Żywotnik olbrzymi

Żywotnik olbrzymi
Ilustracja
Drzewa w Arboretum w Rogowie
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

żywotnik

Gatunek

żywotnik olbrzymi

Nazwa systematyczna
Thuja plicata Donn ex D.Don
Descr. Pinus 2: 19 1824[3]
Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata Donn ex D.Don, 1824) – gatunek drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych. Występuje w stanie dzikim w zachodniej części Ameryki Północnej, wzdłuż wybrzeży Oceanu Spokojnego, na obszarze od Alaski po Kalifornię[5]. W Polsce uprawiany jako roślina ozdobna, dawniej także na leśnych powierzchniach doświadczalnych. W zachodniej części kraju zadomowiony na nielicznych stanowiskach (kenofit). W lasach może tworzyć zwarte odnowienia pochodzące z samosiewu[6].

Morfologia

Pokrój
Korona gęsta, zwarta, regularnie stożkowata. Samotnie rosnące drzewa zachowują gałęzie do samej ziemi.
Pień
Prosty, osiąga wysokość 60-65 m (w Polsce w uprawie dorasta do 30-35 m). Gałęzie ułożone wachlarzowato, poziomo. Kora głęboko bruzdkowana, o ciemnym, czerwonobrunatnym zabarwieniu, łuszczy się płatami.
Gałązka z szyszkami
Liście
Łuskowate, spłaszczone, ostro zakończone, jajowate, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, od spodu sinawe, z białawymi woskowymi plamkami.
Kwiaty
Drzewo jednopienne. Kwiaty męskie małe, owalne, żółte, wyrastają na końcach pędów. Kwiaty żeńskie o zielonkawym zabarwieniu, niepozorne.
Szyszki
O długości do 1,8 cm, lekko zwisające, złożone z 8-12 skórzastych łusek różnej długości. Łuski dojrzałej szyszki rozchylają się szeroko.

Biologia i ekologia

Biotop
Najlepiej rośnie w klimacie oceanicznym wybrzeża Oceanu Spokojnego, z zimami bez silnych mrozów i łagodnymi, wilgotnymi latami. Na północnych krańcach obszaru występowania porasta niższe partie gór, na południu zbocza do wysokości 1800 m n.p.m. Tworzy lasy mieszane wraz z jodłą, osiką, klonem i jesionem.
Roślina trująca
Liście żywotnika olbrzymiego są trujące.
Drewno
Lekkie, jasne o czerwonawym zabarwieniu, pachnące, trwałe i łatwe w obróbce.

Zastosowanie

Quinault Lake Cedar

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. ↑ Thuja plicata. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-05-16].
  4. ↑ Thuja plicata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1058. ISBN 83-214-1305-6.
  6. ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
QuinaultLakeCedar 7274c.jpg
Autor: Wsiegmund, Licencja: CC BY 2.5
Until 2016 the largest Western Redcedar, in the world with a wood volume of 500 cubic meters (17650 cu. ft.). It is 53.0 m (174 ft) high with a diameter of 5.94 m (19.5 ft.) at 1.37 m (4.5 ft.) above the ground. (Van Pelt, Robert, 2001, Forest Giants of the Pacific Coast, University of Washington Press.)