Żaba śmieszka
| Pelophylax ridibundus | |
| (Pallas, 1771) | |
 (c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0 Żaba śmieszka – młoda samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | żaba śmieszka |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
Żaba śmieszka (Pelophylax ridibundus[2] syn. Rana ridibunda) – jeden z sześciu gatunków płazów z rodziny żabowatych występujących w Polsce.
Morfologia
Długość ciała 7–13 cm, masa ciała 30–110 g. Ciało krępej budowy, na głowie wyraźnie widoczne błony bębenkowe. Skóra pokryta brodawkami, gruba i chropowata. Dobrze widoczne fałdy grzbietowe. Na wszystkich kończynach błony pławne, sięgające końców palców. Grzbiet ma kolor od oliwkowozielonego do ciemnobrązowego. Występują na nim ciemniejsze duże plamy o nieregularnych kształtach. Ich wygląd jest cechą gatunkową, umożliwiającą w typowych przypadkach łatwe odróżnienie żaby śmieszki od innych żab zielonych. Brzuch również jest plamisty[3].
Występowanie
Występuje na całym terenie nizinnej Polski, jest jednak rzadka[3].
Biotop
Jest silnie związana ze środowiskiem wodnym. Najczęściej spotkać ją można nad dużymi zbiornikami wodnymi, takimi, jak jeziora, stawy, rozlewiska rzeczne, ale występuje też w mniejszych zbiornikach takimi jak śródleśne stawy, rowy melioracyjne. Zwykle przebywa na lądzie, ale tuż nad wodą, gdzie poluje na zdobycz. Gdy zbiorniki te wysychają, podejmuje wędrówkę w poszukiwaniu innych i wtedy spotkać ją można w nietypowych dla niej miejscach[3].
Tryb życia
Jest aktywna w dzień. Odżywia się głównie owadami, skorupiakami, pająkami, ale także drobnymi kręgowcami; rybami, myszami, pisklętami ptaków, małymi wężami, kijankami i małymi płazami, również własnego gatunku. Poluje na lądzie. Przestraszona ucieka natychmiast do wody. Jesienią, zwykle w październiku zapada w sen zimowy. Spędza go na dnie zbiorników wodnych[3].
Gody
Istnieją różnice w wyglądzie zewnętrznym między samcem i samicą – dymorfizm płciowy. Samiec jest mniejszy, ma dobrze wykształcone modzele godowe oraz duże rezonatory, służące do wzmocnienia głosu wydawanego podczas godów. Ma też jaśniejsze ubarwienie ciała. Brak jest, zarówno u samca, jak i samicy szaty godowej. Żaby śmieszki późno rozpoczynają gody – trwają one zwykle od końca kwietnia do czerwca. W tym czasie przebywają w zbiornikach wodnych, zwykle w tych samych, w których zimowały. Samiec wydaje charakterystyczne odgłosy, zwane popularnie rechotaniem żab (śmieszka wzięła swoją nazwę od głosu, który wydaje samiec podczas godów[4]). W toku godów samiec obejmuje samicę uchwytem ampleksus. W czasie, gdy składa ona jaja, samiec wypuszcza plemniki. Zapłodnienie jaja następuje w wodzie[3].
Rozród
Samica składa jaja w kilku partiach, łącznie ok. 6000 jaj. Jaja, zwane skrzekiem mają galaretowatą osłonkę i przyklejają się do roślin wodnych. Po ok. 10 dniach wylęgają się z nich larwy zwane kijankami. Pływają one w wodzie za pomocą ogona z płetwą ogonową. Oddychają początkowo skrzelami zewnętrznymi, które następnie przekształcają się w skrzela wewnętrzne. Odżywiają się odcedzając cząstki organiczne z wody, lub zeskrobując je z roślin i przedmiotów w wodzie. W trakcie rozwoju wyrastają im kończyny tylne, następnie pojawiają się kończyny przednie. Kijanki żaby śmieszki są duże, większe od kijanek innych naszych żab, osiągają długość 10–12 cm. Jesienią następuje przeobrażenie w postać dorosłą[3].
Ochrona
Gatunek ujęty w załączniku IV do dyrektywy siedliskowej, co zobowiązuje wszystkie państwa Unii Europejskiej do objęcia go ochroną gatunkową, w tym zapewnienia ochrony miejsc rozrodu i odpoczynku. Gatunek podlegający w Polsce ochronie częściowej[5][6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Pelophylax ridibundus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Darrel Frost and The American Museum of Natural History: Pelophylax ridibundus. Amphibian Species of the World 5.2, an Online Reference. [dostęp 2009-02-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Włodzimierz Juszczyk: Płazy i gady krajowe. Warszawa: PWN, 1974.
- ↑ Żaba śmieszka, www.medianauka.pl [dostęp 2021-05-25] (pol.).
- ↑ Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..
Linki zewnętrzne
- Joanna Mazgajska „Płazy i Gady Europy” – żaba śmieszka. herpetologia.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-29)].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
A younger adult (female) Marsh Frog, Pelophylax ridibundus. This grass-green specimen might easily be mistaken for an Edible Frog (Pelophylax kl. esculentus).