Żupy krakowskie

Ten artykuł od 2009-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Żupy krakowskie – przedsiębiorstwo powstałe pod koniec XIII wieku, w skład którego wchodziła żupa w Wieliczce (Kopalnia soli Wieliczka) i żupa w Bochni (Kopalnia soli Bochnia), wraz z warzelniami znajdującymi się w tych miastach, nadwiślańskich portów żupnych oraz – od końca XVI do początku XVIII wieku – warzelni soli w Dobiegniewie^[1]. Przedsiębiorstwem zarządzał żupnik mianowany przez króla. Pierwszym żupnikiem tej saliny został w 1333 Francuz, Wojciech Porinus. Przedsiębiorstwo działało przez blisko 500 lat, do I rozbioru Polski (1772), bez większych zmian organizacyjnych. Okres rozkwitu żupy krakowskiej przypadał od XVI wieku do połowy XVII wieku. W żupie w Wieliczce pracowało wtedy ok. 2000 górników, a wydobycie przekraczało 30 000 ton soli na rok. Żupa krakowska była największym w dawnej Rzeczypospolitej zakładem przemysłowym i jednym z największych w Europie. Po I rozbiorze Polski doszło do jej podziału na dwie oddzielne kopalnie soli: w Wieliczce i w Bochni.

Dzierżawcy

W połowie XVIII wieku dzierżawcą żup krakowskich był Jan Mier^[2].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• żupy krakowskie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-01-17] .

Zobacz też

• Statut żupny
• Kopalnia soli „Wieliczka”
• Kopalnia soli „Bochnia”
• Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka