Żółw ozdobny

Żółw ozdobny

Trachemys scripta[1]
(Schoepff, 1792)
Trachemys scripta trostii
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady / zauropsydy
Rząd	żółwie
Rodzina	żółwie błotne
Rodzaj	Trachemys
Gatunek	żółw ozdobny
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Mapa występowania żółwia ozdobnego na terenie Stanów Zjednoczonych      T.s. ssp. elegans      T.s. ssp. scripca      T.s. ssp. troostii

Żółw ozdobny (Trachemys scripta) – gatunek gada z podrzędu żółwi skrytoszyjnych z rodziny żółwi błotnych, a w dawnym, szerszym znaczeniu grupa gatunków i podgatunków, tzw. Trachemys scripta complex. Żółwie ozdobne są popularnymi zwierzętami terrarystycznymi.

Występowanie

Zasięg występowania żółwi ozdobnych Trachemys scripta (sensu lato) obejmuje obszary na południe od Wielkich Jezior przez Amerykę Środkową po Wenezuelę w Ameryce Południowej. W znaczeniu zaproponowanym przez Seidela (zobacz niżej) do gatunku Trachemys scripta zaliczane są formy występujące w Stanach Zjednoczonych. W Polsce do potrzeb opracowania procedury oceny ryzyka negatywnego oddziaływania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych opracowano mapę zasięgu tego gatunku^[3].

Opis gatunku

Żółw ozdobny jest gatunkiem stosunkowo dużym – długość karapaksu samic osiągać może 30 cm (samce są mniejsze). Po obu stronach głowy, za oczami, widoczne są wyraźne paski koloru czerwonego, pomarańczowego lub żółtego. Na karapaksie występuje delikatny kil (ostro zakończony wyrostek skórny). Tylne tarczki brzegowe są lekko ząbkowane. Na dolnej części tarczek brzeżnych oraz na moście łączącym karapaks z plastronem zazwyczaj występują ciemne znaczenia.Plastron jest koloru żółtego i może być ozdobiony wzorem lub nie. Kolor skóry mieści się w palecie od zieleni przez oliwkowy do brązowego, przy czym niezależnie od koloru występują na niej żółte paski. Szyja i nogi są mocno paskowane^[3].

Podgatunki

W obrębie tego gatunku wyróżniano liczne podgatunki oraz mieszańce. Wielu badaczy określa obecnie nazwą Trachemys scripta całą grupę blisko spokrewnionych gatunków (ang. T. scripta complex). Michael E. Seidel przeprowadził w 2002 badania relacji pokrewieństwa pomiędzy przedstawicielami tej grupy i zaproponował nową klasyfikację rodzaju Trachemys.

Na terenie Stanów Zjednoczonych wyróżniono trzy podgatunki Trachemys scripta:

• Trachemys scripta scripta (podgatunek nominatywny)
• Trachemys scripta elegans – żółw czerwonolicy
• Trachemys scripta troostii – żółw żółtolicy.

Trachemys scripta troostii

Inne podgatunki wyróżniane przez różnych autorów i ich nowe nazwy:

• Trachemys scripta callirostris – Trachemys callirostris callirostris
• Trachemys scripta cataspila – Trachemys venusta cataspila
• Trachemys scripta chichiriviche – Trachemys callirostris chichiriviche
• Trachemys scripta emolli – obecnie traktowany jako odrębny gatunek Trachemys emolli
• Trachemys scripta grayi – Trachemys venusta grayi – żółw rzeczny
• Trachemys scripta gaigeae – obecnie traktowany jako odrębny gatunek Trachemys gaigeae
• Trachemys scripta hartwegi – Trachemys gaigeae hartwegi
• Trachemys scripta hiltoni – Trachemys nebulosa hiltoni
• Trachemys scripta nebulosa – Trachemys nebulosa nebulosa
• Trachemys scripta ornata – obecnie traktowany jako odrębny gatunek Trachemys ornata
• Trachemys scripta taylori – obecnie traktowany jako odrębny gatunek Trachemys taylori
• Trachemys scripta venusta – Trachemys venusta venusta
• Trachemys scripta yaquia – obecnie traktowany jako odrębny gatunek Trachemys yaquia

Inwazyjny gatunek obcy

Gatunek obcy, występujący na obszarze Polski w środowisku przyrodniczym, niezadomowiony^[4]. Na podstawie rozporządzenia nr 1143/2014 został wpisany na listę inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 z 22 października 2014 r. w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych, weszło w życie 1 stycznia 2015 r. i jest stosowane bezpośrednio w krajach członkowskich UE^[5].

Na terenie Polski gatunek uznany za inwazyjny gatunek obcy^[6]. Ujęty w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym^[7]. W związku z tym, wwiezienie do Polski żółwia z tego gatunku wymaga zgody Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, natomiast przetrzymywanie, hodowla, rozmnażanie, oferowanie do sprzedaży i zbywanie wymaga zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (art. 120)^[8].

Główną przyczyną wnikania żółwi ozdobnych do środowiska przyrodniczego w Polsce jest celowe wypuszczanie hodowanych osobników przez właścicieli. Na mniejszą skalę dochodzi zapewne także do ucieczek, zwłaszcza osobników przetrzymywanych poza pomieszczeniami zamkniętymi^[9].

Przypisy

Bibliografia

• Dewey, T. & T. Kuhrt: Trachemys scripta. (On-line), Animal Diversity Web, 2002. [dostęp 2008-10-12]. (ang.).
• Trachemys scripta (THUNBERG, 1792). The Reptile Database. [dostęp 2010-09-06]. (ang.).
• Seidel Michael E., Taxonomic Observations on Extant Species and Subspecies of Slider Turtles, GenusTrachemys. Journal of Herpetology, Vol. 36, No. 2. (Jun., 2002), pp. 285-292. (format pdf) (en)

Linki zewnętrzne

• Hodowla żółwi ozdobnych. [dostęp 2010-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 kwietnia 2009)].