Żydówka z cytrynami

Żydówka z cytrynami
ilustracja
Autor

Aleksander Gierymski

Data powstania

1881

Medium

olej na płótnie

Wymiary

63,5 × 47,5 cm

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

Muzeum Śląskie w Katowicach

Żydówka z cytrynami (znany też pod tytułem Pomarańczarka[1]) – obraz olejny polskiego malarza Aleksandra Gierymskiego z 1881 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Obraz powstał w czasie pobytu Gierymskiego w Warszawie, w latach 1876–1888. Artysta związał się w tym czasie z grupą młodych literatów i krytyków, zgromadzonych wokół pozytywistycznego czasopisma „Wędrowiec” i podjął współpracę z Stanisławem Witkiewiczem oraz Antonim Sygietyńskim. Efektem tej współpracy był cykl realistycznych scen rodzajowych, przedstawiających życie żydowskich mieszkańców Powiśla i innych ubogich dzielnic Warszawy. Powstały w tym czasie takie prace, jak Żydówka sprzedająca pomarańcze, Żydówka sprzedająca cytryny, Brama na Starym Mieście w Warszawie i kilka wersji Święta trąbek[2].

Opis obrazu

Artysta przedstawił portret ubogiej żydowskiej handlarki, sprzedającej cytryny na ulicy. Jest to stara, odziana w łachmany kobieta, dźwigająca dwa kosze z owocami. Stoi zwrócona twarzą do widza, patrząc wprost w oczy przechodzących obok niej ludzi. Jest zmęczona życiem, a poorana zmarszczkami twarz wyraża smutek, zmęczenie i nadzieję na znalezienie nabywcy. Kolorystyka obrazu jest zimna, sugeruje późną porę roku, być może jest chłodny, jesienny poranek. Niewyraźne i przymglone tło potęguje wrażenie samotności, wyobcowania i zastygłego cierpienia, a realistycznie przedstawiona postać zamarła w beznadziejnym oczekiwaniu.

Odniesienia

Żydówka z cytrynami pojawiła się na serii znaczków pocztowych pt. Malarstwo polskie, wydanych w 1968 roku. Autorem projektu znaczka był Andrzej Heidrich[3].

Stylizowany wizerunek fragmentów obrazu znalazł się na monecie o nominale 20 zł, z serii Polscy Malarze XIX/XX w. poświęconej Aleksandrowi Gierymskiemu, wyemitowanej przez NBP w 2006 roku. Monetę wybito w Mennicy Polskiej SA w nakładzie 66 000 sztuk, a jej projektantem jest Roussanka Nowakowska[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Strona internetowa Muzeum Śląskiego (pol.). [dostęp 2009-06-21].
  2. ↑ Aleksander Gierymski w malarstwo.awardspace.info (pol.). [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-15)].
  3. ↑ Marek Jedziniak: 1968.10.01. Malarstwo polskie (pol.). kzp.pl. [dostęp 2022-04-07].
  4. ↑ Folder emisyjny monety

Bibliografia

  • Ewa Micke-Broniarek: Aleksander Gierymski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. ISBN 978-83-7384-145-1.

Media użyte na tej stronie