Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli

Ten artykuł od 2016-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli

inżynier wojskowy II stopnia
Data i miejsce urodzenia	12 czerwca 1908 Düdəngə
Data i miejsce śmierci	20 listopada 1954 Monachium
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Czerwona Legion Azerski
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: wojna zimowa bitwa o Kaukaz
Odznaczenia

Əbdürrəhman bəy Əli bəy oğlu Fətəlibəyli-Düdənginski, ros. Абдуррахман Али оглы Фаталибейли-Дуденгинский, Abdurrachman Ali ogły Fatalibejli-Dudenginski (ur. 30 maja^?/ 12 czerwca 1908 w wiosce Düdəngə (obecnie w Nachiczewańskiej Republice Autonomicznej), zm. 20 listopada 1954 w Monachium) – radziecki oficer (inżynier wojskowy II stopnia), żołnierz kolaboracyjnych formacji wojskowych złożonych z Azerów oraz przewodniczący Azerbejdżańskiego Komitetu Narodowego podczas II wojny światowej, emigracyjny działacz azerski, funkcjonariusz amerykańskiego wywiadu, pracownik Radia Wolna Europa.

Życiorys

Pochodził z rodziny pochodzenia kurdyjskiego. Służył w Armii Czerwonej. Na przełomie 1939/1940 r. brał udział w wojnie sowiecko-fińskiej; został odznaczony Orderem Czerwonej Gwiazdy. Służył w jednym ze sztabów Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. Po najeździe Niemiec na ZSRR 22 czerwca, poddał się dobrowolnie wojskom niemieckim i został osadzony w obozie jenieckim. Tam tworzył kolaboracyjną organizację antysowiecką, czym zainteresował niemieckie władze wojskowe. Od września 1942 r. działał w składzie Azerbejdżańskiego Komitetu Narodowego, zajmując się formowaniem oddziałów wojskowych złożonych z Azerów. Następnie ochotniczo wstąpił do Legionu Azerbejdżańskiego, zostając w stopniu majora oficerem łącznikowym w 804 Azerbejdżańskim Batalionie (przez pewien czas był jego zastępcą dowódcy). W późniejszym okresie służył w 806 i I/73 Batalionach. Za walkę z partyzantami dostał w 1943 r. Żelazny Krzyż. W tym samym roku utworzył i stanął na czele Azerbejdżańskiej Partii Narodowo-Socjalistycznej. Zorganizował zjazd Narodowego Zjednoczenia Azerbejdżanu, na którym został wybrany przewodniczącym Azerbejdżańskiego Komitetu Narodowego. Na początku listopada 1943 r. w Berlinie przewodniczył konferencji dotyczącej przyszłości sprawy wschodniej z udziałem działaczy emigracyjnych z Kaukazu, Uralu i Azji Środkowej. W lipcu 1944 r. wystąpił z manifestem przedstawiającym przyszłość azerbejdżańskich Turków, a także głoszącym wymordowanie Ormian i nietureckich narodów Kaukazu oraz czystość rasową Turków. W jednostkach kaukaskich niemieckiej armii walczył do końca wojny. Jego poglądy polityczne łączyły idee faszystowskie z pantureckimi. W 1945 r. poddał się wojskom alianckim, po czym rozpoczął pracę dla amerykańskiego wywiadu Office of Strategic Services, a następnie Central Intelligence Agency. Od 1953 r. był szefem azerbejdżańskiego oddziału Radia Wolna Europa w Monachium. W listopadzie 1954 r. został tam zamordowany najprawdopodobniej przez agenta KGB.

Linki zewnętrzne

• Udział Azerów po stronie Niemców podczas II wojny światowej, w tym krótka biografia Əbdürrəhmana bəya Fətəlibəylego (ros.). [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-24)].