą MB Ubogich, jak i pobliski pomnik figurują w gminnej ewidencji zabytków miasta Tarnowskie Góry[4].
Nieopodal źródła przebiega 
Szlak Husarii Polskiej oraz 
Szlak Powstańców Śląskich[11].
4 grudnia 2019 roku z okazji Barbórki w pobliżu Źródła Młodości odsłonięto pomnik gwarka będący kopią jednej z rzeźb Alojzego Niedbały, artysty ludowego z Bobrownik Śląskich[12]. W 2022 roku obiekt ponownie przeszedł kompleksową renowację[13].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Śląska Organizacja Turystyczna: Źródło Młodości w Tarnowskich Górach-Reptach Śląskich. www.slaskie.travel. [dostęp 2019-09-10]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Szymon Silczak. Źródło młodości. „Montes Tarnovicensis”, 2000-06-21. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.).
- ↑ a b c d e Tadeusz B. Hadaś, Przyroda i jej przemiany w Dziejach Tarnowskich Gór. Środowisko geograficzno-przyrodnicze – stosunki wodne i ich przeobrażenia, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 716, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ a b c BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Gminna Ewidencja Zabytków. 2013-09-06. [dostęp 2018-07-21]. (pol.).
- ↑ a b c repty.ugu.pl: Źródełko Młodości. [dostęp 2019-07-02]. (pol.).
- ↑ a b Repty Śląskie (Tarnowskie Góry) – Źródło Młodości, [w:] Szamot, Tarnowskie Góry-Repty Śląskie – Źródło Młodości, Eksploratorzy. Forum Zbuntowanych Poszukiwaczy, 17 czerwca 2015 [dostęp 2020-04-25].
- ↑ Tadeusz B. Hadaś, Przyroda i jej przemiany w Dziejach Tarnowskich Gór. Środowisko geograficzno-przyrodnicze – stosunki wodne i ich przeobrażenia, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 713, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ BIP – Zarząd Dróg Powiatowych w Tarnowskich Górach: Aktualny wykaz dróg powiatowych. 2020-09-09. [dostęp 2020-11-08]. (pol.).
- ↑ Lista przystanków: Tarnowskie Góry. [w:] Zarząd Transportu Metropolitalnego [on-line]. [dostęp 2019-01-15]. (pol.).
- ↑ TK: Źródełko Młodości: Uwaga, woda niezdatna do picia. [w:] tarnowskiegory.naszemiasto.pl [on-line]. Polska Press Oddział Śląsk, 2016-02-28. [dostęp 2019-09-11]. (pol.).
- ↑ Starostwo Powiatowe w Tarnowskich Górach: Powiatowe szlaki rowerowe. tarnogorski.pl. [dostęp 2019-09-14]. (pol.).
- ↑ Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Siódmy gwarek stanął w Reptach Śląskich. tarnowskiegory.pl, 2019-12-04. [dostęp 2019-12-05]. (pol.).
- ↑ Repty Śląskie – Źródełko Młodości odnowione, Tarnowskie Góry, 16 listopada 2022 [dostęp 2022-12-21] (pol.).
- ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
| źródła, cieki i zbiorniki wodne | |
|---|---|
| obszary chronione | |
| parki |
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.6412 N
- S: 50.3183 N
- W: 18.55 E
- E: 19.154 E
Czerwony szlak turystyczny.
Niebieski szlak turystyczny.
Autor: Tadeusz Gajl, vector version Bastianow, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Tarnowskich Gór
Black circle ●, U+25CF out of Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Źródełko Młodości przy ul. Jana Waliski w Reptach Śląskich - dzielnicy miasta Tarnowskie Góry
Autor:
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dawny kamień graniczny z granicy między Polską a Niemcami. Obecnie pomnik przy ul. Jana Waliski w Tarnowskich Górach - Reptach Śląskich