Żużela

Artykuł

50.4233258 18.0092542

- błąd

0 m

WD

50°25'24"N, 18°21'0"E

- błąd

39 m

Odległość

25504 m

Żużela
wieś
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Krapkowice

Liczba ludności (2019)

528

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-341[1]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0497383

Położenie na mapie gminy Krapkowice
Mapa konturowa gminy Krapkowice, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Ziemia50°25′23,9729″N 18°00′33,3151″E/50,423326 18,009254
Strona internetowa

Żużela (niem. Zuzella[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice.

Wieś zajmuje 8,57 km²[3].

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od wyrazu żużel. Susela (1195), Czuczchel (1283), Schuzie (1534) Zuzella (1784). W latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Schlacken[2].

Historia

Wieś wymieniana już w 1195 r., kiedy to biskup Jarosław nadał wieś cystersom. Prawdopodobnie główna wieś początkowo znajdowała się w miejscu dzisiejszej części wsi - Bąkowa, gdzie znajdowała się także przystań na Odrze. W 1283 r. wieś należy do klasztoru Norbertanek w Czarnowąsach. W kolejnych latach będą trwały spory pomiędzy klasztorem a książętami o m.in. Żużelę. Wioska, jak wiele w okolicy, zostaje zniszczona przez husytów. Odbudowywany, po husytach, majątek klasztoru, podupada ponownie w wyniku wojny trzydziestoletniej, na szczęście stosunkowo szybko się z tego podnosi. W 1784 r. istnieje folwark i dwór. W 1810 r. po kasacie zakonu, majątek przechodzi na własność państwa, a następnie w ręce rodu von Haugwitz. W 1845 r. we wsi funkcjonuje szkoła (od 1829 r.), młyn wodny, gospoda, browar, gorzelnia i kuźnia. W 1851 r. powstaje nowy budynek szkoły. W wyniku rosnącej liczby uczniów, w 1915 r. szkoła zostaje rozbudowana. Od 1950 miejscowość należy do województwa opolskiego. Sołectwo dotyka powódź z 1997 r.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Żużela[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0497390Bąkówczęść wsi

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Buchciołrzy[6].

Liczba mieszkańców wsi

1679 r. - ok. 100 (wcześniej liczyła więcej, wynik wojny trzydziestoletniej)

1845 r. - 578

1855 r. - 625

1861 r. - 717

ok. 1870 r. - 852

1912 r. - 977

lata. 30 XX w. - ponad 1000

1979 r. - 725

1998 r. - 625

2002 r. - 562

2005 r. - 569

2009 r. - 577

2011 r. - 578[7]

2018 r. - 540

2019 r. - 528[8].

Zabytki/Ciekawe miejsca

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[9]:

  • dwór, z trzeciej ćw. XIX w.

Inne obiekty:

2 osady z epoki kamienia

2 osady z epoki żelaza

Żywocickie łęgi (obszar natura 2000)

Kapliczka przy drodze do Krapkowic, pocz. XIX w.

Kapliczka-dzwonnica w centrum wsi, poł. XIX w.

Kapliczka, 1935 r.

Krzyż przy drodze do Brożec, 1913 r.

Krzyż, 1912 r.

Krzyż, 1892 r.

Kapliczka na Bąkowie, 1865 r./1927 r., obok kapliczki znajduje się tez krzyż[10].

Kaplica-mauzoleum rodziny Gädecke w zespole dworskim, ul. Krapkowicka (w parku)

Obora w zespole dworsko-folwarcznym, ul. Krapkowicka 4

Zajazd, ul. Krapkowicka 6

Poczta, ul. Krapkowicka 39

Kuźnia, ul. Krapkowicka 85

Dawna szkoła, ul. Szkolna 1

Dawna szkoła/przedszkole, ul. Szkolna 3.

Instytucje

W wiosce znajduje się m.in. sklep, biblioteka, OSP i Centrum Kultury TSKN[3].

Religia

Wieś przynależy do parafii rzymskokatolickiej w Brożcu[11].

Zobacz też

Bibliografia

O. Henryk Kałuża SVD ,,Dzieje Parafii Brożec i Okolic'', Brożec - Nysa 2009, s. 136-151

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1629 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ a b M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Opole-Kluczbork 1997, s. 104.
  3. ↑ a b Żużela - czytaj więcej - Gmina Krapkowice, krapkowice.pl [dostęp 2020-07-07] (pol.).
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  7. ↑ Wieś Żużela w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-07-07] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  8. ↑ RAPORT O STANIE GMINY KRAPKOWICE - Gmina Krapkowice, bip.krapkowice.pl [dostęp 2020-07-07].
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 49. [dostęp 2012-12-10].
  10. ↑ Żużela i Bąków | Parafia Brożec, parafia.brozec.pl [dostęp 2020-07-07].
  11. ↑ Parafia Brożec | Parafia Rzymskokatolicka Wszystkich Świętych w Brożcu, parafia.brozec.pl [dostęp 2020-07-07].
Gmina Krapkowice
Miasto
Wsie
Integralne
części wsi

Herb gminy Krapkowice

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Krapkowice County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Krapkowice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.57 N
  • S: 50.33 N
  • W: 17.74 E
  • E: 18.18 E
2011-06 Żużela 2.jpg
Autor: Ralf Lotys (Sicherlich), Licencja: CC BY 3.0
Żużela – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice.