Życiorys mniejszy św. Franciszka
| Autor | Bonawentura z Bagnoregio | ||
|---|---|---|---|
| Tematyka | religijna | ||
| Typ utworu | biografia | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | Włochy | ||
| Język | łacina | ||
| Data wydania | po 1263 | ||
| |||
Życiorys mniejszy św. Franciszka, Legenda mniejsza (łac. Legenda minor s. Francisci) − biografia św. Franciszka z Asyżu napisany przez św. Bonawenturę na potrzeby liturgii matutinum w Zakonie Braci Mniejszych.
Cel powstania
Powstał, aby zastąpić Legenda ad usum chori Tomasza z Celano. Jest zredagowany w formie czytań liturgicznych traktujących o życiu świętego Założyciela. Z materiału większego dzieła zostały wybrane elementy najistotniejsze, mające służyć modlitwie wspólnotowej i duchowej formacji Braci.
Źródła życiorysu mniejszego
Życiorys mniejszy powstał głównie na bazie Życiorysu większego, który Bonawentura napisał w pierwszej kolejności. Wykorzystywał także Żywot świętego Franciszka Juliana ze Spiry oraz dzieła biograficzne Tomasza z Celano. Wśród nich najczęściej cytowany jest pierwszy Żywot błogosławionego Franciszka, natomiast Wspomnienie czynów i cnót jest użyte zaledwie kilka razy.
Struktura dzieła
Podzielone jest na siedem rozdziałów, w każdym z nich autor zamieścił dziewięć czytań, całość składa się na kompletny opis biograficzny świętego.
- Nawrócenie Franciszka
- Założenie Zakonu
- Zalety niektórych cnót
- Staranność św. Franciszka w modlitwie i jego duch proroctwa
- Posłuszeństwo ukazywane mu przez stworzenia i łaski, którymi Bóg go obdarzył
- Święte stygmaty
- Śmierć świętego
Stosunek do życiorysu większego
W porównaniu z Życiorysem większym, dzieło zawiera kilka nowych szczegółów. Zostało umieszczone imię chrzcielne świętego, szerszy opis cudownego uzdrowienia, którego za wstawiennictwem biedaczyny doznał sam autor, a także dokładniej opisane zostały stygmaty Franciszka. Niektóre opisy znajdujące się w obu życiorysach zostały tutaj inaczej zinterpretowane lub umieszczone w innym kontekście. W życiorysie mniejszym autor uzyskał większą zwięzłość tekstu przez rezygnację z licznych dialogów, przytaczając je w formie mowy zależnej.
Obraz św. Franciszka w Życiorysie mniejszym
Święty Franciszek pokazany jest tutaj przede wszystkim jako wspaniałomyślny sługa Boga, odznacza się licznymi cnotami: wspaniałomyślnością, hojnością, łagodnością, współczuciem. Bonawentura przedstawia świętego bezpośrednio prowadzonego przez Stwórcę. Liczne epizody obrazują biedaczynę rozmiłowanego w krzyżu Chrystusa. Dialog z Ukrzyżowanym w San Damiano (I, 5), brat Sylwester widzi złoty krzyż wychodzący z ust Franciszka (II, 9), znakiem krzyża zostaje uzdrowiony kanonik Gedeon (IV, 8), tym samym znakiem święty przemienia wodę w wino, dla ulżenia w chorobie (V, 2). Cały rozdział VI poświęcony jest upodobnieniu Franciszka do Ukrzyżowanego, „całe jego życie zdobiły wspaniałe tajemnice krzyża Chrystusowego” (VI, 9).
Znaczenie
Biorąc pod uwagę fakt, że po 1264 r. w Zakonie Braci Mniejszych funkcjonowały tylko biografie św. Bonawentury, dzieła te były jedynym źródłem wiedzy braci o założycielu. Życiorys mniejszy wywierał wpływ na duchowość i formację zakonników.
Bibliografia
- Felice Accrocca, Wprowadzenie – życiorys mniejszy św. Franciszka, tłum. Salezy Kafel OFMConv [w:] Roland Prejs OFMCap (red.), Zdzisław Kijas OFMConv (red.), Wczesne źródła franciszkańskie, Kraków: Bratni Zew, 2005, s. 1009–1011.
- Roland Prejs OFMCap, Za Franciszkiem – dzieje Pierwszego Zakonu Franciszkańskiego 1209 – 1517, Kraków: Serafin, 2011, s. 25–26.
- F. Uribe, Wprowadzenie do źródeł franciszkańskich, Kraków 2009.
- Czesław Gniecki OFM, Hagiograficzne źródła franciszkańskie powstałe w XIII i XIV w., Kraków: Instytut Studiów Franciszkańskich, 2005.
Media użyte na tej stronie
Górną częścią najstarsze Portret Franciszek z Asyżu, ścienne malowidła w Sacro Speco w Subiaco.