Żukowo

Żukowo

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Żukowo - fragment miasta
Herb
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kartuski
Gmina	Żukowo
Aglomeracja	trójmiejska
Data założenia	XIII w.
Prawa miejskie	1 stycznia 1989[1]
Burmistrz	Wojciech Kankowski
Powierzchnia	4,73[2] km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	6663[2] 1409[2] os./km²
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-330
Tablice rejestracyjne	GKA
Położenie na mapie gminy Żukowo Żukowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Żukowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Żukowo
Położenie na mapie powiatu kartuskiego Żukowo
54°20′45″N 18°21′38″E/54,345833 18,360556
TERC (TERYT)	2205084
SIMC	0935127
Urząd miejski ul. Gdańska 52 83-330 Żukowo
Strona internetowa

Żukowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Żukòwò; niem. Zuckau, łac. Sucovia) – miasto nad Radunią w powiecie kartuskim w województwie pomorskim. Zaliczane do aglomeracji trójmiejskiej. Siedziba gminy Żukowo.

Według danych z 20 lipca 2020 Żukowo liczyło 8135 mieszkańców^[3].

Wieś norbertanek żukowskich w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku^[4].

Położenie

Stacja kolejowa Żukowo Wschodnie

Położone na wschodnim skraju Pojezierza Kaszubskiego, 19 km na południowy zachód od Gdańska, na przecięciu drogi krajowej nr 20 i drogi wojewódzkiej nr 211. Tu zaczyna się droga krajowa nr 7. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 201 Nowa Wieś Wielka – Gdynia Port ze stacją kolejową Żukowo Wschodnie oraz przystankiem Żukowo (stacja Żukowo Zachodnie przy linii kolejowej nr 229 nie funkcjonuje).

Miasto jest członkiem Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej. Przez Żukowo prowadzi niebieski szlak turystyczny Kartuski.

W latach 1975–1998 administracyjnie należało do woj. gdańskiego.

Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 4,73 km²^[5].

Historia

W roku 1212 Mściwoj I gdański i jego żona Zwinisława ufundowali w Żukowie klasztor norbertanek^[6]. Przywilej fundacyjny spisano w l. 1212–1214, co należy uznać za datę założenia miejscowości. W kościele ponorbetańskim na ścianie przy wejściu wisi napisana odręcznie wzmianka o początkach Żukowa w języku polskim. Klasztor żukowski istniał do 20 listopada 1834, kiedy to został skasowany przez władze pruskie.

Kościół i klasztor ponorbertański

Norbertanki miały szczególne znaczenie dla szkoły żukowskiej haftu kaszubskiego (jego charakterystyczne elementy widoczne są w herbie miasta), która trwa do dziś. Znanymi hafciarkami w Żukowie były: siostry Jadwiga i Zofia Ptach oraz Maria Nowicka, a jest Wanda Dzierzgowska oraz Bernadeta Reglińska. W tutejszym muzeum parafialnym znajduje się ekspozycja haftów kaszubskich i innych rekwizytów związanych z życiem lokalnego kościoła i mieszkańców.

W 1920 pierwszym polskim wójtem został Florian Poćwiardowski z Poznania^[7].

Żukowo posiada prawa miejskie od 1 stycznia 1989.

Na terenie miasta znajdują się 2 pomniki przyrody w postaci dwóch ponad 500-letnich dębów.

W 1945 r. w Żukowie urodził się Wiesław Mering, duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny włocławski w latach 2003–2021.

W 1948 utworzono w mieście Cmentarz Żołnierzy Radzieckich poległych w wyniku tzw. Operacji pomorskiej^[8].

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 6519 mieszkańców^[9].

• Piramida wieku mieszkańców Żukowa w 2014 roku^[10].

Zabytki

Kościół św. Jana

Młyny w dawnym majątku Norbertanek

• kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, norbertanek, z XIII wieku^[11],
• kościół św. Jana z 1604,
• barokowa kaplica cmentarna św. Jana Nepomucena z 1754, postawiona dla upamiętnienia 9 zakonnic zamordowanych w 1226 przez Prusów, ob. na cmentarzu z XIX w.
• działający w tym samym miejscu nieprzerwanie od XIII wieku młyn wodny i piekarnia, należące niegdyś do norbertanów,
• stalowy most kolejowy nad rzeką Słupiną z 1927,
• elektrownia wodna na Raduni w Rutkach z 1908–1911, uruchomiona 19 października 1910. Nieopodal most kolejowy o wysokości 30 m.

Kultura i rozrywka

Haft kaszubski szkoły żukowskiej na torbie na zakupy

Ośrodki kultury

• Ośrodek Kultury i Sportu w Żukowie
• Biblioteka Samorządowa

Imprezy cykliczne

• Pokonkursowa wystawa haftu kaszubskiego
• Festyn parafialny
• Festiwal Sportu w Żukowie
• Żukowskie Biegi Przełajowe
• Żukowskie Lato Muzyczne
• Żegnaj Lato na Rock, Rock, Rock...

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Miłosierdzia Bożego
  • parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Żukowo (w tym grupa ukraińskojęzyczna) (Sala Królestwa Dzierżążno, ul. Kartuska 8A)^[12].

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Wendelstein, Niemcy^[13]
• Saint-Junien, Francja^[14]
• Balvi, Łotwa^[15]

Zobacz też

• Borcz
• Jar rzeki Raduni
• Przodkowo
• Lisewo
• Pomorska Droga św. Jakuba - odcinek Kaszubski Drogi św. Jakuba

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona gminy
• Żukowo (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 849 .