Żębocin
Artykuł | 50°10'17"N 20°19'12"E |
---|---|
- błąd | 39 m |
WD | 50°12'N, 20°20'E, 50°10'21.40"N, 20°19'20.28"E |
- błąd | 19574 m |
Odległość | 604 m |
wieś | |
Panorama wsi z widokiem na kościół | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna | 12 |
Kod pocztowy | 32-100[1] |
Tablice rejestracyjne | KPR |
SIMC | 0332400 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°10′17″N 20°19′12″E/50,171389 20,320000 |
Żębocin – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice.
W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego[2]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0332417 | Wygwizdów | część wsi |
0332423 | Wysiółek | część wsi |
Historia
- 1050 – według tradycji powstał kościół. Plebanem został Stanisław Szczepanowski, późniejszy biskup krakowski. Miał on sadzić lipy wokoło kościoła.
- Pocz. XII wieku – legenda o błogosławionej Małgorzacie, żonie dziedzica Żębocina, Mikołaja. Miała ona mieszkać w wieży kościelnej, odcięta od świata, aby nie narażać czci niewieściej w czasie wojennej wyprawy męża na Ruś. Pożywienie podawano jej na sznurze. Jeszcze w XVIII wieku pokazywano jej izdebkę, a w niej pień lipy sadzonej przez św. Stanisława.
- Poł. XIII wieku – budowa obecnego gotyckiego kościoła.
- 1326 – parafia należała do dekanatu pleszewskiego.
- 1444 – wzmiankowany Stanisław Szydłowiecki dziedzic wsi i pobliskiej Kowali.
- 1475 – Jan Długosz wymienia „Zamboczin” z kościołem i parafią, która pobiera dziesięcinę z folwarku w pobliskiej Kowali.
- 1595 – Żębocin w dekanacie proszowickim. Wizytacja biskupia odnotowuje murowany kościół parafialny pw. św. Stanisława i św. Małgorzaty. Plebanem został Stanisław z Proszowic. Wikary miał osobny dom z ogrodem. Istnieje szkoła, której rektor także miał dom z ogrodem. Wymieniono pola plebańskie i czynsze z pól m.in. w Żerkowicach, Więckowicach i Żębocinie. Do parafii należały: Żębocin, Kowala, Więckowice, Żerkowice, Grębocin i Dobranowice. Opisano wyposażenie kościoła, m.in. księgi i srebrne naczynia liturgiczne.
- XVII wiek – Żębocin w rękach Szembeków.
- 1614 – 14 grudnia ponowna konsekracja kościoła, dokonana przez bp. Waleriana Lubienieckiego z upoważnienia Piotra Tylickiego, biskupa krakowskiego.
- 1619 – do zespołu plebańskiego należy kościół murowany, dzwonnica drewniana z trzema dzwonami (czwarty na wieży kościelnej), dom plebana z ogrodem, szkoła, dom organisty oraz wikarówka (nie zamieszkała). Kościół w nie najlepszym stanie, gdyż zalecana jest reperacja. W parafii oprócz Żębocina Żerkowice, Kowala, Więckowice.
- 1629 – opisano kościół, wspomniano m.in. o odnowieniu ołtarza głównego, ławki w złym stanie, wymieniono kamienną chrzcielnice, srebrna monstrancję, naczynia liturgiczne.
- 1648 – w inwentarzu wspomniano o mitrze św. Stanisława i pniu lipy sadzonej według tradycji przez świętego oraz o co piątkowej mszy za męczennika.
- 1728 – kościół posiadał drewniane wyposażenie i organy, z zewnątrz spękany. Drewniana dzwonnica mieściła trzy dzwony. Plebania z sadem i ogrodem, szpital i szkoła. Parafia liczyła 500 dusz z Żębocina, Kowali, Żerkowic, Grębocina, Więckowic.
- 1757–1783 – przebudowa kościoła i wprowadzenie barokowego wystroju wnętrza. Z 1783 zachował się obszerny opis kościoła i otoczenia w języku polskim m.in. wylicza w parafii 670 dusz, obszerną plebanię.
- 1776 – budowa nowej murowanej dzwonnicy barokowej fundacji proboszcza ks. Jerzego Dobrzyńskiego.
- 1827 – według spisu ludności było we wsi 193 mieszkańców w 43 domach.
- 1905 – szkoły w Żębocinie i Kowali jedynymi szkołami wiejskimi w rejonie Proszowic gdzie nauczycielem społecznikiem był Piotr Kaszycki.
- 1925 – budowa nowej plebanii.
Zabytki
- Zespół kościelno-plebański pw. św. Stanisława i św. Małgorzaty w Żębocinie, na który składają się: budynek gotycko-barokowego kościoła parafialnego, dzwonnica, plebania i ogród.
Położenie
Wieś administracyjnie położona jest w województwie małopolskim na północny wschód od Krakowa, w powiecie proszowickim, gmina Proszowice. Pod względem historycznym i kulturowym Żębocin leżą w Małopolsce, w ziemi krakowskiej.
Wieś (w linii prostej) położona jest w odległości:
- 3 km od Proszowic
- 15 km od Niepołomic
- 25 km od Wieliczki
- 26 km od Krakowa
- 53 km od Tarnowa
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1622 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Żębocin na tle powiatów: krakowskiego i proszowickiego
Autor: Krkpr, Licencja: CC BY-SA 4.0
Żębocin – widok na kościół