Żarłacz tępogłowy

Żarłacz tępogłowy
Carcharhinus leucas[1]
(Müller & Henle, 1839)[2]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Rząd

żarłaczokształtne

Rodzina

żarłaczowate

Rodzaj

Carcharhinus

Gatunek

żarłacz tępogłowy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[12]
Status iucn3.1 NT pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Żarłacz tępogłowy[13], żarłacz wielkogłowy[14] (Carcharhinus leucas) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych (Carcharhinidae). Ten drapieżny rekin jest powszechnie spotykany na całym świecie w ciepłych i płytkich wodach wzdłuż wybrzeży i rzek. Znany jest ze swojej agresywnej natury, uważany jest za jednego z najbardziej niebezpiecznych rekinów. Przebywa w strefie przybrzeżnej, dlatego stanowi zagrożenie dla kąpiących się ludzi. Jest prawdopodobnie odpowiedzialny za większość przybrzeżnych ataków rekinów, w tym wielu przypisywanym innym gatunkom. Żarłacze tępogłowe nie są rekinami słodkowodnymi, mimo swej zdolności do przetrwania w tych warunkach, w odróżnieniu od rekinów rzecznych z rodzaju Glyphis. Poławiany komercyjnie i sportowo[15].

Taksonomia i filogenetyka

Żarłacz tępogłowy po raz pierwszy został opisany przez Achille Valenciennes oraz przez Johannes Peter Müller i Jakob Henle w 1839 roku jako Carcharias (Prionodon) leucas, które później zmieniono na obowiązujące dzisiaj Carcharhinus leucas. Nazwa rodzaju Carcharhinus pochodzi od greckiego "karcharos" oznaczającego "wyostrzyć" i "rhinos", które oznacza nos. W literaturze spotykane są również następujące nazwy: Carcharias (Prionodon) zambezensis, Carcharhinus zambezensis, Prionodon platyodon, Squalus platyodon, Squalus obtusus, Eulamia nicaraguensis, Carcharias azureus, Carcharias spenceri, Galeolamna (Bogimba) bogimba, Galeolamna greyi mckaili i Carcharhinus vanrooyeni[15].

Żarłacz tępogłowy nazwę zawdzięcza głównie swojemu wyglądowi oraz agresywnej naturze. We Francji ryba ta nazywana jest "rekinem buldogiem", w Hiszpanii zaś "rekinem sardyńskim". W innych rejonach świata spotyka się następujące określenia: "rekin z Zambezi", "rekin Van Rooyena" (Afryka), "rekin gangeski" (Indie), "rekin nikaraguański" (Ameryka Środkowa)[15].

Występowanie i środowisko

Gatunek kosmopolityczny spotykany w większości ciepłych (od tropikalnych do umiarkowanych) wód oceanicznych. Preferuje ciepłe i płytkie akweny, spotykany zarówno w akwenach słonowodnych, jak i słodkowodnych, szczególnie w ujściach rzek. Dobrze znosi wody słodkie, choć nie jest gatunkiem typowo słodkowodnym. Wpływa do estuariów, a także daleko w górę rzek, a nawet do jezior. Dociera 4200 km w górę Amazonki i 1200 km w górę Mississippi[16]. Odnotowano też osobniki spotykane w górnej części rzeki Ohio w stanie Kentucky.

Żywi się rybami (w tym innymi rekinami), delfinami, żółwiami, ptakami i bezkręgowcami.

Cechy morfologiczne

Masywne ciało, szary grzbiet i jasne boki. Silne szczęki uzbrojone w ostre zęby. Osiąga długość do 3 metrów (maksymalnie 3,5 m). Samce są mniejsze, osiągają przeciętnie ok. 2 m długości i ważą około 90 kg. Największe okazy osiągają do 316 kg masy ciała[16].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Carcharhinus leucas, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b J.P. Müller & F.G.J. Henle: Systematische Beschreibung der Plagiostomen. Barlin: Veit, 1839, s. 42. (niem.).
  3. ↑ W.C.H. Paters. Diagnosen von neuen Flussfischen aus Mossambique. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Konigl.Preuss.Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. 1852, s. 276, 1852. (niem.). 
  4. ↑ Poey 1856–1858 ↓, s. 336, ryc. 19 (rys. 5-6).
  5. ↑ Poey 1856–1858 ↓, s. 337, ryc. 19 (rys. 7-8).
  6. ↑ T.N. Gill & J.F. Bransford. Synopsis of the fishes of Lake Nicaragua. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 29, s. 190, 1877. (ang.). 
  7. ↑ Ch.H. Gilbert & E.C. Starks. The fishes of Panama Bay. „Memoirs of the California Academy of Sciences”. 4, s. 11, ryc. ii (rys. 5), 1904. (ang.). 
  8. ↑ J.D. Ogilby. On new or insufficiently described fishes. „Proceedings of the Royal Society of Queensland”. 23, s. 3, 1910. (ang.). 
  9. ↑ G.P. Whitley. Ichthyological descriptions and notes. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 68 (3–4), s. 123, rys. 5, 1943. (ang.). 
  10. ↑ G.P. Whitley. New sharks and fishes from Western Australia. „The Australian Zoologist”. 11 (1), s. 2, 1945–1951. (ang.). 
  11. ↑ J.L.B. Smith. The mystery killer, the new shark Carcharhinus vanrooyeni. „Veld & Vlei”. 3 (9), s. 12, 1958. (ang.). 
  12. ↑ Carcharhinus leucas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  13. ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  14. ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
  15. ↑ a b c Bull shark. Florida Museum of Natural History. [dostęp 2012-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-05)]. (ang.).
  16. ↑ a b Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9 (seria).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Bullshark Beqa Fiji 2007.jpg
(c) Pterantula, CC BY 2.5
Adult bull (Carcharhinus leucas) at Shark Reef Marine Preserve, Beqa Lagoon, Fiji; May 2007 by Terry Goss. Shot w/Nikon D70S with Nikkor 12-24mm (@24mm). For more please visit my portfolio: https://www.flickr.com/photos/pterantula/sets/ (https://www.flickr.com/photos/pterantula/538133228/)
Status iucn3.1 NT pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5