Żółwin (województwo mazowieckie)

Żółwin

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	pruszkowski
Gmina	Brwinów
Sołectwo	Żółwin
Liczba ludności (31-12-2020)	1688[1]
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-807[2]
Tablice rejestracyjne	WPR
SIMC	0000773
Położenie na mapie gminy Brwinów Żółwin
52°06′24″N 20°44′04″E/52,106667 20,734444
Strona internetowa

Żółwin – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w gminie Brwinów^[3][4].

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa warszawskiego.

Wieś szlachecka Żółwinie położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie błońskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[5].

Wieś Żółwin położona jest na skraju Lasów Młochowskich od strony wschodniej. Sąsiaduje z miejscowościami takimi jak: Owczarnia od zachodu, Podkowa Leśna od północy, od południa zaś z terenami gmin Nadarzyn i Grodzisk Mazowiecki. Jest jednym z trzech sołectw (wraz z Owczarnią i Terenią), które nie są terytorialnie powiązane z pozostałą częścią gminy Brwinów. Oddziela je miasto Podkowa Leśna, należące do powiatu grodziskiego.

Historia

Wieś i folwark Żółwin były częścią powiatu błońskiego, w gminie Młochów w parafii Brwinów już w 1580 roku, wzmiankowane jako dobra jedno łanowe Józefa Parzniewskiego oraz Katarzyny Rogowskiej^[6].

W 1852 r. 35-letnia wówczas hrabina Michalina Rzyszczewska z rodu Radziwiłłów, żona Leona Rzyszczewskiego herbu Pobóg, kupiła Żółwin, Kopaną i Grudów^[7][8]. W czerwcu 1853 roku rozpoczęto budowę słynnego pałacu w Żółwinie, według projektu Józefa Bobińskiego, gdy Michalina Rzyszczewska wróciła z podróży do Wenecji^[8]. Bardzo często zmieniał on właścicieli. Należał do Eustachego Marylskiego, następnie do rodziny Zielińskich, a później do Szellerów. Od 1930 roku właścicielem majątku był Michał Natanson^[9]. W 1940 roku odkupił go Henryk Witaczek, związany z Centralną Doświadczalną Stacją Jedwabniczą w Milanówku^[10]. W majątku zaczęto uprawiać morwę, a w końcu powstała duża plantacja, służąca przez wiele lat celom badawczym i doświadczalnym. Pałac w Żółwinie zaś stał się schronieniem dla wielu wygnańców z Kresów Wschodnich, a po upadku powstania warszawskiego – dla warszawiaków. Wśród gości państwa Witaczków było wiele znanych osób, m.in. Maria Dąbrowska, Ewa Szelburg-Zarembina, Ferdynand Ossendowski.

Po wojnie dwór należał do Instytutu Włókien Naturalnych w Poznaniu – Zakładu Badawczego Jedwabiu Naturalnego w Żółwinie. Z biegiem lat jednakże otoczenie i sam dwór stawały się coraz bardziej zaniedbane. Współcześnie dwór należy do rodziny Prokopowicz i jest odrestaurowany^[11].

Stan obecny

W 2011 Żółwin liczył 1363^[12] mieszkańców i był jednym z 15 sołectw wchodzących w skład gminy Brwinów.

Wieś zatraca charakter rolniczy, znaczna część mieszkańców znajduje zatrudnienie w zakładach i firmach na terenie Warszawy i województwa mazowieckiego. Na terenie wsi funkcjonuje 177 podmiotów gospodarczych (w tym 146 osób prowadzących działalność gospodarczą)^[13], głównie zajmujących się usługami.

Na terenie wsi znajdują się atrakcyjne tereny budowlane i rekreacyjne – działki pod zabudowę jednorodzinną, domki letniskowe oraz działalność gospodarczą. Stopniowo rozbudowywana jest infrastruktura – sieć kanalizacyjna, wodociągowa, gazociąg, telefony, a także sieć dróg gminnych.

Znajduje się tu nowoczesna szkoła podstawowa wraz z oddziałami dawnego gimnazjum. Nowe przedszkole dla 150 dzieci otworzy swoje drzwi w 2020 roku^[14].

Działa Ludowy Klub Sportowy „Wolta”, oferujący jazdy konne dla początkujących oraz zaawansowanych. Ponadto na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.

W Żółwinie działa stowarzyszenie mieszkańców pod nazwą Stowarzyszenie Przyjaciół Żółwina i Tereni „Nasz Żółwin” działające na rzecz lokalnej społeczności, jej integracji, bezpieczeństwa na drogach, jak również rozwoju wspólnych zainteresowań i pasji^[15].

• 

  Dwór nad stawem

• 

  Remiza strażacka

• 

  Boiska Orlik

• 

  Szkoła podstawowa

Zabytki

• Dwór w Żółwinie
• Dwór w Zarybiu

Zobacz też

• Żółwiniec
• Żółwino
• Żółwiny

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Żółwin 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 828 .