Żywiec dziewięciolistny

Żywiec dziewięciolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

rzeżucha

Gatunek

żywiec dziewięciolistny

Nazwa systematyczna
Cardamine enneaphyllos (L.) Crantz
Cl. Crucif. Emend.: 127 (1769)[3]
Synonimy
  • Dentaria enneaphyllos L.
  • Turritis enneaphyllos Scop. ex Steud.[3]

Żywiec dziewięciolistny (Cardamine enneaphyllos (L.) Crantz[4]) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

W górach spotykany pospolicie, na nizinach jest rzadkością. Podelement środkowoeuropejski, typ zasięgowy alpejsko-środkowoeuropejski. W Polsce występuje w górach, głównie w Sudetach oraz bardzo rzadko w Karpatach Zachodnich, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Górach Świętokrzyskich. Najdalej wysunięte na północ stanowisko żywca dziewięciolistnego w Polsce znajduje się na północny wschód od Poznania w Parku Krajobrazowym „Puszcza Zielonka”. Roślina jest reliktem gatunków roślin z minionych okresów klimatycznych, obecnie uznawana za gatunek górski.

Owocostan-łuszczyny

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, goła, nierozgałęziona, osiąga wysokość od 20 do 40 cm.
Liście
Roślina wytwarza tylko kilka liści koloru ciemnozielonego, lśniące. Przy ziemi 1 lub 2 liście odziomkowe i na łodydze, w górnej części wyrastają równocześnie z kwiatami 3 liście tworzące okółek. Wszystkie liście są złożone, dłoniasto trójlistkowe, podłużnolancetowate, zaostrzone, o brzegach nierówno ząbkowanych.
Kwiaty
Koloru kremowego, czteropłatkowe, zwisają na długich szypułkach w górnej części łodyg pod liśćmi zebrane w kilkukwiatowe grona. Kielich i korona są wolne o jednym słupku i sześciu pręcikach.
Owoc
Wydłużona łuszczyna z okrągławymi, nasionami.

Biologia i ekologia

  • Rozwój: bylina, geofit. Kwitnie wiosną (kwiecień), przed rozwojem liści drzew, pod którymi rośnie, jest owadopylna.
  • Siedlisko: gatunek charakterystyczny dla żyznych buczyn górskich, związany głównie z piętrem górskiego regla dolnego. Rośnie głównie w lasach bukowych), gdzie tworzy często żyzne buczyny górskie, zbiorowiska o charakterze pośrednim pomiędzy buczyną a grądem, sporadycznie rośnie nad strumieniami w zbiorowisku łęgowym. Roślina cieniolubna, typowo leśna. W górach rośnie głównie w reglu dolnym.
  • W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Fagion sylvaticae, SubAll. Dentario glandulosae-Fagenion, Ass. Dentario enneaphylli-Fagetum[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
  3. ↑ a b Cardamine enneaphyllos (L.) Crantz. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-05].
  4. ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105. 
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie