Żuraw białogłowy
| Grus monacha[1] | |
| Temminck, 1835 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | żuraw białogłowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 okres lęgowy zimowiska | |
Żuraw białogłowy[3] (Grus monacha) – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Występuje we wschodniej Azji. Narażony na wyginięcie. Nie wyróżnia się podgatunków[4][5].
- Morfologia
Długość ciała wynosi około 100 cm, rozpiętość skrzydeł 160–180 cm. Masa ciała samców waha się między 3280–4870 g, zaś samic 3400–3740 g. Tęczówka pomarańczowa do czerwonej. Głowa i szyja do połowy białe. Czoło czarne, zaś na wierzchu głowy z przodu czerwona czapeczka z nagiej skóry. Dziób żółty. Pozostałe części ciała szare, lotki nieco ciemniejsze[4].
- Zasięg występowania
Gatunek wędrowny. Miejsca lęgowe mieszczą się w południowo-wschodniej Rosji oraz północnych Chinach (w prowincji Heilongjiang). Zimuje przeważnie w południowej Japonii (około 80% populacji wybiera właśnie Japonię na zimowiska[6]), poza tym w Korei Południowej i wschodnio-środkowych Chinach. W okresie lęgowym spotykany na wyizolowanych bagnach oraz terenach podmokłych na dużych wysokościach; osobniki niegniazdujące przebywają w otwartych terenach trawiastych. Zimuje na wybrzeżach rzek i płytkich jezior, trawiastych bagnach, polach ryżowych i innych terenach rolniczych[4].
- Behawior
Na terenach lęgowych żywi się roślinami wodnymi, jagodami, owadami, żabami i salamandrami. W zimie zjada kłącza, nasiona i zboża oraz ryż. Zawołanie wysokie i głośne[4].
- Lęgi
Składanie jaj przypada na późny kwiecień lub wczesny maj. Gniazdo zbudowane jest z wilgotnego mchu, torfu, łodyg turzyc oraz patyków brzozowych lub modrzewiowych. W zniesieniu zwykle dwa jaja. Inkubacja trwa 27–30 dni. Młode w pełni opierzone po około 75 dniach. Dojrzałość płciową żurawie białogłowe uzyskują w wieku 3–4 lat[4].
- Status zagrożenia
IUCN uznaje żurawia białogłowego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2021). Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy, choć trendy liczebności niektórych populacji nie są znane[2]. Głównym zagrożeniem dla tych ptaków jest utrata siedlisk związana z osuszaniem mokradeł celem uzyskania miejsca pod uprawy oraz budową tam (w tym Tamy Trzech Przełomów). W dwóch miejscach w Chinach pola ryżowe zamieniono na uprawy bawełny, co również przyczyniło się do spadku populacji. Na jednym z zimowisk w Japonii wskutek dokarmiania żurawi białogłowych tworzą się ich nienaturalnie duże skupiska, co powoduje ryzyko gwałtownego spadku populacji, np. gdy wystąpi epidemia. W Chinach ptakom grozi również zanieczyszczenie wód, rozprzestrzenianie się gatunku inwazyjnego trawy Spartina alterniflora, zatrucie pestycydami, niepokojenie przez ludzi i nadmierny połów ryb[6].
Przypisy
- ↑ Grus monacha, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Grus monacha, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Gruinae Vigors, 1825 - żurawie (wersja: 2017-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ a b c d e Archibald, G.W., Meine, C.D. & Kirwan, G.M.: Hooded Crane (Grus monacha). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [dostęp 2016-01-11]. (12 sierpnia 2013 – pełna wersja dostępna za darmo w ramach Species of the Month)
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-01]. (ang.).
- ↑ a b Hooded Crane Grus monacha. BirdLife International. [dostęp 2016-01-11].
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Alastair Rae from London, United Kingdom, Licencja: CC BY-SA 2.0
Three Hooded Cranes wintering in rice paddies in Kyushu, Japan.