Żmija łąkowa

Żmija łąkowa

Vipera ursinii[1]
(Bonaparte, 1835)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Rodzina	żmijowate
Podrodzina	żmije
Rodzaj	Vipera
Gatunek	żmija łąkowa
Synonimy
Vipera eriwanensis (Reuss, 1933)
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie

Żmija łąkowa (łac. Vipera ursinii) – gatunek jadowitego węża z rodziny żmijowatych.

Występowanie

Występuje w Europie. Zasięg ma nierównomierny charakter. Można ją spotkać w południowej Francji, centralnej części Półwyspu Apenińskiego, Chorwacji, Rumunii, środkowej Grecji, Albanii, europejskiej części Rosji, a także na Węgrzech. Ponadto populacje żmii łąkowej występują w południowej Turcji, północnym Iranie i wschodnich Chinach. Gatunek ten zasiedla zarówno wyżyny jak i niziny, można ją spotkać w górach. Preferuje tereny o charakterze stepowym, często zasiedla trawiaste zbocza gór, jednak można spotkać ją też na łąkach, lasostepach, nad brzegami mórz i rzek.

Cechy charakterystyczne

Gatunek jadowity. Posiada nieduże zęby jadowe i niewielką w porównaniu z innymi żmijami toksyczność jadu, w związku z czym jej ukąszenie nie stanowi zagrożenia dla człowieka (nie odnotowano do tej pory przypadków śmiertelnych). Zalecana jest jednak ostrożność. Jej ukąszenie może spowodować miejscowy paraliż, obrzmienia i ból.

Wygląd

Ciało krępe, masywne. Grzbiet ciała u tego gatunku ma kolor jasnoszary, żółtoszary, oliwkowy, zielonoszary, żółty lub jasnokasztanowobrązowy z ciemną (czarną, szarą lub zielonkawą) falistą linią (zygzakiem) przebiegającą wzdłuż. Na głowie znajduje się czarny rysunek, kształtem przypominający motyla, składający się z kilku symetrycznie ułożonych plam. Na bokach ciała występują czarne, niewyraźne, drobne plamki. Osobniki występujące w Europie osiągają długość od 35 cm do 50 cm, zaś w azjatyckiej części do 70 cm. Samice są nieco większe od samców.

Głowa – Wyodrębniona z tułowia, spłaszczona, pysk tępo zakończony.

Oczy – Są żółte lub pomarańczowe z ciemną, pionową źrenicą.

Podgatunki

Wyróżnia się kilka podgatunków, lecz ich status jest niepewny^[3]:

• Vipera ursinii anatolica Eiselt & Baran, 1970 (status niepewny) – południowa Turcja.
• Vipera ursinii ebneri Knöpfler & Sochurek, 1955 (status niepewny) – Iran.
• Vipera ursinii graeca Nilson & Andrén, 1988 (status niepewny) – północna i środkowa Grecja.
• Vipera ursinii macrops (Méhely, 1911) (status niepewny) – Albania.
• Vipera ursinii moldavica Nilson, Andrén & Joger, 1993 – Rumunia.
• Vipera ursinii parursinii Nilson & Andrén, 2001 (status niepewny) – północno-zachodnie Chiny.
• Vipera ursinii rakosiensis Méhely, 1893 – wschodnia Austria, Węgry, Słowenia, Chorwacja, Serbia, południowa Rumunia, północna Bułgaria.
• Vipera ursinii tienshanica Nilson & Andrén, 2001 (status niepewny) – Kazachstan, Kirgistan, Chiny i góry Tienszan.
• Vipera ursinii ursinii (Bonaparte, 1835) – środkowe Włochy.
• Vipera ursinii wettsteini Knöpfler & Sochurek, 1955 (status niepewny) – południowo-wschodnia Francja.

Biotop

Prowadzi naziemny tryb życia. Aktywna w dzień, unika dużych upałów i słońca. Na noc skrywa się w norach gryzoni lub szczelinach skalnych. Sen zimowy trwa zazwyczaj od października do marca lub kwietnia.

Pokarm

Owady, pająki, jaszczurki, małe gryzonie, noworodki mysie i pisklęta małych ptaków. Owady uśmierca jadem, zaś kręgowce często połyka jeszcze żywe.

Zagrożenie

Słabo jadowita i płochliwa.

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiąga w wieku trzech lat. Jest gatunkiem jajożyworodnym. Gody następują wkrótce po wybudzeniu się żmij ze snu zimowego. Samce toczą ze sobą rytualne walki, oplatając się wokół siebie. Unoszą górne części i każdy z nich próbuje przygnieść rywala do ziemi. Samica rodzi od 8 – 15 młodych o długości 11 – 17 cm.

Uwagi

Żmija bardzo podobna do innego europejskiego gatunku – żmii zygzakowatej.

Przypisy

Bibliografia

• W. Jaroniewski, – ATLAS Jadowite węże świata
• Arnold E.N., Burton J. A. (1992) – A Field Guide to the Reptiles and Amphibians of Britain and Europe.