Żylica olbrzymia

Żylica olbrzymia

Żylica olbrzymia na pniaku świerka
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	korownicowate
Rodzaj	żylica
Gatunek	żylica olbrzymia
Nazwa systematyczna
Phlebiopsis gigantea (Fr.) Jülich Persoonia 10(1): 137 (1978)

Żylica olbrzymia na pniu świerka

Żylica olbrzymia (Phlebiopsis gigantea (Fr.) Jülich) – gatunek grzybów należący do rodziny korownicowatych (Phanerochaetaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phanerochaetaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Thelephora gigantea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1978 r. Walter Jülich, przenosząc go do rodzaju Phlebiopsis^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r^[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako korownica okazała, korownica olbrzymia, powłocznik olbrzymi, osnówka olbrzymia, grzyb składowy, żylak olbrzymi^[4].

Morfologia i rozmnażanie

Tworzy na powierzchni drewna płasko rozpostarte owocniki o średnicy dochodzącej do 1 m i grubości do 1 mm. Powierzchnia owocnika jest woskowata, gładka lub nieco brodawkowana i ma barwę białoszarą lub różowoszarą, podczas wysychania żółknie. Brzeg owocnika jest postrzępiony, puszysty, czasami występują sznury grzybniowe^[3][5]. Rozmnaża się płciowo przez bazydiospory, które roznoszone są przez wiatr i wodę, a także bezpłciowo przez oidia powstające poprzez fragmentację grzybni^[5].

Wysyp zarodników biały. Zarodniki (bazydiospory) są eliptyczne, gładkie, bezbarwne i mają rozmiar 5–7 × 2,5–3,5 μm^[3].

Występowanie i siedlisko

Występuje w całej Ameryce Północnej, Ameryce Środkowej, Europie, Afryce Wschodniej i południowej Azji^[5].

Można go spotkać w lasach iglastych i mieszanych, czasami także w parkach i miejskich lasach. Rozwija się na pniach, pniakach i gałęziach martwych drzew iglastych: świerka, jodły, sosny, obserwowana była także na uprawianych drzewach iglastych – na różnych gatunkach sosny, na daglezji i żywotniku. Owocniki wytwarza przez cały rok (przy sprzyjających warunkach również w zimie)^[4]. W Polsce gatunek bardzo pospolity^[3].

Znaczenie

Saprotrof. Powoduje białą zgniliznę drewna i odgrywa ważną rolę w rozkładzie szczątków drzew iglastych^[5]. W gospodarce leśnej preparaty zawierające grzybnię żylicy olbrzymiej wykorzystywane są do biologicznego zwalczania groźnego pasożyta drzew – korzeniowca wieloletniego (Heterobasidion annosum). Grzybnią żylicy olbrzymiej szczepi się pniaki ściętych drzew, co uniemożliwia na nich rozwój tego groźnego pasożyta drzew. Jest to tzw. inokulacja^[6]. Grzybnia żylicy olbrzymiej działa silnie hamująco na rozwój strzępek korzeniowca wieloletniego, powodując zaburzenia w rozwoju ich błony komórkowej i deformację. Preparaty żylicy olbrzymiej wykorzystywane są głównie do ochrony upraw sosny i świerka^[5].

Przypisy