Żakeria

Żakeria (fr. jacquerie) – powstanie ludowe pod wodzą Guillauma Cale mające miejsce w 1358 we Francji w czasie wojny stuletniej, powodem jego wybuchu było wyniszczenie wsi wojną i epidemiami, a także wzrost podatków i danin.

Nazwa Żakeria wywodzi się od pogardliwego określania chłopów Jacques Bonhomme, czyli Kuba Prostaczek^[1]. W roku 1356 po bitwie pod Poitiers do niewoli wzięty został król Francji Jan II Dobry. Władza we Francji przeszła w ręce Stanów Generalnych. Jednak były one zbyt podzielone, by sprawować skutecznie rządy. Francuskie klasy uprzywilejowane ciężar wojny i niedostatku zrzuciły na chłopów. Szerokie masy chłopskie, pod naporem biedy związanej z wojną i wyniszczeń związanych z epidemią dżumy, wywołały serię rewolt w niektórych rejonach kraju. Przywódcą powstania został Guillaume Cale, obwołany przez chłopów królem. Przez szlachtę pogardliwie zwany Jacques Bonhomme^[2].

Siły chłopskie wspierane przez zbuntowany Paryż złupiły i zniszczyły wiele zamków. Chłopi palili wszystkie znalezione książki, myśląc, że uwolni ich to od płacenia podatków. Żakeria została stłumiona krwawo przez wojska króla Nawarry Karola II Złego, wojska francuskie i angielskie. Wobec powstańców feudałowie nie stosowali litości, wielu powieszono na drzewach. Gdy schwytanych chłopów pytano, dlaczego to robili, odpowiadali, że nie wiedzą lub że chcieli uczynić innym to, czego sami doznawali. Sądzili, że w ten sposób pozbędą się szlachty i możnych^[2]

We Francji nazwa żakeria stała się synonimem wystąpień chłopskich przeciw szlachcie. Terminem tym określano także często ruchy chłopskie w XIX i XX wieku w krajach europejskich^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Wacław Korta: Sytuacja wsi feudalnej do XV wieku. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1959.